Bordeline Kişilik Bozukluğu Nedir?
Borderline Kişilik Bozukluğu, duygusal dalgalanmalar, kimlik bunalımı ve ilişki sorunlarıyla karakterize edilen karmaşık bir durumdur. Nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte genetik, çevresel ve nörolojik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Çocuklukta yaşanan travmalar, duygusal istismar veya ihmal gibi faktörlerin de bu bozukluğun gelişiminde rol oynayabileceği düşünülmektedir. Borderline Kişilik Bozukluğu, semptomları erken yetişkinlik döneminde belirgin hale gelir. Bu nedenle semptomlar bireyin çevresi tarafından onun kişiliğinin bir parçasıymış gibi düşünülmektedir.
Borderline kişilik Bozukluğunun Semptomları nelerdir?
Duygusal Dalgalanmalar: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireyler, duygusal dalgalanmalarla mücadele ederler. Örneğin, bir anda büyük bir neşe ve enerji ile dolarken, birkaç saat sonra aşırı öfke ve umutsuzluk hissiyle boğuşabilirler. Bu dalgalanmalar, bireylerin ilişkilerinde de sorunlara yol açar. Bir gün en sevdikleri kişiye yoğun bir şekilde bağlanırken, bir sonraki gün aynı kişiye karşı öfke dolu ve mesafeli olabilirler. Bu tür ilişkisel karmaşalar hem bu bozukluğa sahip bireyler hem de çevrelerindekiler için oldukça zorlayıcı olabilir.
Boşluk Hissi: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireylerde sıkça boşluk hissi yaşanır. Bu içsel bir huzursuzluk, eksiklik veya anlamsızlık hissidir. Boşluk hissi, bazen kendilerini kaybetmiş veya gerçek kimliklerini bulamamış gibi hissetmelerine neden olabilir.
İlişki Sorunları: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireyler, ilişki sorunları yaşama eğilimindedir. Yoğun korku veya terk edilme endişesi nedeniyle yakın ilişkilerde sürekli bir gerilim yaşayabilirler. İlişkilerde idealize etme ve değersizleştirme döngüleri gözlenebilir yani birini aşırı hayranlıkla görüp sonra ani bir şekilde küçümsemek veya reddetmek gibi davranışlar sergileyebilirler. Tüm bunlara bağlı olarak arkadaşlık ilişkilerinde sürekli değişimler gözlenebilir. Arkadaşlarıyla samimi ilişkiler kurarken aniden ortada bir neden olmaksızın onlarla küsme veya iletişimi kesme eğilimi gösterebilirler. Bu bireyler romantik ilişkilerde de benzer sorunlarla karşılaşmaktadır. İlişkilerinde değişken duygusal tutumlar sergileyebilir, bir ilişkiye yoğun bir şekilde bağlanırken hızla soğuyabilir veya sürekli olarak çatışma ve ayrılık yaşayabilir. Bu nedenle sürekli olarak partner değiştirme eğilimi gösterebilirler.
Kimlik Bunalımı: Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerde kimlik bunalımı sıkça görülür. Kendi kişilikleri, değerleri ve amaçları hakkında sürekli bir belirsizlik ve karmaşa hissi yaşayabilirler. Bu, mesleki tercihler, hedefler ve genel yaşam yönelimleri gibi konularda kararsızlık ve sürekli değişimlere yol açabilir.
Kendine Zarar Verme ve İntihar Düşünceleri: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireylerde kendine zarar verme davranışları veya intihar düşünceleri sıklıkla görülebilir. Bu davranışlar, duygusal acıyı hafifletmek veya kontrol sağlamak amacıyla ortaya çıkabilir. Bu kişilerin geçmişinde genellikle intihar öyküsü bulunmaktadır.
Öfke ve Öfke Kontrolü Zorlukları: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireyler, yoğun öfke patlamaları yaşayabilirler. Bu öfke patlamaları çoğu zaman hızlı bir şekilde ortaya çıkar ve şiddetli olabilir. Aynı zamanda, öfke kontrolünü sağlamakta zorlanabilirler ve agresif davranışlar sergileyebilirler.
Özdeğer Problemleri: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireyler genellikle düşük özdeğer duygusu yaşarlar. Kendilerini değersiz ve sevilmeyi hak etmediklerini düşünebilirler. Sürekli olarak boşlukta veya boşlukta hissetme eğilimindedirler. Bu bazen kendi kendine zarar verme davranışlarına veya düşük benlik saygısına yol açabilir.
Dürtü Kontrolünde Problemler: Borderline Kişilik Bozukluğu olan bireyler genellikle dürtüsel davranışlara yönelirler. Alkol veya uyuşturucu madde kötüye kullanımı, aşırı yeme, alışveriş bağımlılığı, tehlikeli sürüş veya cinsel risk alma gibi davranışlar sergileyebilirler. Dürtüsellik, anlık tatmin arayışı ve duygusal boşluğu doldurma girişimi olarak ortaya çıkabilir. Bu kişiler çevreleri tarafından sınırlarda yaşayan, risk almayı seven ve tehlikeli davranışlarda bulunan kişiler olarak tanımlanırlar.
Borderline Kişilik Bozukluğunun Tedavisi Nedir?
Borderline kişilik bozukluğunun tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Psikoterapi, bu kişilerin tedavisinde temel bir bileşendir. Terapi, bireyin duygusal düzenleme becerilerini geliştirmesine, ilişki sorunlarını anlamasına ve içsel kutuplaşmayı azaltarak kendini daha iyi tanımasına yardımcı olabilir. Bunlara ek olarak ilaç tedavisi bazı durumlarda semptomları yönetmek için kullanılabilir.
Sonuç olarak borderline kişilik bozukluğu; sosyal ilişkilerde istikrarsızlık ve bozulma, duygusal dalgalanmalar, dürtüsel davranışlar ve benlik imgesindeki değişkenlik gibi belirtilerle kendini gösteren durumdur. Bu bireylerin yaşadığı zorluklar sadece kendileriyle sınırlı değildir aynı zamanda etrafındaki kişiler için de oldukça zorlayıcı olabilir. Bu nedenle bu konu ile ilgili farkındalığı arttırmak çok önemlidir. Doğru destek ve tedaviyle bu bireyler yaşamlarında daha fazla denge ve işlevsellik elde edebilirler.
Psikolog Elçin Kaya Karataş
