Belli bir zekâ puanını baz alarak ‘üstünler’ olarak grupladığımız üstün zekâlı bireyler de türlü ihtiyaç, duygu ve davranışlarına göre 6 kümeye ayrılır.
BAŞARILI ÜSTÜNLER
Zekâ ve yetenek testlerinde yüksek puanlara ulaşan üstünlerdir. Öğrenme becerileri güçlü olup çevrelerinden onay alma istekleri yüksektir. İşleyen sisteme uyum sağlayabilirler. Okul kurallarına uyarlar. Başarıları toplum tarafından kabul gördüğü için benlik algıları gelişmiştir. Etraf tarafından sevilir ve sosyal hayatı idame ettirmekte güçlük çekmezler. Akademik başarıları yüksek olan bu tür üstün çocukların okul ortamındaki yetkinlikleri çevre tarafından takdir edilip yaratıcılıkları yetişkinler tarafından beslenmediği takdirde bu özellikleri körelebilir. Ayrıca, bu grup değişen hayat standartlarına uymakta güçlük çekebilir, çünkü hayatı idame ettirmek için gerekli tutum ve becerileri tam anlamıyla içselleştirmezler.
SAKLI BAHÇE ÜSTÜNLER
Ortaokul yıllarında kızlar keşfedilirken erkekler lise çağına dek üstünlüklerini saklama eğilimindedir. Ortaokul yıllarında artan onaylanma duygusu nedeniyle kızlar üstünlüklerini saklayarak akranları tarafından kabul görmeye çalışır. Erkekler ise spora yönelir. Bu grup genelde kaygılı ve güvensiz hisseder. Radikal kararlar alarak akademik başarıları veya yaratıcılıkları sekteye uğrayabilir, bu nedenle okul hayatlarında öğretmenleriyle çatışmalar yaşayabilirler.
OTONOM ÖĞRENCİ ÜSTÜNLER
Var olan sisteme uyum sağlamak yerine sistemin kendilerine ayak uydurmasını isterler, sistemi kendilerine göre düzenlerler. Başarıları takdir edildiği ve kabul gördüğü için olumlu bir benlik algıları vardır. Lider vasıflı olurlar. Amaç ve isteklerini açıkça dile getirebilir, risk almayı severler. Diğerlerinden yardım beklemek yerine kendi hedeflerini kendileri belirleyebilir.
İKİ KERE FARKLILAR
Üstün vasıflı ve aynı zamanda fiziksel veya duygusal kısıtlılık sahibi olan veya öğrenmede zorluk çeken gruptur. Kendilerini izole, hayal kırıklığına uğramış, çaresiz ve stresli hissedebilirler. Akademik camianın üstün çocuklarda aradıkları davranışları sergilemezler. Dağınık ve unutkan olabilirler. Düşün benlik algılarını saklamak için ise haylazlık veya muzipliğe başvururlar. Tamamlamakta güçlük çektikleri ödev veya görevlerin saçma veya kolay olduklarını söyleyerek bu alandaki eksikliklerini gizlemeye çalışırlar. Bu grubun yetenekleri maalesef göz ardı edilerek eksiklikleri üzerine yoğunlaşılabilmektedir.
YARATICI/HIRÇIN ÜSTÜNLER
Üst düzey yaratıcılık sahibi oldukları kadar alaycı, inatçı ve patavatsız olabilirler. Otoriteyi sorgularlar. Sınıfın önünde öğretmenlerini eleştirebilirler. Akademik sistem tarafından yetenekleri onaylanmadığı için hüsrana uğratılmış hissederler. Mizah yetenekleri sayesinde sosyal gruplara kabul edilebilir veya akranlarına karşı olan meydan okuyuşları nedeniyle dışlanırlar. Spontan davranışları nedeniyle toplumda aykırılığa yol açmaları sebebiyle olumsuz bir benlik algısına sahip olabilirler. Gerekli müdahale yapılmadığı takdirde bu grup okulu bırakma ve kötü alışkanlıklar edinme gibi olumsuz davranışlar sergileyebilir.
OKULU BIRAKAN ÜSTÜNLER
Genellikle çok geç fark edilirler. Uzun yıllar sistem tarafından karşılanmayan ihtiyaçları nedeniyle çevrelerine ve dahi kendilerine öfke beslerler. Öfkelerini depresif, dışlanmış bir tutumla veya haylazlık ya da savunucu bir tavırla dışa vurmaya çalışırlar. Akademik hayatla pek bağdaşmayan farklı ilgi alanları olduğundan becerileri takdir edilemez. Bu yüzden okula karşı düşmanlık gelişir. Benlik algıları son derece düşüktür. Okulu tamamen bırakmasalar da okula zihinsel veya duygusal bir bağ kurmazlar. Bu grup için aile desteği kadar danışmanlık hizmeti almak yararlıdır.
