|
Bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması işlemine amniosentez denir. Alınan sıvı ve içindeki hücreler özel metabolik testler, DNA analizleri, karyotip yani kromozom analizi için kullanılabilir. İşlem 16-20. gebelik haftaları arasında yapılır.
Genetik amniosentezden başka amaçla yapılan amniosentez türleri nelerdir?
Erken Doğum Tehdidi ve Erken doğum tehlikesi olan veya erken doğurtulması gereken anne karnındaki bebeğin akciğerlerinin matür yani olgun olup olmadığının test edilmesi amacıyla da amniosentez yapılabilir. Bu amaçla alınan sıvıda lesitin / sfingomyelin oranlarına bakılarak ya da başka testlerle bebeğin akciğerlerinin durumu incelenir. Eğer bu test sonucunda akciğerler olgun çıkarsa, bebeğin doğumuna karar verilebilir.
Amniosentez nerede hangi koşullarda yapılır?
Amniosentezin mutlaka ameliyathane veya benzeri bir yerde yapılması şart değildir. Normal bir muayene odasında da yapılabilir.
Amnisentez nasıl yapılır?
Amniosentez yapılacak anne adayı düz bir muayene masasına yatırılır. Karnı açıldıktan sonra, amniosentez yapılacak karnın alt bölümü antiseptik bir sıvı ile temizlenir ve boyanır. Steril eldiven giyen doktor, bir eliyle tuttuğu ultrason yardımıyla bebeği incelerken, diğer elindeki iğneyi anne adayının karnının uygun kısmına batırır; cilt, ciltaltı, rahim duvarını geçer ve bebeğin su kesesine girdikten sonra enjektör yardımıyla yeterli miktarda sıvıyı çeker ve tahlil için laboratuara gönderir.
Amniosentez yapılırken ağrı hissedilmemesi için uyuşturma ya da anestezi yapılır mı?
Genellikle yapılmaz. Çünkü uyuşturmak için yapılan iğne de aynı şekilde ağrı verecektir. Bu nedenle uyuşturma iğnesi yerine tek bir iğne girişiyle amniosentez işlemini yapmak daha mantıklı görünmektedir.
Amniosentez işlemi öncesi ve sonrasında antibiotik kullanmak gerekir mi?
Sterilite koşullarının tamamen sağlandığı ve ilk girişte amniosentezin yapılabildiği durumlarda genellikle antibiotik kullanımına gerek yoktur.
Amniosentez işlemine bağlı gebelik kaybı olabilir mi?
Amniosentez işleminin kendisine bağlı gebelik kaybı ihtimali 200'de 1'dir.
Amniosentez işlemi Kan uyuşmazlığı olan çiftlerde problem yaratır mı?
Evet, yaratabilir. Bu nedenle; eğer anne adayı RH negatif, baba adayı RH pozitif ise, anne adayına genel ismi Anti-D olan kan uyuşmazlığı iğnesinden yapılmalıdır.
Amniosentez işlemine kimlerde gerek duyulur?
Kromozomal, genetik (kalıtsal) ve konjenital (doğuştan) anomalili çocukları olma riski olan çiftler
Kromozomal anomalili bebek doğurma riski kimlerde vardır?
Anne yaşının 35 ya da 38'den fazla olduğu çiftler
Önceden kromozom anomalili bebeği olan çiftler
Dengeli translokasyon taşıyıcıları
Ultrasonografide fetal anomali saptanan çiftler
İkili ya da üçlü testte riskli grupta çıkmak
35 ya da 38 yaşından büyük kadınlarda anomalili bebek doğurma riski niçin artar ve hangi anomaliler daha çok görülür?
Kadınlarda artan yaşla birlikte non-disjunction'' denen bir olayın görülmesi nedeniyle bu ihtimal artar. En yaygın olanlar; bazı kromozom çiftlerinin 2 tane bulunması gerekirken 3 tane bulunmasıdır. Örneğin, trizomi 21 yani Down sendromu ya da Mongolizm'de 21. kromozomdan 2 tane olması gerekirken 3 tane vardır. Diğerleri trizomi 18 ve trizomi 13'tür. Ayrıca 47 XXY ve 47 XXX ya da Turner sendromu (45X0) görülebilir.
İkili test nedir? Güvenilirliği ne kadardır?
İkili testte; gebeliğin 11-14 haftaları arasında ultrasondaki iki ölçüm (CRL denen ceninin baş-popo mesafesi, NT denen ense saydamlığı) ile anne kanındaki f beta HCG ve PAPP-A düzeylerinin ölçümüne dayanan bir risk analiz testidir. Trizomi 21, 18, 13 için kesin sonuç veren bir test değildir. Riskli grupların tespit edilip, bunlara kesin tanı için koryon villus örneklemesi veya genetik amniosentez yapılmasını sağlar. Güvenilirliği % 85 civarındadır. İkili testte NT'nin ince olması ve yapılan ultrasonda bebeğin burun kemiğinin görülmesi rahatlatıcıdır.
Üçlü test nedir? Güvenilirliği ne kadardır?
Üçlü testte; gebeliğin 16-20 haftaları arasında ultrasondaki iki ölçüm (BPD denen kafa ölçümü ile FL denen bebeğin femur (bacak üst kısım kemiği) ve anne kanındaki üç hormon düzeyinin (betaHCG, AFP ve estriol) ölçümlerine dayanan bir risk analiz testidir. Trizomi 21, 18 ve 13 için kesin sonuç veren bir test değildir. Riskli grupların tespit edilip, bunlara kesin tanı için genetik amniosentez yapılmasını sağlar. Güvenilirliği % 60-70 civarındadır.
Üçlü testte da adı geçen AFP nedir? Gebelikte nasıl kullanılır?
AFP yani alfa feto protein anne kanına da geçebilen bir fetal proteindir. Nöral tüp defektleri denen sinir sistemi anomalileri ve üçlü test taramasında kullanılır. AFP MoM değeri bebeğin sinir sistemi anomalilerinde 2.5 MoM değerinin üzerinde çıkar.
Anne kanındaki AFP düzeyini etkileyen faktörler nelerdir?
Gebelik yaşı, annenin kilosu, çoğul gebelik, ırk ve diabet varlığı AFP düzeyini etkiler. Bu nedenle gerçek düzeyler değil, gebelik haftalarına göre MOM (multiples of median) değerleri kullanılr.
Testlerde yüksek AFP ve yüksek HCG ile düşük estriol ve düşük PAPP-A ne anlama gelir?
Gebelik yaşının yanlışlıkla küçük hesaplandığı (yani aslında gebelik daha büyüktür) durumda, Çoğul gebelikte, nöral tüp defekti denen sinir sistemi anormalliklerinde, omfalosel ve gastroşizis denen karın ön duvarında açıklık olan anomalilerde, plasental anomalilerde ve gebelikteki geç döneminde ortaya çıkacak komplikasyonlarda yüksek AFP görülür. Yine yüksek HCG MOM değerleri de Gebelik ve Hipertansiyon (preeklampsi), Erken Doğum Tehdidi ve erken doğum ve Suların Erken Gelmesi gibi durumlarla ilişkili olabilir. AFP ve HCG'nin yüksek olması problemli iken, estriol ve PAPP-A'nın düşük olması problemli olabilir.
Aile hikayesinde özel bir kalıtsal hastalık olduğu bilinen çiftlerde nasıl bir yol izlenir?
Eğer prenatal (doğum öncesi) tanı mümkünse, bu özel hastalık araştırılabilir. Sonra hastalığa karşı yapılabilecek şeyler anne-babayla konuşulur. Bu tür hastalıklar PCR gibi DNA analiz teknikleri ile saptanır. Normalde yapılan kromozom analizi ile bunların saptanma ihtimali yoktur.
|
