Çocuk kimdir?

Çocuk Hakları Sözleşmesi Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Çocuk ile ilgili konuşuyorsak önce çocuğun kim olduğunu veya kim olmadığını iyi anlamamız gerekiyor.  

Çocukluk dönemi için bebeklik ve ergenlik dönemi arası diyebiliriz.  Genellikle konuşma ve yürüme kabiliyeti kazanıldıktan sonra, cinsel gelişimin başladığı ergenlik dönemiyle bittiği kabul edilir. Birleşmiş milletlerin raporuna göre 0-18 yaş çocukluk olarak kabul edilir fakat tabi bunlar göreceli kavramlardır. Biraz literatür taraması yaptığınızda şöyle bir tanımlamayla karşılaşabilirsiniz “ belli bir işte yeteri kadar deneyimi ve yeteneği olmayan kimse” . Bu tanımda ki “deneyimsiz” kelimesi kabul edilebilir ama yetenek kısmını sorgulamak gerekir.

Çocuk kavramına biraz daha tarihsel açıdan bakacak olursak ;

16. yüzyıla kadar çocuk, ailesinin yanı sıra ilişki kurduğu diğer yetişkinleri gözlemleyerek  toplumsallaşan küçük ve zayıf bir varlık, küçük bir insan olarak algılanmaktaydı. Çocuk, yalnızca bedeni ve gücüyle yetişkinlerden ayrılıyordu. Daha sonra 17.yy  da çıraklığı bir eğitim yöntemi olarak kullanan bir özel okulla beraber çocuk, yavaş yavaş yetişkinlerden ayrılmış oldu. Bundan sonra artık çocuğun okula gitmesi eğitim alması gibi konular gündeme gelmişti buda çocuğun yetişkinlerin dünyasına belli bir zaman sonra dahil olacağı anlamına geliyordu ve artık aileler de çocuklarını olduğunda daha fazla kaygı nesnesi olarak görmeye ve çocuklarının çevresinde örgütlenmeye başladılar.   

Günümüzde, çocuğun biricikliği ve özerkliği konularında eskiye nazaran daha çok bilgi sahibiyiz. Onlar da yetişkinler gibi kendine münhasır özelliklere sahiptir ve keşfedilmemiş değerli  hazinelerdir.  

Çocuk Hakları kavramı ilk nasıl ortaya çıktı?

Çocuk hakları, kanunen veya ahlaki olarak dünya üzerindeki tüm çocukların doğuştan sahip olduğu; eğitim, sağlık, yaşama, barınma; Fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı  koruma gibi haklarının hepsini birden tanımlamakta kullanılan evrensel kavramlardır.

 

               

Fotoğrafta gördüğünüz Mary Allen (1874)

Evlat edinilen Mary, uğradığı istismar ve işkencelerden dolayı, aile komşular tarafından polise şikayet edilir. O yıllarda henüz  çocuk hakları olmadığı için davası “Hayvan Hakları” üzerinden görülür ve Dünya Çocuk Hakları sözleşmesinin öncüsü olur. 

1870’ler Amerikasında üvey anne babası tarafından hizmetçi gibi kullanılmış, her türlü fiziksel ve psikolojik istismara uğramıştır. Bir süre sonra komşular o kadar rahatsız olurlar ki bu durumdan şikayette bulundukları zaman çocuklarla ilgili bir kanun olmadığından dolayı hayvan hakları kanunu üzerinden Mary’nin hakları savunulmuştur. Mary davasından sonra dünyada ilk kez çocuk hakları üzerine bildiri yayımlanmıştır.