Çocuğunuzu büyütürken beklemediğiniz olaylarla karşılaşabilir, bu durumlar karşısında nasıl hareket edebileceğiniz konusunda kararsız kalabilir, endişelenebilirsiniz.
Olağanüstü durumları direk yaşayan veya olaya sadece tanık olan (bir başkasından duyan veya televizyonda, internette gören) çocuğunuzu bu durum karşısında bilgilendirmek, korkularını ortadan kaldırmak ve rahatlatmak için yapmanız gerekenler konusunda sizi bilgilendirmek istedik.
Kriz dönemleri; sizin ve çocuğunuz için belirsiz ve sıkıntılı dönemlerdir. Bu zor dönemden psikolojik olarak etkilenmek oldukça NORMALDİR. Yaşanan korkular sürekliyse ve giderek artan bir düzeye ulaşıyorsa dikkat etmeniz gerekir. Siz yetişkin olarak bu dönemleri daha gerçekçi bir şekilde algılayabilirken, çocuğunuz içinde bulunduğu yaşa bağlı olarak bu dönemleri tam olarak anlayamayabilir.
Sizi de duygusal ve zihinsel olarak zorlayan kriz dönemlerinde ilk yapmanız gereken şey; bu duygularınızı çocuğunuza yansıtmamaya çalışmak olmalıdır. Aşırı kaygılı haliniz, fazla koruyucu yaklaşımlarınız, abartılı panik haliniz, önlem adına aldığınız titizlikleriniz çocuğunuzun psikolojisini olumsuz etkileyecektir. Önce siz güçlü olun ki o da durumla baş edebilmek için sizden cesaret alsın.
İkinci olarak; çocuğunuza, olay karşısında hissettiği duyguların (korku, kaygı gibi) normal olduğunu ifade edin. “Biliyorum, bu olaydan korktun. Korman oldukça normal” diyin. (bunu ona ifade ederken yüzünüzde kaygı veren ifadeler olmamasına özen gösterin, hafif tebessümünüz ona güven verebilir.) Eğer krizi yaşamış/ duymuş/ görmüş olsa bile duygusal tepki vermeyen bir çocuğunuz varsa; bu duyguları onunla konuşmak için daha fazla çaba gösterin, oyunu işin içine katın. Biliyorsunuz; oyun çocuğun duygularına giden en hızlı yoldur.
Üçüncü olarak yapmanız gereken; yaşanan krizi çocuğunuza net bir şekilde anlatmaktır. Anlatımlarınızda çocuğunuzun yaşına uygun kelimeler seçin ki; ne demek istediğinizi tam olarak anlayabilsin.
3-6 yaş arasındaki çocuklara durumu daha basit ve oyunları kullanarak anlatın. Mesela; deprem nedir?, pandemi nedir? sel nedir? ölüm nedir? bir iki cümle ile açıklayın. Uzun ve karmaşık anlatımlar, çocuğunuzda farklı korkuları tetikleyebilir. Açıklamanız sonrası size sormak istediği sorular olabilir, sorularını asla cevapsız bırakmayın ve güven hissedeceği şekilde cevaplamaya devam edin.
Kriz döneminde çocuğunuzun ne yapması gerektiğini ona basit bir şekilde anlatın.(yine oyunu kullanabilirsiniz.) Mesela; deprem anında nasıl hareket etmeli?, pandemide kendini korumak için neler yapmalı? kısa cümlelerle anlatın. Bazı davranışları kendiniz de canlandırın ki iyi bir şekilde öğrensin.
7-10 yaş arasındaki çocuklar kriz sürecini zihinsel olarak daha iyi algılar. Biraz daha uzun cümleler kurarak durumu onlara anlatabilirsiniz.
Bir diğer yapmanız gereken şey; açıklayıcı anlatımlarınızdan sonra bu durumdan sürekli bahsetmemek ve olumsuz görsellerle karşılaşmasını mümkün olduğunca engellemektir. Dikkat etmesi gerekenlerle birlikte, normale yakın olan yaşantınıza devam etmek ona güven verecektir.
Krizle ilgili doğru ve yeterli bilgiyi çocuğunuza aktardıktan sonra; hiçbir şey olmuyormuş gibi davranmanız çocuğunuzu rahatsız edebilir, size güven duygusunu azaltabilir. Bu nedenle; gelişmeler yaşanıyorsa yaşına uygun açıklamaları ara ara yapmaya devam edebilirsiniz.
Çocukların; zor dönemlerde ilk ihtiyacı olan şey kendisinin ve sevdiklerinin güvende olduğunu hissetmektir. Güvende ve iyi durumda olduğunuzu ona davranışlarınızla, ifadelerinizle hissettirmeye devam edin.
Kriz dönemlerinde; çocuklar size daha yakın olmak isteyebilir. Onlara bu desteği verebilir kriz ortadan kalkmaya başladıkça yavaş yavaş eski rutinlerinize geri dönebilirsiniz.
Bu dönemlerde, okula gitmesi gereken bir çocuğunuz varsa öğretmeni ve okul yöneticileri ile birlikte hareket edin.
Tüm bu çözümlerinize rağmen; korkuları dinmeyen ve zamanla artan bir çocuğunuz varsa bir uzmandan destek almanız gerekir.
Sağlıkla kalın..
