Akupunkturun etki mekanizmasını, felsefesini de anlamak açısından, doğu ve batı tıbbına göre 2 şekilde açıklamak daha uygun olur.

Akupunkturun Etki Mekanizmasının Geleneksel Tıbba Göre Açıklaması

Akupunkturun geleneksel teorisinde vücutta chi' denilen yaşam enerjisinin döngüsü yatar. Meridyen olarak adlandırılan kanallar üzerinden vücutta devamlı akış halinde olan chi' enerjisi tüm vücut fonksiyonlarından sorumludur. Hastalık dediğimiz süreçler bu enerjinin dolaşım bozukluğu sonucunda oluşur. Akupunktur tedavisinde amaç bu enerji dengesizliğini düzeltmek ve iyileşme sağlamaktır.

Vücutta 12 adet standart ve 8 adet ekstra meridyen bulunur. Meridyenler üzerinde yaklaşık 400 adet akupunktur noktası yer alır. Bu noktalar her insanda anatomik olarak aynı yerde bulunurlar. Hastalığa ve şikayete göre noktalar seçilerek tedavi uygulanır. Amaç chi' denilen yaşam enerjisinin düzgün dolaşmasını sağlayarak hastalığı iyileştirmek ve vücudu dengeye sokmaktır.

Akupunkturun Etki Mekanizmasının Modern Tıbba Göre Açıklaması

Akupunkturun etki mekanizmasının anlaşılabilmesi için yapılmış sayısız bilimsel araştırmalar vardır. Bu araştırmaların sonucunda ortaya çıkan bilgiler sonucunda akupunktur tedavisinin etki mekanizması 5 ana başlık altında toplanabilir:

1) Ağrı Kesici Etki

Akupunktur beyinden opiod analjezikler denilen morfin benzeri maddeleri ve endorfin salgılatır. Bu maddelerin ağrı kesici etkisine henüz hiçbir ilaç ulaşamamıştır.

Akupunktur beyinden GABA denilen maddenin salgılanmasını uyarır. Bu madde kuvvetli bir kas gevşeticidir. Bel ve boyun fıtığı gibi durumlarda kas spazmı ağrıyı arttırır. Akupunktur kasları gevşeterek ağrıyı azaltır.

Akupunktur beyinden steroid denilen maddeyi salgılatır. Steroid hem antiinflamatuar etki gösterir hem de ödem denilen sıvı toplanmasını çözerek ağrı kesici etki yaratır. Dışarıdan ilaç olarak da alınabilen steroid içerikli maddelerin vücuda birçok yan etkisi vardır. Akupunktur tedavisinde kendi vücudumuzun ürettiği steroid dolaşıma verildiğinden bu yan etkiler gözlenmez.

Akupunktur beyinde ağrı duyusunu algılayan bölgelerdeki aktiviteyi baskılar.

2) Homeostatik (vücut sistemlerini dengeleyici) Etki

Eritrosit denilen ve oksijen taşıyan kan hücrelerinde artış

Vücut kan yağlarında %30-60 azalma

Fosfolipit konsantrasyonunda %20-30 azalma

Damarlarda gevşeme ve kan basıncında azalma

Sempatik ve parasempatik sinir sisteminde regülasyon

Mide asit salgılanmasında azalma

Solunum parametrelerinde değişim

3) Bağışıklık Sistemi Üzerine Etki

Enfeksiyon ile savaşan lökosit hücrelerinde ve elektroforezde gama globulin fraksiyonunda artış

Antikor yapımında artış