"Bireyin kişilik gelişimi ve pek çok davranışın kazanımı açısından çocukluk yılları kritik bir öneme sahiptir. Bu dönemde çocuğun sağlıklı ve uygun bir öğrenme ortamına sahip olması hem psikolojik hem de sosyal açıdan çok önemlidir. Çocukluk çağında saldırganlık gibi bazı olumsuz davranışlar ortaya çıkabilmektedir. Bu olumsuz davranışlar çeşitli mekanlarda ve çeşitli olaylar karşısında sergilenebilir ve hem çocuğun kendisini hem de yakın çevresini zora sokabilir."
Saldırganlığa eşlik eden duygular vardır. Bu duygulardan en kritik olanı 'öfke' duygusudur. Çocuklar öfke duygusuyla başa çıkmakta zorlanabilirler, onları ne yapacaklarını bilmedikleri durumlara sokabilir. Çocuğun öfkelenmesinin ve saldırgan davranışlar sergilemesinin çeşitli sebepleri olabilir.
Bu sebeplere kırılma, içsel çatışmalar, ihtiyaçların karşılanmaması veya beklenmedik sonuçlarla karşılaşılması gibi durumlar örnek olarak verilebilir. Ayrıca çocukların, akranlarını model alarak saldırganlık gibi olumsuz davranışlar sergilemeleri de olası bir durumdur.
ÇOCUKLAR NEDEN ÖFKELENİR?
Okul öncesi dönemdeki çocukların kolayca öfkelenebildiği ve saldırgan davranışlar sergileyebildiği gözlemlenmiştir. Bunun sebeplerinde kendilerini yeteri kadar ifade edememeleri, yapmak istedikleri bir davranışın birileri tarafından engellenmesi, oyuncaklarını ya da kendisine ait olan herhangi bir eşyayı paylaşmak zorunda bırakılması gibi durumlardan bahsedilebilir. Okul dönemindeki çocuklarda ise önceki dönemlere kıyasla daha farklı sebeplerden dolayı öfkelenme ve bunu dışa vurma görülür. Bu yaşlardaki çocuklar kendilerini ifade edebilecek beceriye sahiptirler ve yaşadıkları olumsuzluklar, hoşlanmadıkları durumlar, maruz kaldıkları ayrımcılıklar ve dışlanmalar onların öfkelenmesine sebep olabilir.
Çocukların öfke duygusuna kapıldıklarında ve bu duygularını saldırganlık olarak adlandırabileceğimiz davranışlarla beraber sergilediklerinde ebeveynler bu durumu değiştirmeye ve çocuğunu sakinleştirmeye çalışabilir. Öfke kontrolünde ebeveynlerin çocuklarına uygulatabilecekleri ve bu durumu idare etmeyi öğretebilecekleri çeşitli yöntemler bulunmaktadır.
Bu belirtilerin kendinizde olduğunu düşünüyorsanız telaş yapmayın, bir süre kendinizi izleyin, dinleyin. Hangilerini, ne kadar zamandır yaşıyorsunuz bir gözlemleyin. Mevsim geçiş dönemlerinde vücudumuz yaşanan değişimlere uyum sağlayabilmek için çaba gösterir o yüzden belirtileri gözlemlemek bu ayrımı yapabilmek önemlidir. Eğer ki belirtiler hayatınızın akışını etkileyecek noktadaysa, normalde yapmaktan keyif aldığınız şeyleri bir süredir yapmıyorsanız, hayattan keyif almıyorsanız, kendinizi sürekli bitkin, yorgun, enerjisiz hissediyorsanız, çevrenizden uzaklaştıysanız, konsantrasyon konusunda güçlük yaşıyorsanız bir uzmandan destek almak tüm bunların üstesinden gelebilmeniz için size yardımcı olacaktır.
ÖFKE SORUNUNU AŞMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Öncelikle çocukta öfkeye neden olan durumların anlaşılması ve bu durumların çocukta ne derece gerginlik yarattığı anlaşılmalıdır ki uygun çözüm yolları geliştirilebilsin. Öfkeli olan bir çocuğa öfkeyle karşılık vermek durumu içinden çıkılmaz bir hale getirebilir. Ayrıca öfkeyle tepki verilmesi çocuğu sakinleştirmek yerine daha da öfkelenip saldırgan davranışlar sergilemeye itebilir. Çocuğu sakince dinleyip sorunun ne olduğunu ve neden öfkelendiğini anlamaya çalışmak beraber çözüm yolları bulmaya zemin hazırlar ve çocuğun isteklerinin yerine getirilmesini sağlar. Ancak öfke nöbeti sırasında çocuğun istediği şeyin yapılmaması gerekir. Bu davranış, çocuğun öfkeyi ve saldırgan davranışlarını pekiştirmesine sebep olabilir. Çocuk sakinleştikten sonra ebeveynler bu davranışını onaylamadıklarını söylemelidirler ancak bu saldırgan davranışı sergilediği için çocuğa “sana küstüm, konuşmayacağım” gibi ifadeler kullanılmamalıdır. Çocuğun her şartta ebeveynleri tarafından sevildiğini bilmesi gerekir. Çocukların duyguları tanımaları ve onları kabullenmeleri önemlidir. Duygularını tanıyan ve kabullenen çocuklar öfkeyle baş etmede daha başarılı olabilirler. Bu noktada çocuklarla duygularını tanımaları için çeşitli oyunlar oynanıp, etkinlikler yapılabilir.
Öfkelenen ve saldırgan davranış sergileyen çocuklara sakinleşmeleri için zaman tanımanız gereklidir. Çocuğun, evde kendine ait bir köşesi olması onun duygularını regüle etmesine olanak sağlar. Çocuk zor anlar yaşadığında burayı kullanması için yönlendirmek ona yardımcı olabilir. Bu köşeyi çocukla beraber oluşturmak önemlidir çünkü hangi eşyanın çocuğa iyi geleceğine kendisinin karar vermesi daha doğru olacaktır. Çocuğun seçtiği eşyalar haricinde bu köşeye minderler, sevdiği oyuncaklar, okumaktan keyif aldığı kitaplar koyulabilir.
Bazen öfke nöbetlerine ve saldırgan davranışlara çözüm bulunamayabilir ve çocukta duygu durum bozuklukları, davranış bozuklukları ya da kaygı bozuklukları ortaya çıkabilir. Böyle durumlarda mutlaka bir uzmandan destek alınmalıdır.
Çocukların öfke duygusuna kapıldıklarında ve bu duygularını saldırganlık olarak adlandırabileceğimiz davranışlarla beraber sergilediklerinde ebeveynler bu durumu değiştirmeye ve çocuğunu sakinleştirmeye çalışabilir. Öfke kontrolünde ebeveynlerin çocuklarına uygulatabilecekleri ve bu durumu idare etmeyi öğretebilecekleri çeşitli yöntemler bulunmaktadır.
Bu belirtilerin kendinizde olduğunu düşünüyorsanız telaş yapmayın, bir süre kendinizi izleyin, dinleyin. Hangilerini, ne kadar zamandır yaşıyorsunuz bir gözlemleyin. Mevsim geçiş dönemlerinde vücudumuz yaşanan değişimlere uyum sağlayabilmek için çaba gösterir o yüzden belirtileri gözlemlemek bu ayrımı yapabilmek önemlidir. Eğer ki belirtiler hayatınızın akışını etkileyecek noktadaysa, normalde yapmaktan keyif aldığınız şeyleri bir süredir yapmıyorsanız, hayattan keyif almıyorsanız, kendinizi sürekli bitkin, yorgun, enerjisiz hissediyorsanız, çevrenizden uzaklaştıysanız, konsantrasyon konusunda güçlük yaşıyorsanız bir uzmandan destek almak tüm bunların üstesinden gelebilmeniz için size yardımcı olacaktır.
