Diyette iştah ve porsiyon kontrolünü sağlamak için öncelikle vücudun açlık-tokluk mekanizması nasıl çalışıyor onu anlamak gerekir. Çoğu insana göre bu kavramlar göreceli de olsa metabolizmada işleyişi açısından birçok standarda sahiptir. Açlık kavramı fizyolojiktir. Yani hormonların salınımı ve düzeyleriyle ilgilidir. Kanda artan veya azalan glikozun sonucunda salınan birçok hormon bu seviyenin kontrolünü sağlayarak acıkma ve doymanın işleyişini düzenler. İşte bu noktada açlık ve iştah kavramları sıkça karıştırılır. Bunlar birbirinden ayrı durumlardır; açlık fizyolojik, iştah psikolojiktir.
İştah birçok sebepten etkilenebilir ve her zaman bu kontrolü sağlamak mümkün olmayabilir. O yüzden vücut doysa da zihin doymadığı için kişi yemek yemeye devam eder. Genellikle vücudumuzun ihtiyacı olan kalori miktarı düşündüğümüzden daha azdır. Hatta kişi az yediğini bu yüzden doymadığını bile söyleyebilir. Eğer bunun bilincinde değilsek her gün fazladan aldığımız kaloriler kilo artışına veya kilo vermemizin yavaşlamasına sebep olur. Mesela meyve yerken bir porsiyonun karşılık geldiği gram miktarlarını çok iyi öğrenmek gerekir. Ekmeği dilimlenmiş olarak tüketmek çok önemlidir aksi takdirde diyettekine ek olarak 2 veya 3 dilim fazladan ekmek yeme ihtimali çok fazladır.
İştah kontrolüyle porsiyon kontrolü birbiriyle paralel ilerler. İkisi de birbirini tetikler. Günümüzde porsiyonları ayarlamak ve ihtiyacımız kadarını almak oldukça zordur. Özellikle ev dışında yenilen yemekler, hazır gıda çeşitliliğinin fazlalığı, seyahatler, yoğun iş temposu yüzünden kısıtlanan zamanlar bunlara sebep olarak sayılabilir.
Yemek yerken aceleye getirmeden mümkün olduğunca süreyi uzun tutmanızda ve yediklerinizin neyi ne kadar içerdiğini bilmenizde fayda var. Evde yemek yiyorsanız tabağınıza azar azar doldurun. Bir davetteyseniz tabağı bitirmemenin ayıp olacağını asla düşünmeyin. Dışardaysanız mutlaka porsiyon miktarlarını öğrenin ve gerekirse yarım porsiyon şeklinde tüketin. Market alışverişleri porsiyon kontrolü konusunda çok önemlidir. Marketlerde alacağınız ürünlerin son kullanma tarihiyle beraber mutlaka porsiyon etiketine de dikkat edin. Etikette genellikle 100 gr üzerinden bilgiler bulunur. Ürünün kaç gr olduğunu ve karşılık geldiği miktarı gözden kaçırmayın. İştahımız fazlaysa size sevdiğiniz yemekleri anımsatacak her şeyden uzak durmaya çalışın. Sabırlı bir şekilde günlük ihtiyacınız kadarını almaya devam ederseniz bir süre sonra buna adapte olduğunuzu göreceksiniz.
Bu kontrol sizde bir süre sonra alışkanlık halini aldığında artık daha az miktarlarla doyduğunuzu farkedeceksiniz. Unutmayın ki kilo kontrolünün yolu porsiyon ve iştah kontrolünden
