Beden algısı, kişinin kendi bedenine yönelik düşünceleri ile diğerlerinin kendi bedenini nasıl gördüklerine dair düşüncelerinin toplamından oluşur. Kişinin beden algısı hakkındaki düşünceleri olumlu veya olumsuz olabilir. İçinde bulunulan gelişim dönemi, aile yaklaşımları, sosyal çevre gibi pek çok etken beden algısı ile ilgili düşüncelerin çerçevesini oluşturur.

Ergenin kendi fiziksel görünüşü ile ilgili olumlu bir bakış açısına sahip olması psikolojik açıdan pek çok avantajı beraberinde getirir. Beden algısı olumlu olan ergen, içinde bulunduğu sosyal çevrede iletişim kurarken kendisine güven duyar. Bu da akranlarıyla daha olumlu bir etkileşim içerisinde olmasını sağlar. Fiziksel özellikleriyle ilgili kendisini yeterli hissettiği için ilgisini hayatındaki diğer alanlara daha eşit bir şekilde paylaştırabilir. Akademik verimliliği artar ve hayata dair daha olumlu bir bakış açısı geliştirir.

Ergenlikte olumlu beden algısını geliştirmek için ebeveyn olarak neler yapabilirsiniz? Üzerinde durmanız gereken konular nelerdir?

Olumlu Beden Algısı için Önemli Bir Etken: "Aile Yaklaşımları"

Olumlu beden algısının gelişimi için ilk ve en önemli etken aile yaklaşımıdır. Ergenler, içinde bulundukları gelişimsel dönemin bir gereği olarak dinlenmek ve anlaşılmak isterler. Bazı zamanlarda yalnızca çocuğunuzu "aktif olarak dinleyerek" bile onun duygusal gelişimine katkı sağlayabilirsiniz. Aktif olarak dinlemek ile anlatılmak istenen; çocuğunuzun endişelerine kulak vermek ve önemsediğinizi hissettirmektir. Bunun yanı sıra, sosyal medya ile ilgili çocuğunuzla konuşmak ve gördüğü fotoğrafların her zaman gerçeği yansıtmadığını ona aktarmak da özellikle bu konu için faydalı olabilir. Ergenlik döneminde, ailenin çocuğa yaklaşımı her zaman için onun düşüncelerini dikkate alarak dinlemek, anlamak ve karşılıklı fikir paylaşımında bulunmak şeklinde olmalıdır. Şakayla dahi olsa ergenin yaşadığı fiziksel değişimlerle veya fiziksel görünümüyle dalga geçilmemeli, özellikle başka kişilerin de bulunduğu sosyal ortamlarda buna ekstra özen gösterilmelidir.

Çocuğunuza Beslenme Alışkanlıkları ve Olumlu Beden Algısıyla İlgili Model Olmak

Çocuklar ve ergenler, duyduklarından çok gördüklerini tekrarlama eğilimindediler. Bu nedenle eğer çocuğunuza kendi bedeninizle ilgili olumlu bir tutum içinde olduğunuzu gösterirseniz o da muhtemelen bu tutumu kendi görünümüne genelleme eğiliminde olacaktır. Elbette tüm bunlar için sağlıklı beslenmeyi ve rutin aktiviteler yapmayı aile yaşamınızın bir parçası haline getirmeniz olmazsa olmaz derecesinde önemlidir.

Fiziksel Görünümün Ötesi: Kişisel Değerler

Soyut kavramları algılama kapasitesinin geliştiği ergenlik döneminde çocuğunuzla değerler hakkında konuşmak faydalı olabilir. Hayatta iyi bir dış görünüşten daha önemli olan gurur duyulacak alanlar olduğundan bahsedebilirsiniz. Çocuğunuzun okul başarısı, mizah anlayışı, cana yakınlığı, yardımseverliği, özel yetenekleri vb. özellikleri ile gurur duyduğunuzu söyleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra, çevrenizdeki kişilerle olan iletişiminizde de onların dış görünüşlerine değil, yaptıkları faydalı işlere, başarılarına odaklanarak çocuğunuza örnek olabilirsiniz. Örneğin bir arkadaşınız ile karşılaştığınızda "kilo almışsın/vermişsin" gibi yorumlardan ziyade onun için önemli olan farklı konuları gündeme getirebilirsiniz. Aslında tüm bunları yaparken vermek istediğiniz mesaj; seni sen olduğun için seviyorum ve sen de dış görünüşünle değil kendin olduğun için gurur duymalısın.

Takip Edilmesi Gereken Durumlar ve Risk Faktörleri

Ergenlik döneminin doğal bir özelliği olarak, çocuğunuzun bedeniyle ilgili kaygılar taşıması oldukça normaldir. Ancak elbette bu kaygının düzeyi ve çocuğunuzun yaşamına olan etkisi değerlendirilmelidir.

Ergenlik dönemindeki çocuğunuzda çoğu zaman aşağıdakileri gözlemliyorsanız;

- Devamlı çirkin olduğundan bahsediyorsa
- Kendi bedenini düzenli olarak diğerlerininki ile kıyaslıyorsa
- Dış görünüşünden memnun olmadığı için dışarı çıkmak istemiyorsa
- Yalnızca dış görünüşünden dolayı akranlarıyla iletişim güçlükleri yaşıyorsa
- Kilo verme ile diyet yapma ile ilgili takıntılı davranış örüntüleri varsa
- Bedeninin belirli kısımlarını sürekli değiştirmek istiyorsa
- Yedikleri ile ilgili ciddi derecede suçluluk duyuyorsa
- Zamanının büyük çoğunluğunu ayna karşısında veya fotoğrafları
düzenleyerek geçiriyorsa bu durumların bir uzman tarafından takip edilmesinde fayda olabilir.