Boşanmanın Çocuk Üzerindeki Etkileri: Bir Aile Danışmanı Perspektifi
Boşanmanın Çocuk Üzerindeki Etkileri: Bir Aile Danışmanı Perspektifi
Boşanma, yalnızca eşler arasındaki bir hukuki süreç değildir; aynı zamanda çocukların hayatında da derin etkiler bırakan bir aile olayıdır. Çocuklar için boşanma, alıştıkları düzenin değişmesi, ebeveyn figürlerinden birinin günlük hayatta daha az görünür olması ve geleceğe dair belirsizliklerin artması anlamına gelir. Bir aile danışmanı olarak bu süreçte, çocuğun psikolojik, sosyal ve akademik gelişiminin korunması ve desteklenmesi büyük önem taşır.
1. Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Duygusal Etkileri
Boşanma sürecindeki çocuklar genellikle kaygı, korku, suçluluk ve öfke gibi yoğun duygular yaşar. Özellikle okul öncesi dönemdeki çocuklar, boşanmanın nedenini kendileriyle ilişkilendirme eğiliminde olabilir. “Ben kötü davrandım, bu yüzden annemle babam ayrıldı” gibi düşünceler geliştirebilirler.
Okul çağındaki çocuklar ise daha çok üzüntü ve öfke duygularıyla başa çıkmakta zorlanır. Ergenlik dönemindeki bireylerde ise aile içi çatışmalar, kimlik gelişimini olumsuz etkileyebilir ve riskli davranışlara yönelme ihtimali artabilir.
2. Akademik Başarı ve Sosyal İlişkiler
Boşanma sürecindeki stres, çocukların konsantrasyonunu ve motivasyonunu olumsuz etkileyebilir. Özellikle çatışmalı boşanmalarda, çocukların okul başarısında düşüş, sosyal ilişkilerde içine kapanma veya agresif davranışlar görülebilir. Arkadaş ilişkilerinde güvensizlik veya dışlanma hissi gelişebilir.
3. Çocuğun Gelişimsel Dönemlerine Göre Etkiler
• 0-5 yaş: Ayrılık kaygısı ve regresyon (örneğin alt ıslatma, parmak emme) görülebilir.
• 6-12 yaş: Çocuk, taraf tutma baskısı hissedebilir ve akademik başarıda düşüş yaşanabilir.
• Ergenlik dönemi: Kimlik karmaşası, otoriteye karşı gelme, depresyon ve riskli davranışlar (madde kullanımı, okuldan kaçma vb.) artabilir.
4. Ebeveyn Tutumlarının Önemi
Araştırmalar, boşanmanın tek başına çocuğa zarar vermediğini; asıl belirleyici faktörün ebeveynlerin çatışma düzeyi ve boşanma sonrası tutumları olduğunu göstermektedir. Çocuğun iki ebeveyniyle de sağlıklı ve istikrarlı ilişki kurabilmesi, bu süreçteki en koruyucu faktördür.
5. Aile Danışmanının Rolü
Bir aile danışmanı olarak, boşanma sürecindeki ebeveynlere şu konularda destek sağlamak önemlidir:
• Çocuğun üstün yararı gözetilerek, ebeveynler arası iletişimin düzenlenmesi,
• Çocuğun duygularını ifade etmesine alan açılması,
• Yeni aile düzenine adaptasyonun sağlanması,
• Ortak ebeveynlik becerilerinin geliştirilmesi.
6. Çocuğu Koruyan Stratejiler
• Çocuğun yaşına uygun, sade ve dürüst açıklamalar yapılmalı,
• Çocuğun karar süreçlerine dahil olduğu hissettirilmemeli, ancak görüşleri dinlenmeli,
• Ebeveynler, birbirlerini kötüleyen ifadelerden kaçınmalı,
• Rutinler korunmalı, özellikle okul ve sosyal hayat mümkün olduğunca değiştirilmemelidir.
Sonuç
Boşanma, çocuğun hayatında sarsıcı bir değişim yaratsa da, sağlıklı bir iletişim ve iş birliği ile bu sürecin yıpratıcı etkileri azaltılabilir. Aile danışmanları, ebeveynlere yol göstererek hem çocukların hem de aile bireylerinin bu süreci en az zararla atlatmasına yardımcı olur.
