Dijitalizm / algı ve manipülasyon

Dijital dönüşüm koronavirüs pandemisi ile hızlandı. Dijital nesnelerle temas, araştırmalara göre yüzde 130 civarında artış gösterdi. Pandemi süreci ile birlikte insanları tembelleştiren ve insanlar üzerinde hüküm süren dijitalizm bir problem olarak artık karşımızda. 

Dijitalizm, davranışsal bir bağımlılık oluşturmasının yanı sıra, kötü niyetli odakların kullanımına zihinsel ayarlarıyla oynamaya elverişli bir kitle olanağı sağlamış oldu.

Teknolojinin 2000’lerin başından itibaren hızlı gelişimi ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla, iletişimin ağları hayatımızın merkezine yerleşti. Bugün dünya üzerinde Facebook, Twitter, İnstagram, vb. sosyal medya platformlarını tüketmeyen çok az kişi kaldı.

Bahsedeceğim durum ile ilgili Sosyal İkilem(The Social Dilemma) isimli belgeseli izlemenizi öneririm. Belgeselde yer alan sosyal medya mecralarının eski çalışanlarının ifadesine göre platformlar kurulurken ‘’psikolojide insanı ikna etmekle ilgili bilinen her şeyi teknolojiye nasıl aktarabiliriz? ‘’ üzerine çalışmalar yapılmış.

Sosyal medya platformlarının tasarım teknikleri ana amaç olan para kazanma uğruna bireylerde bilinçsiz bir alışkanlık oluşturma üzerine kurulmuş. Anlaşılıyor ki zihnin savunmasız olduğu ve nasıl manipüle edileceği mühendisler tarafından çok iyi saptanmış.

Artık ‘’Dikkat ekonomisi’’ çağındayız ve bizim dikkatimizi, algılarımızı ne kadar sosyal medyada tutarlarsa o kadar para kazanıyorlar.

Bu söylediklerimi daha iyi kavramak için algının anlamına bakalım.

Algı, beynimizin binlerce ayrı ve anlamsız duyuyu birleştirip anlamlı bir  görüntüye dönüştürdükten sonra elde ettiğimiz deneyimlerdir. Ancak algıladıklarımızın çok azı gerçek yansıyanın birebir kopyasıdır. 

Algılarımız genellikle kendimize özgü deneyimlerimiz tarafından değiştirilir, çarpıtılır veya bozulur. Yani algılar gerçek dünyanın kişisel yorumlarıdır.

Her birimizin, beynin farklı bölümleri tarafından otomatik algılarımıza eklenen kişisel deneyimleri, duyguları ve hatıraları vardır. Sonuç olarak algılarımız, gerçek dünyanın değiştirilmiş, çarpıtılmış hatta bozulmuş birer yansımasıdır.

Algı bağımsızdır ve organize edilmesi gerekir. Algıların nesnesi değil öznesi olmanın seçimi bize aittir. Sorgulama kapasitemizin niceliği bizim hangi tarafta olacağımızı belirler. Bizi biz yapan tercih ve seçimlerimizdir.

Sosyal Medya patronları bireyler üzerinde yapılan algı çalışmalarının sosyal etki yoluyla topluma yayılacağını çok iyi bilirler. 

Gustav Le Bon Kitlelerin Psikolojisi kitabında ‘’Kitleler kalabalık hale gelince entelektüel seviyeleri ne olursa olsun mantık sıfırlanır’’ der.

 Yani birey kitleye katılınca orada mantık diğer bireylerle eşitlenir.

Algı, Propaganda ve Manipülasyon ile bireyleri etkileyerek yığınları yönetme teknoloji ve sosyal medyanin gelişmesi ve yaygınlaşması ile en etkili silahlardan biri haline gelmiştir.

Sosyal medyanın bahsettiğimiz bu karanlık yüzünü görebiliyoruz ancak diğer yandan hayatımızın merkezinde yer alan sosyal ağları kullanmamamız bizi gündemin dışına itecektir. 

Kişilerarası iletişim sisteminin yaygın aracı olarak kullandığımız Whtasapp’ı tek başımıza yok sayamıyoruz.

Kurumsal reklamlar yapılan, bilgi alma kaynağına dönüşen Facebook veya Twitter’dan uzak kalamayabiliriz. Ancak bu şirketlerin para kazanma veya başka iyi niyetli olmayan amaçlarını bilip, insan psikolojisinin nasıl manipüle edilmeye çalışıldığı noktasında farkındalığımız artarsa kullanım şeklimiz ile kötü amaçların gerçekleşmesine yardım etmemiş oluruz.

Bu farkındalık bir toplumsal sorumluluk haline gelmiştir.

‘’Ahlaksızlıkların sebebi akıl aylak kaldığında dürtülerin gelip yerleşmesidir. İlacı da metotlu, verimli, mutlu, enerjik bir hayat tarzı ve çalışmaktır.’’ (Jules Payot/İrade Terbiyesi)

Sağlıklı ve farkındalıklı günler dilerim.