DİYALİZ VE FİSTÜL AMELİYATI
FİSTÜL AMELİYATI NEDİR?
DİYALİZ FİSTÜL
Kronik Böbrek Yetmezliğinde (KBY) diyalize girebilmek için yüzeysel atardamar ile toplar damarın birleştirilmesi ameliyatıdır.
- Arteriovenöz fistül (AVF) ameliyatı da denilmektedir.
-Teknik olarak bağlantı yan yana (paralel) ya da uç yan şekilde yapılmaktadır. Uç yan daha çok tercih edilir.
- Oluşturulan fistül atardamar ve toplardamar arasındaki akım farkı nedeni ile yüksek hıza sahiptir.
- Fistül sonucunda atardamardan gelen kan toplar damarı zaman içinde genişletir.
- Genişleyen toplar damara iğne batırılarak kan diyaliz makinasına alınır temizlenir ve geri verilir.
- Fistül çoğu kez kolda olmakla beraber, bacakta ya da başka yerlerde omuzda veya boyunda da olabilir.
- Diyaliz kısa süreli gerektiğinde kateter takılır. Bu kataterlerin bir kısmı geçici bir kısmı da kalıcıdır.
- Fistül KALICI VE SÜREKLİ diyaliz imkânı sağlar.
ENFİYE BÖLGESİNDE FİSTÜL
- Fistülün ne zaman açılacağına Nefrolog karar verir?
- Fistülün olgunlaşması damar çaplarına bağlı olarak 2-3 haftayı bulabilir.
- Fistül için prensipte damarların Doppler ultrasonografi ile değerlendirilmesi gerekir.
- Kullanılmış ya da omuzdan katater yerleştirilmiş olan hastalarda bu bölgenin altındaki damarlarda fistül açılması zordur. Açılsa bile çalışma şansı düşüktür.
- Fistülün çalışması için asıl unsur hastanın kendi damarlarının kullanılmasıdır. En önemlisi de çaplarıdır.
- Ameliyat lokal anestezi ile yapılır.
- Kullanılmayan baskın olmayan kol seçilir.
ENFİYE BÖLGESİNDE FİSTÜL
- En uçtan başlanır, başarısız olunursa yukarı çıkılır. En uygun olanı Snuff Box ENFİYE BÖLGESİDİR. Sonra bilek ve dirsek bölgesi kullanılır.
- Maalesef gerek yeterli çapta damarı olmayanlar gerekse çok sayıda fistülü olan ve çalışmayan hastalarda mecburen suni damarlar ile fistül yapılmak zorunda kalınmaktadır. Bu greftler sık kullanıldığından hem enfeksiyon hem de pıhtı sorunları yüzünden hastalara sıkıntı vermektedirler.
-Geçerli olan teknik hastanın kendi damarları kullanılarak yapılan fistüldür.
- Bazen toplardamar çok genişler ve venöz hipertansiyona bağlı değişiklikler görülür. Bu durumda pıhtı gelişimi ve atardamarın akımının azalması yüzünden fistül kapatılabilir.
- Maalesef gerek yeterli çapta damarı olmayanlar gerekse çok sayıda fistülü olan ve çalışmayan hastalarda mecburen suni damarlar ile fistül yapılmak zorunda kalınmaktadır. Bu greftler sık kullanıldığından hem enfeksiyon hem de pıhtı sorunları yüzünden hastalara sıkıntı vermektedirler.
- Enfeksiyon ve tıkanma olasılığı fazladır. Greftin suni damarın bakımı zordur.
- Hastanın kendi damarlarının kullanılmasına daha iyi sonuç verir.
- Fistül çalışmaya başladığında parmağınız üzerine koyduğunuzda bir vızıltı veya tınlama hissedilir bu fistülün çalıştığının göstergesidir.
- Ameliyat sonrası fistülün bakımı önemlidir. Ülkemizde diyaliz merkezleri bu konuda hastaları yönlendirmektedir.
· Fistülün çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz, ağır eşya taşımayın, üzerine yatarak uyumayın, fistül olan taraftan tansiyon ölçtürtmeyin iyi bakılan fistül sizi çok uzun süre idare eder.
· Bazen fistül çok geliştiğinde özellikle alt bölümünde ağrı ve renk değişikliği yapabilir. Bu nedenden dolayı genelde günümüzde çift taraflı değil tek taraflı ve yukarı doğru hareket eden fistüller açılmaktadır. Toplar damar bazen çok çok genişleyebilir. Bu durumda eğer yeterki kan sulandırıcı kullanılmamışsa ya da akım düşüklüğüne bağlı fistülde pıhtı olabilir.
· Bu durumda akım azalır ve diyaliz makinesi etkin çalışmaz sonuçta fistüldeki pıhtının temizlenmesi gerekir.
Fistül için doppler ultrason tetkiki yeterlidir. Anjiyografi ile gösterilebilir. Anjiyoda kontrast (boya) madde kullanılır. Boya da böbreklerden atılır. Bazen bu madde hastaları kalp yetmezliğine ve akciğer ödemine sokabilir. Dikkat etmek gerekir. Hemodiyaliz ihtiyacı olabilir.
Anahtar
Fistül ameliyatı nedir, fistül
Diyaliz, serdar akgün