Özel öğrenme güçlüğü, zekası normal ya da normalin üstünde olan çocukların; yaş, zeka düzeyi ve aldıkları eğitime göre okuma, yazma ve matematik öğrenmede beklenenden geride olma durumudur. (Karaca ve diğerleri, 2018:33) Bu bozukluk, DSM 5’in Nörogelişimsel Bozukluklar Bölümü’nde yer almaktadır. DSM 5 tanımlaması ve ölçütlerine göre; (APA, 2013); özel öğrenme güçlüğü; “kişinin yaşına, aldığı eğitime ve zeka düzeyine uymayacak şekilde en az 6 ay süreyle temel akademik becerileri öğrenmede güçlük yaşaması ve bozukluğun, okul başarısını ve günlük yaşam etkinliklerini önemli derecede engellemesi şeklinde belirtilmiştir. Bu temel akademik beceriler :
• Kelimelerin doğru ve akıcı bir şekilde okunması
• Okuduğunu anlama
• Yazılı anlatım ve yazım
• Aritmetik hesaplama
• Matematiksel akıl yürütme, olarak kategorize edilmiştir.
Yapılan çalışmalara göre; özel öğrenme güçlüğünün erkek çocuklarda, kız çocuklarına göre çok daha yaygın olduğu ortaya koyulmuştur. (Rutter, Caspi, Fergusson ve diğerleri, 2004). Bu bozukluğa neden olan etmenler konusunda kesin sonuçlar olmamakla birlikte, doğum öncesi ve doğum sonrası yaşanan sorunlar, düşük kilolu doğumlar, dikkat eksikliği bozuklukları, yeme alışkanlıkları, görsel – işitsel - algısal ve benzeri sorunların özel öğrenme güçlüğü ile ilişkili olabileceğini varsayılmaktadır. (Salman ve diğerleri, 2016: 28). Aynı zamanda özel öğrenme güçlüğü tanısı alan bireylerin, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, çeşitli kaygı, depresyon bozuklukları ve karşıt gelme bozuklukları gibi eş tanıları da beraberinde aldıkları saptanmıştır. Bu bozukluk tanısını alanların, kişisel farklılıkları göz önüne alınıp, kuvvetli ve zayıf yönleri değerlendirilerek, uzmanlar tarafından bir bireysel eğitim programı hazırlanır. Bu programda, müfredata uygun şekilde, bireyin algısal, motor, dil, sosyal, bilişsel alanlarına odaklanılır. (Asfuroğlu, Fidan, 2016: 38).
Özel öğrenme güçlüğü ve komorbidite gösterdiği bozukluklar ile ilgili yapılan araştırmalar incelendiğinde; Uz-Bas (1998) çocukların sosyal becerileri ve okul uyumu ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelediği araştırmasında, akademik basarısızlıkları olan çocukların depresyon düzeyleri ile öğrenilmiş çaresizlik davranışları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler oldugunu ortaya koymuştur.
Bir başka çalışmada, Rea ve arkadasları (2002) da öğrenme güçlügü gösteren çocuklar üzerinde çalışmışlar ve onların davranışlarını incelemişlerdir. Bu çalışma ile öğrenme güçlüğü gösteren çocukların karışık duygular yaşadıkları, içe kapandıkları, kaygılı bireyler oldukları belirtilmistir.(Rea ve diğerleri, 2002).
Özel öğrenme güçlüğünün en sık eşlik ettiği tanılardan bir diğeride Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğudur. Birliktelik yüzdeliği %30 ve 70 arasında değişmektedir. Yapılan araştırmalara göre; DEHB ve ÖÖG birlikteliği genetik ortak özelliklerden kaynaklandığını göstermektedir. Ortak kalıtımsal özellikler, nörogelişimsel süreçleri etkileyerek bu iki bozukluğun gelişmesine sebep olabilir. (Cantwell, Baker, 1991)
KAYNAKÇALAR:
Karaca O., Karaca D.T., Çalış S., Yiğit G. (2018). Disleksi: Özgül Öğrenme Güçlüğü (1.Baskı). İstanbul: Psikonet Yayınları
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: Author.
Salman U., Özdemir S., Salman A.B., Özdemir F. (2016) ‘Özel Öğrenme Güçlüğü ‘ Disleksi’’, FNG & Bilim Tıp Dergisi 2016;2(2):170-176
Rutter M., Caspi A., Fergusson D, Horwood L.J.,Goodman R., Maughan B., Moffitt T.E., Meltzer H., Caroll J. (2004). Sex differences in developmental reading disorders
Asfuroğlu Ö.B., Fidan S.T. (2016). ‘Özgül Öğrenme Güçlüğü’, Osmangazi Tp Dergisi, 2016;38 (Özel Sayı 1).
UZ B., A .(2003). İlkögretim 4. ve 5. Sınıflarda Okuyan Ögrencilerin Sosyal
Becerileri ve Okul Uyumu ile Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin
İncelenmesi. İzmir: Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi
REA, J. (2002). Outcomes for Students With Learning Disabilities in Inclusive and
Pullount programs. Coincil for exeptional children. Vol:68 No.2pp. With Learning
Cantwell D. P., Baker L. (1991) Association Between Attention Deficit Hyperactivity Disorder and Learning Disorders, http//: doi.org/10
