Aldatan ve Aldatılan Patolojisi: Psikolojik Dinamikler Nelerdir?

Aldatma; sadece bir gecede yaşanan bir davranış değil, genellikle ilişkinin uzun süredir çözülmemiş problemlerinin bir dışavurumudur.
Ama bu, aldatmayı haklı çıkarmaz.
Önemli olan, bu davranışın psikolojik nedenlerini anlamak ve hem aldatan hem de aldatılan bireyin yaşadığı içsel süreci fark edebilmektir.

Bu yazıda, “Aldatan neden aldatır?” ve “Aldatılan kişi ne yaşar?” sorularını psikolojik perspektifle ele alacağım.

⸻

👤 Aldatanın Psikolojik Dinamikleri

1. Bağlanma Problemleri
• Güvenli bağlanamayan bireyler (özellikle kaçıngan bağlananlar) yakınlık arttıkça boğulmuş hissedebilir.
• Sadakat onlar için “kısıtlanmak” anlamına gelebilir.

2. Kendilik Değeri ile İlgili Zorluklar
• Bazı kişiler aldatmayı, “beğenilme”, “onaylanma”, “önemli hissetme” yolu olarak kullanır.
• Dışarıdan ilgi görmek, içsel boşlukları telafi etme çabası olabilir.

3. İlişkisel Tükenme ve Kaçış Davranışı
• İlişkide çözülememiş sorunlar varsa, duygusal bağ azalmışsa, kişi bu çıkmazdan kaçmak için dışarıya yönelir.
• Konuşmak ve yüzleşmek yerine, kaçmak daha kolay gelir.

4. Kendi Kimliğini Yitirme Korkusu
• Bazı bireyler ilişkide “ben”i kaybettiklerini düşünürler.
• Aldatma, bilinçdışı bir “kendini geri kazanma” girişimi olabilir.

5. İçselleştirilmemiş Değerler Sistemi
• Sadakat, saygı, dürüstlük gibi değerler net değilse; kişi eylemlerinin sonucunu içselleştirmeyebilir.
• “Yapmam yanlış ama…” cümlesi bu çatışmanın dışavurumudur.

⸻

💔 Aldatılanın Psikolojik Tepkileri ve Yaşantısı

1. Şok ve İnkar
• İlk tepki genellikle “Böyle bir şey olamaz.”dır.
• Zihin, bu bilgiyi kabul etmekte zorlanır.

2. Özdeğerin Zedelenmesi
• Aldatılan kişi, “Bende ne eksikti?”, “Neden ben yetmedim?” gibi düşüncelerle kendini suçlar.
• Özsaygı ve beden algısı zarar görebilir.

3. Yoğun Güven Sorunu
• Sadece partnerine değil, diğer insanlara karşı da genel bir güvensizlik gelişebilir.
• Sonraki ilişkilerde bağlanma sorunları yaşanabilir.

4. Yas ve Terk Edilme Acısı
• Aldatma, sadece güveni değil, ilişkinin anlamını da yıkar.
• Terk edilmemiş olsa bile kişi “terk edilmiş gibi” hisseder.

5. Kontrol İhtiyacı ve Obsesif Düşünceler
• Sürekli partnerin ne yaptığını kontrol etme ihtiyacı,
• Olaya dair sürekli düşünme (ruminasyon) ve geçmişi didikleme hali yaygındır.

⸻

👥 Bu Süreçte Terapi Ne Sağlar?

Bireysel terapide:
• Özdeğeri yeniden inşa etmek,
• Güven travmasını onarmak,
• Suçluluk, utanç ve öfke gibi yoğun duyguları işlemek mümkündür.

Çift terapisinde:
• Aldatma sonrası ilişkiyi yeniden kurmak mümkün olabilir ama bu, kolay ve kısa vadeli bir süreç değildir.
• Terapide amaç, ilişkideki duygusal dinamikleri anlamak, sorumluluk paylaşımını netleştirmek ve güvenin tekrar inşa edilip edilemeyeceğini görmektir.

⸻

💡 Unutulmaması Gerekenler
• Aldatmak bir seçimdir, kazayla olmaz.
• Kimse aldatılmayı “hak etmez”.
• Affetmek de ayrılmak da birer “çözüm” olabilir. Önemli olan, bu kararı bilinçli, sağlıklı ve kendine sadık bir yerden alabilmektir.

⸻

📌 Son Söz

Aldatma, sadece bir ilişkinin kırılması değil, aynı zamanda bireysel travmaların, iletişim kopukluklarının ve duygusal açlıkların bir yansımasıdır.

Bu süreçte iyileşmek, yeniden güvenmek ve gerekirse kendine yeni bir yol çizmek mümkündür.
Ama bazen bu yolu yalnız yürümek zor olabilir.

“Yas da, travma da, güven kaybı da iyileşebilir. Ama ilk adım fark etmektir.”