Azospermi ve mikrotese

Menide sperm hücresi bulunmaması durumudur. Erkek infertilitesi nedeni ile  doktora başvuran hastaların yaklaşık %10’unda bu durum saptanmaktadır.

Azosperminin nedenleri nelerdir?

Azospermi genelde iki gruba ayrılarak incelenir. Birincisi meni taşıyan kanalların herhangi bir yerindeki tıkanıklık nedeni ile olan azospermi, ikinci grupta ise tıkanıklığın olmadığı azospermi nedenleri. Tıkanıklığa bağlı olan azospermi durumlarında genellikle testiste sperm üretimi normal veya normale yakındır ve yüksek oranda sperm elde edilir. Tıkanıklık olmayan grupta ise testiste herhangi bir nedenle sperm üretimi bozulmuştur. Bu grup hastalarda yapılacak işlemler (mikroTESE, MESA, TESA, PESA) ile sperm elde edilme oranı %50 civarındadır.

Azosperminin tedavisi var mı?

Mikroenjeksiyon(ICSI) ve testisten sperm elde etme yöntemlerinin kullanılmadığı dönemlerde, sadece meni kanallarında tıkanıklık olan bazı hastalarda bu kanallara yönelik operasyonlar sonrası başarı elde edilebiliyordu. Günümüzde ise bu alanda çok ciddi gelişmeler yaşanmış ve bu durumdaki çoğu hastaya çocuk sahibi olma yolu açılmıştır.

Azosperminin tanısı konulunca nasıl bir yol izlenmelidir?

Azospermi tanısı ilk öğrenildiğinde çiftler üzerinde ciddi bir baskı, kaygı ve huzursuzluk oluşturmakta ve çoğu çiftin aklına “çocuk sahibi olamayacakmıyız?” sorusu yerleşmektedir. Öncelikle durum, konusunda deneyimli bir doktor tarafından çifte ayrıntılı olarak anlatılmalı, izlenecek yollar, tedaviler, başarı şansları hakkında bilgi verilmelidir. Tedavi süreci bazı durumlarda uzun olacağı için hasta –doktor ilişkisi ve tedavi sürecine sabretmek önemlidir. Hastalarda detaylı bir tıbbi geçmiş alınması ardından, azosperminin nedenine yönelik bir dizi araştırma yapılmalıdır. Bunların başlıcaları  genetik inceleme ve  hormonal incelemedir.bunların sonuçlarına göre tedavi takvimi hazırlanmalı ve hastaya ayrıntılı olarak anlatılmalıdır.

Azospermi tedavisi nasıl yapılır?

Doğuştan hormonal yetmezlik durumları dışında, azosperminin esas tedavisi, testisten sperm elde etme yöntemleri esasına dayanır. Bunlar testisten iğne yardımı ile sperm hücresi aranılan PESA ve TESA ile testisin açılarak sperm hücresi arandığı MESA ve mikroTESE işlemleridir.

TESE ‘nin başarı şansı ne kadardır?

TESE işlemi günümüzde optik büyütme altında yapılmakta ve mikroTESE adını almaktadır. Meni kanallarında tıkanıklık olmayan hastalarda bu işlem ile sperm elde etme oranları ortalama %50 dolayındadır. Meni kanallarında tıkanıklık olan hastalarda ise genellikle bu işlemler ile sperm bulunur.

TESE başarısını önceden gösteren kriterler var mı?

TESE yapılmadan önce sperm bulunup bulunamayacağını gösteren kesin kriterler yoktur. Sperm çıkma ihtimali açısından değerlendirilen muayene bulguları, hormon seviyeleri, genetik analizler doktora fikir verecektir. Ancak hiç biri işlem başarısı için kesin bilgi sağlamaz.

TESE kaç defa yapılabilir?

Yapılan işlemde sperm bulunan hastalarda, tekrarlayan tedavilerde TESE tekrar yapılabilir. Bu işlemin kaç defa yapılacağına dair kesin kriterler olmamakla beraber, üroloji uzmanı tarafından yapılan  değerlendirmede; testis büyüklükleri, hormonal değerler, önceki işlemlerde bulunan sperm hücrelerinin kalitesi ve miktarı gibi kriterlere göre tekrar TESE’ lere karar verilebilir. Daha önce yapılan TESE işlemlerinde sperm bulunamayan hastalarda ise tekrarlayan TESE’ ler için öncelikle değerlendirme yapılmalı, tedavi edilebilir nedenler varsa tedavi edilmeli ve sonra TESE yapılması planlanmalıdır.

TESE öncesi verilen ilaç tedavileri işlemin başarısını arttırır mı?

Erkek infertilitesinde kesin ilaç kullanımı gerektiren konular sınırlıdır. Bunlar dışında ilaç kullanımı destek amaçlıdır. Tüm dünyada kullanılan bu tedavi protokolleri tekrarlayan TESE’lerde başarı şansını arttırabilir. Daha önce hiç TESE yapılmayan hastalarda , öncelikli medikal tedavi uygulaması kliniklere ve hastaların genetik ve hormonal durumuna  göre değişir.

TESE’nin riskleri nelerdir?

TESE cerrahi bir işlemdir ve cerrahi işlemlerin risklerini taşır. Nadir görülmekle beraber, işlem yerinde kanama, enfeksiyon, ağrı, testis boyutlarında küçülme gibi riskleri vardır.

TESE sertleşme problemlerine neden olur mu?

Sertleşme ve cinsel istekte azalma bu işlem sonrası çok nadir görülen etkilerdir. İşlem öncesi hastanın testis büyüklükleri, hormon seviyeleri ve ek hastalıkları bu riskleri tahmin etmede kullanılabilir.

TESE nasıl bir anestezi ile yapılır?

Bu işlemin yapıldığı bölge, sonuçlarının hastada yarattığı merak ve endişe düşünüldüğünde, hasta açısından en konforlu yöntem, sedasyon ve lokal anestezinin birlikte uygulandığı “anestezili işlem” olarak hastalar tarafından ifade edilen şeklidir. Ancak lokal anestezi ile de gayet başarılı olarak yapılabilmektedir.

TESE sonrası iyileşme süreci ne kadar sürer?

TESE günlük hayatı çok fazla kesintiye uğratmaz. Yapılan işlemin büyüklüğüne bağlı olarak hastalar genellikle 4-5 gün süren istirahat süreci sonrası günlük hayatlarına dönebilir. Ancak bu süre hastanın yaptığı işin ağırlığı ve kişinin ağrı eşiği ile de yakından ilgilidir. Hastalar genellikle işlem sonrası 4-6 saat kadar hastanede gözlem altında tutulduktan sonra taburcu edilirler.

TESE ne kadar zaman aralıklarında tekrar uygulanabilir?

Her iki testise de işlem uygulanan durumlarda genellikle en az 6 ay geçmeden yeni bir işlem yapılmaz. Tek testise işlem uygulanan, sadece iğne ile hücre alınan hastalar gibi bazı özel durumlarda bu kurallar doktor tarafından esnetilebilir.

TESE tedavinin hangi aşamasında yapılmalı? Önce kadına mı, erkeğe mi işlem yapılmalı?

TESE yapılacak hastalardaki uygulama iki şekildedir; bazı hastalar kadın ve erkek birlikte hazırlanıp, kadının yumurta toplama işlemi yapılacağı gün TESE işleminin planlanması şeklinde bir planlama yapılırken , bazı hastalara öncelikle erkeğe yönelik tedaviler planlanıp, TESE işlemi yapılıp, sperm çıkarsa dondurularak kadına yönelik tedaviler başlatılır. Bunlardan hangisinin yapılacağına hastalara göre karar vermek gerekir, süreçler, sperm çıkma ve çıkmama durumlarında izlenecek yollar anlatılıp çiftlerinde fikri alınabilir.

TESE’nin mikroskop altında yapılması başarısını değiştirir mi?

Evet, optik büyütme altında yapılan TESE işlemlerinde sperm bulunma oranlarının %20’lere kadar daha fazla olduğuna dair çalışmalar vardır. Ancak bazı hastalarda testisin özelliği gereği mikroskopik yaklaşım başarıyı değiştirmeyebilir.

Her TESE işleminde patoloji için parça alınmalımıdır.?

Genel uygulama ilk TESE işlemlerinde özellikle sperm hücresi bulunamazsa mutlaka patolojik tanı için örnek alınması yönündedir. Sperm çıkmayan durumlarda bu bize sonraki tedaviler için yapılabilecek tedaviler ve izlenecek yollar ile ilgili fikir verecektir. Bunun yanında çok küçük bir ihtimal olmakla birlikte testiste gelişebilecek tümöral oluşumlar için de patoloji alınması önemlidir.

TESE’ de sperm hücresi bulunmasına rağmen patolojide sperm görülmeyebilir mi?

Evet , patolojik tanı sadece alına doku parçasının sonucudur. Testiste her bölgede sperm hücresi yapılmıyorsa ki meni kanalında tıkanıklık olmayan hastalarda genellikle böyledir, sperm bulunmasına rağmen patoloji sonucunda sperm olmayabilir. Bunun tam tersi de nadir olmakla birlikte ihtimal dahilindedir. Yani sperm hücresi bulunamamasına rağmen patolojiye gönderilen parçada sperm görülebilir ve raporlanabilir. Bu durumda hastaya  tekrar TESE işlemi  yapılması uygun olacaktır.