Sağlıklı bir uyku çocuklarda ve erişkinlerde kaliteli bir yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biridir. Uyku çocuklarda büyüme ve gelişme için oldukça büyük bir önem arz ederken, erişkinlerde organizmanın dinlenmesi ve hücre rejenerasyonunun sağlanmasında önemlidir. Uyku bozuklukları çok uzun zaman önce tanımlanmış olup sıklıkla hastalıklara eşlik eden sekonder bir semptom olduğu düşünülmekteydi. Yakın zamanda tıbbın gelişmesi ile paralel olarak uykunun da kendi içinde bölümleri olduğu, biyolojik bir ritim ve sürecinin olduğu anlaşılmıştır. Bunun sonuncunda da uyku bozuklukları da primer bir hastalık olarak ele alınmaya başlamış ve günümüzde bu hastalıkların takip ve tedavisi ile ilgilenen yeni bir alan: “Uyku Tıbbı” nın oluşmasına neden olmuştur.
Çocuklarda uykuda solunum problemleri:
PS – Primer horlama:
Sesli solunum
UARS – Üst hava yolu direnç sendromu:
Sesli solunum + uyku bozukluğu
OH – Obstruktif hipoventilasyon:
Sesli solunum ± uyku bozukluğu + Ý CO2 ve/veya ß SaO2
OSA – Obstructive sleep apnea:
Sesli solunum ± uyku bozukluğu + Ý CO2 ve/veya ß SaO2 + Hava akımında kayıp
Şeklinde sınıflandırılmaktadır. Uykuda solunum problemleri risk faktörleri arasında
Adenotonsiller hipertrofi
Kraniofasial anomaliler
Down sendromu
Obezite
Nörolojik hastalıklar
yer almaktadır.
Obstruktif Uyku Apne Sendromu (OSAS) artık oldukça iyi tanımlanmış bir uyku bozukluğu olup sıklıkla çocukluk yaş grubunda başlayıp erişkin dönemde de devam etmektedir.
OSAS sonucunda oluşan problemler:
İntermittent hipoksemi
Pulmoner arter basıncında artış
Cor-pulmonale
Kognitif ve davranışsal bozukluklar
Uykuda bölünme (Arousal-Fragmantasyon)
Sempatik aktivasyon
Alveolar hipoventilasyon
Hipokseminin etkisini ağırlaştırır
Nöral dokular, SSS, vazomotor aktivite bozuklukları.
Bunların sonucunda da metabolik, kardiyovasküler ve nörokognitif bozukluklar ortaya çıkmaktadır. Nörokognitif fonksiyon bozuklukları:
Zeka
Hafıza
Akademik performans
Analiz yeteneği (Executive functions)
Plan yapma
Problem çözme
Mantık yürütme
Fikir esnekliği
Bozuklukları şeklinde sayılabilir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların %25-50 sinde uyku ile ilgili problemler yaşandığı bilinmektedir. En tipik yakınmalar uykuya dalmada güçlük, horlama, huzursuz uyku, uykuda solunum problemleri, enürezis ve gündüz uyku halidir. Uyku bozukluklarının tanısında altın standart polisomnografidir.
Uykusuyla ilgili yakınmaları olan çocuklarda hiperaktivite, dürtüsellik ve agresiflik gibi davranış problemleri sık olarak görülmekte ve azalmış dikkat, hafıza ve zeka bozukluklarına yol açmaktadır. Bu sorunların tespit edilmesinde ebeveynlerden alınan bilgilerle subjektif veriler elde edilmektedir.
