Çocuk ve ergenlerde depresyon, yetişkin depresyonuna benzeyen ve yetişkin depresyonundan farklılaşan yönleriyle bir çok farklı formda ortaya çıkabilmektedir. En temel haliyle depresyon belirtileri aşağıdaki gibidir:
-üzüntülü duygudurum
-her zamanki aktivitelerden zevk alamama hali
-çok fazla ya da çok az uyuma
-hareketlerde yavaşlama ya da yerinde duramama hali
-kilo kaybı ya da alımı, iştahta değişim
-enerjinin kaybedilmesi
-değersiz ya da aşırı suçlu hissetme
-odaklanma, karar alma güçlüğü
-tekrarlayan ölüm ve özkıyım(intihar) düşünceleri
Özellikle çocukluk döneminde yaşanan sıkıntıların, çocuk/ergen tarafından yetişkinlikte olduğu gibi dile getirilmesinin kolay olmadığı unutulmamalıdır. Bu sebeple semptomlar davranışsal düzeyde farklı şekillerde ortaya çıkabilir.
Çocukluk Döneminde Semptomlar
Üzüntülü duygudurum hali yerine çocuklarda genellikle aşırı asabi olma hali görülmektedir. Bu çocuklar genellikle hemen her şeye öfkeyle tepki vermektedirler.
Özellikle küçük yaş grubundaki çocuklarda tıbbi olarak açıklanamayan; her gün sık sık devam eden karın ve baş ağrıları olur.
Genellikle aşırı karamsar olma hali görülür. ‘’Her şey her zaman ters gider.’’ gibi düşünceye sahiptirler.
Depresif çocukların kendileri ile ilgili olumlu bir şeyler söylemeleri neredeyse imkansızdır.
Bazı depresif çocuklar, sanki sürekli kendi iç sesleriyle konuşuyorlarmış gibi görünürler ve dış dünyaya odaklanmakta çok güçlük yaşarlar.
Genellikle daha önceden zevk aldığı oyun, aktivite, TV programı veya dinlediği komik hikayelere karşı beklenen coşku ve neşeyi gösteremezler. Önceden keyif veren şeyler artık onun için anlamsız gelir. Bu durum çocuğun sosyal olarak arkadaş ortamlarından da çekilmesine sebep olur ve zamanla aktivitelere davet edilmeme durumu gözlenir. Arkadaşları tarafından dışlanmak (sosyal izolasyon) da bir yandan depresyonu güçlendirir.
Uyku rutinleri çok düzensizdir. Aynı zamanda çocuğun gelişim düzeyine göre beklenen oranda kilo alamama durumu söz konusudur.
Ergenlik Döneminde Semptomlar
Yukarıda bahsedilen semptomların hepsi ergenlerde de görülmektedir. Bunlara ek olarak ergenlerde, tekrarlayan intihar düşünceleri yoğun olarak görülebilir.
Çocukluk çağından farklı olarak ergenlik depresyonuna intihar girişimi, madde kullanımı, okula devam etmeme, korunmasız cinsel ilişki, antisosyal davranışlar gibi problemler de eşlik edebilmektedir.
NOT: Yukarıda maddeler halinde anlatılan semptomlardan en az 5 tanesini 2 hafta boyunca neredeyse her gün yoğun olarak çocuğunuzda gözlemliyorsanız değerlendirme için lütfen bir uzmana başvurunuz.
Uzman Psikolog Tuğçe TAŞDELEN TÜRKMEN
