20 yaş dişi, akıl dişi, 3. büyük azı... Bazılarının çıkarken çok canını yakan, bazılarını ise çıktığından haberi olmayan, ama genel bir kanıyla korkulu rüya olan diş.. Ağzımızda sağlı sollu ve altlı üstlü olmak üzere normalde toplam 4 tane olan 20 yaş dişi genel kanaatin aksine kesinlikle çekilmesi gereken, her zaman sorunlu bir diş değildir.. Bulunduğu bölge sebebiyle özellikle alt çene de çıkmaya çalıştığı esnada yer bulmakta zorlandığı için yarım olarak çıkabilmekte veya bazen kendine hiç yer bulamamaktadır. Bu durum ise bölgesel yiyecek birikimine bağlı diş eti problemlerini (kanama, şişlik, ödem ve ödeme bağlı tahriş, iltihaplanma) tetikler, çözüm üretilmedikçe çevre dokular olan kemik ve dişte hasarlanmaya başlar ve bölgede belirgin sorunlar ortaya çıkar.
Konumları ve pozisyonları sebebiyle çoğu zaman ulaşmakta zorlanılan bu dişlerin çekimleri de genelde cerrahi yolla olmaktadır. Ağız içerisinde dikey ve yatak düzlemde her türlü konumlanabilen 20 yaş dişleri özellikle pozisyonları sebebiyle tam çıkamadıklarında daha çabuk sıkıntılara yol açarlar. Ağrı, bölgede kanama ve enfeksiyon geliştiğinde de şişlik ve çenede kilitlenme (trismus) en belirgin semptomlardır. Çözümü özel bir durum olmadığı sürece antibiyotik kullanımını müteakip enfeksiyon kontrol altına alınır alınmaz dişin çekimidir.
Akut ağrılı dönemde çenede öndeki dişlere doğru yayılım gösteren ağrı, boyna, şakak bölgesine ve hatta kafanın dişin bulunduğu yarım küresine yayılacak şekilde gelişebilir. Dönem dönem çok şiddetlenebilen bu ağrı tipi hafife alınmamalı, sadece ağrı kesicilerle geçiştirilmeye çalışılmamalı ve aciliyetle bir diş hekimine kontrole gidilmelidir.
Çok derinde konumlanan ve alt çenedeki sinir damar paketine kökleri çok yakın seyreden 20 yaş dişlerinin çekimi esnasında kemikte oluşabilecek baskı sebebiyle çevre sinir dokusunda harabiyet olursa çene ucunda ve/veya alt dudak çekim tarafında 6 ay - 2 yıl arasında sürebilen geçici his kaybı oluşabilir. Kimi zaman hafif bir karıncalanma gibi olabilen bu komplikasyon bazı hastalarda belirgin bir uyuşukluk gibi de kalabilmektedir. Çok seyrek vakada süreye bağlı olmaksızın kalıcı his kaybı geliştiği de bildirilmiştir.
Üst çene 20 yaş dişleri genelde çıkabilecekleri yeri çok arkada da olsa bulabildiklerinden alt 20 yaş dişlerine nazaran daha az sıkıntı oluştururlar. En büyük problem geriye ve yanağa dönük çıkması sebebiyle yanak içi yumuşak dokuda tahriş ve temizlenememe sebebiyle hızlı çürümedir.
