DIŞKI KAÇIRMA (ENKOPREZİS)
Dışkı kaçırma bebeklikten itibaren devam ediyorsa birincil enkoprezis, dışkı kaçırma en az bir yıl dışkı kontrolü yaptıktan sonra yeniden başlamışsa ikincil enkoprezis denir. 4 yaşından küçük çocuklarda görülmesi normal kabul edilmektedir. Bu durum 4 yaşından sonra da devam ediyorsa enkoprezis tanısı konulur. Enürezise oranla daha az görülen bu durum uyku halinde görülebileceği gibi uyanıkken de görülebilir. Erkek çocuklarında ise kız çocuklarına oranla daha çok görülür. Enkoprezis görülen çocukların çeyreğinde enürezisle birlikte görülebilmektedir. 16 yaşından sonra nadiren görülen bu durum bilişsel yetersizlik yaşayan çocuklarda ömür boyu görülebilmektedir.
Birincil enkoprezis yeterli şekilde tuvalet eğitimini alamamış, bağırsak kontrolü sağlayamamış çocuklarda görülürken, ikincil enkoprezis genellikle ruhsal açısından zedelenen, direnç gösteren, isteksiz olan çocuklarda görülür. Dışkıyı tutma isteği anne-baba ve çocuk arasındaki tuvalet çatışmasından, ağrılı dışkılamalardan görülebilir.
Genellikle enkoprezis yanlış tuvalet eğitiminden kaynaklanmaktadır. Tuvalet eğitimini verirken baskıcı tutum sergilemek, katı eğitim uygulamak, zamanından önce veya sonra eğitimi vermek, katı disiplin uygulamak ve çocukla inatlaşmak çocukta öç alma isteğini, baş kaldırma isteğini uyandıracak ve bir şekilde ifade edemediği duyguyu bu şekilde dışa vurum yaşayacaktır.
Bir başka nedenler ise çocuğun gerilemesi, bebeksi olması, ailesinden sevgiyi bu şekilde karşılama ihtiyacıdır. Yeni kardeşin dünyaya gelmesi, anneden ayrılma, hastanede yatma, hayatında önemli değişiklik yaşanması, yeni bir eve taşınma, korkutucu olaylar-durumlar izlemesi, dinlemesi veya şahit olması da çocuğun dışkı kaçırmasına sebep olabilir.
Enkoprezise neden olmamak için tuvalet eğitimine tam zamanında başlamalısınız. Erken ya da geç olmaması gerekmektedir ve bu oldukça önemlidir. Önemli olan bir diğer konu ise tuvalet eğitiminde baskıcı, otoriter tutum içerisine girmemeli, cezalandırmamalı, utandırmamalı veya çok serbest bırakıp ulu orta yere (ağaç altı, çalı arkası…) yapabileceğini söylememeli ve bu şekilde öğretmemelisiniz. Aşırı titiz tutum içerisine girmemeli, suçlayıcı, utandırıcı davranmamalısınız, çocuğunuzla alay etmemeli, alay edilmesine müsaade etmemelisiniz. Bebeksi davranışlar sergilemesi onun bebek olduğu anlamına gelmez bu sebeple bebeksi muameleden uzak durmalı, aşırı koruyucu tutum içerisine girmemeli, çocuğunuza acıma duygusuyla yaklaşmamalısınız. Çocuğa yeterince ilgi, sevgi göstermeli, onun güvende olduğu hissettirilmeli, yemeklerden sonra ve yatmadan önce tuvalete oturması sağlanmalı ama bunu tören eşliğinde değil günlük hayatın akışı şeklinde doğal ve olağan olarak yapmalısınız. Dışkı kontörlünü yaptığı günler ödüllendirilmeli ama bunu maddi boyutu yüksek şekilde değil daha çok sembolik pekiştireçler (gülenyüz, yıldız…) kullanarak yapmalısınız.
Alınan tüm önlemlere rağmen, çocuğunuz 4 yaşından büyükse ve bu durum geçmediyse uzman tedavisi gerektirir. Tedavi geciktirilmemelidir.
