Spinal Tümör Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Spinal Tümör Nedir?

Omurga içerisinde ya da çevresinde ortaya çıkan her türlü kitle, basit bir rahatsızlıktan çok daha fazlası olabilir. İşte bu noktada karşımıza çıkan en önemli durumlardan biri: spinal tümörler.

Spinal tümör, omuriliği, omurilik zarlarını, omurga kemiklerini ya da sinir köklerini tutabilen; iyi huylu veya kötü huylu olabilen anormal hücre büyümeleridir. Her tümör aynı değildir; tipi, yerleşimi ve yayılım şekli hastalığın gidişatını ve tedavi yaklaşımını belirler. Kimi tümör yıllarca sessiz kalabilirken, bazıları kısa sürede ilerleyip sinir dokusuna ciddi zarar verebilir.

Spinal Tümörler Nerede Yer Alır?

Spinal tümörleri anlamanın ilk adımı, onların yerleşim yerlerine göre sınıflandırılmasıdır. Çünkü tümörün omuriliğe olan yakınlığı, belirtilerin ne kadar erken ortaya çıkacağını ve ne kadar ağır olabileceğini belirler.

İntramedüller Tümörler

• Omurilik dokusunun bizzat içinden kaynaklanır.
• En sık görülenleri ependimom ve astrositomdur.
• Genellikle sinsi başlar, fakat ilerledikçe kol-bacak güçsüzlüğü, duyu kaybı gibi belirtiler belirginleşir.

Ekstramedüller–İntradural Tümörler

• Omuriliği çevreleyen zarların (dura mater içi) içinde, ama omuriliğin dışında yer alırlar.
• Sık karşılaşılanları meningiom ve schwannomdur.
• Bu tümörler genellikle iyi huyludur ama büyüdükçe omuriliğe baskı yaparlar.

Ekstradural Tümörler

• Omurilik zarının dışındadır; genellikle omurga kemiklerinden (vertebradan) kaynaklanır.
• En sık nedeni metastazlardır; yani vücuttaki başka bir kanserin omurgaya yayılması.
• Prostat, meme, akciğer, böbrek ve tiroid kanserleri en çok omurga metastazı yapan tümörlerdir.

Spinal Tümörlerin Semptomları Nelerdir?

Spinal tümörlerin belirtileri, genellikle yavaş başlar ama ilerleyicidir. En sık görülen semptomlar şunlardır.

• Gece artan sırt ya da boyun ağrısı: (dinlenmeyle geçmeyen, karakteri değişen, ilaçla azalmayan ağrılar)
• Kol veya bacaklarda güçsüzlük: (çıkamayan merdivenler, zorlanan kavramalar, artan düşmeler)
• Uyuşma, karıncalanma, duyu azalması: (eldiven veya çorap tarzı duyu kaybı gibi)
• Yürüme dengesizliği: (özellikle uzun yürüyüşlerde artan dengesizlik hissi)
• İdrar kaçırma, idrar tutamama, dışkılama problemleri
• İleri durumlarda felç (paralizi)

Semptomlar genellikle ilerleyicidir ve genelde tek taraflı başlarken zamanla iki tarafa yayılabilir. Dikkat çeken bir diğer özellik ise ağrının sürekli artan ve geceleri kötüleşen bir yapıya sahip olmasıdır. Sıradan bel fıtığı ya da kas zorlanmalarında ağrı genellikle hareketle artar, dinlenmeyle azalır; ancak spinal tümör kaynaklı ağrılar bu şemaya uymaz.

Tümör İyi Huyluysa Endişelenmeli miyiz?

Bu soru sıkça sorulur. Halk arasında “iyi huyluysa korkacak bir şey yoktur” anlayışı yaygındır ama spinal bölgede bu her zaman geçerli değildir. Çünkü omurilik, sinir kökleri ve omurga yapıları oldukça sınırlı bir alanda bulunur. Bu alanda büyüyen iyi huylu bir kitle bile baskı yaparak nörolojik kayıplara yol açabilir. Üstelik bu hasar geri dönüşsüz olabilir. Yani bir spinal tümörün iyi huylu olması, tedaviye gerek olmadığı anlamına gelmez. Ne zaman ve nasıl müdahale edileceği; tümörün konumuna, büyüme hızına ve hastanın genel durumuna göre belirlenir.

Tanı Nasıl Konur?

Tanı süreci dikkatli bir klinik değerlendirme ile başlar. Nörolojik muayene, motor kuvvetten reflekslere, duyu sisteminden sfinkter kontrolüne kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Ardından görüntüleme yöntemleri devreye girer.

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): En hassas ve ayrıntılı bilgiyi verir. Kontrast madde ile tümörün sınırları, damar yapısı ve çevre dokularla ilişkisi net şekilde görülebilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kemik tutulumu açısından değerlidir. Özellikle metastaz ya da vertebral hasar durumlarında önemlidir.
• Biyopsi: Her vakada gerekmeyebilir. Ancak cerrahi öncesi histolojik tanı gerekiyorsa ya da cerrahiye uygun olmayan bir hastada tedavi planı için doku örneği alınması şart olabilir.

Tedavi Yaklaşımı Nasıl ve Ne Zaman Yapılmalı?

Tedavide amaç; hastanın fonksiyonlarını korumak, omuriliğe olan baskıyı kaldırmak ve tümörün ilerlemesini durdurmaktır. Tedavi yaklaşımı kişiye özel olarak belirlenir. Ana tedavi yöntemleri şunlardır.

Cerrahi Müdahale

• En yaygın ve etkili yaklaşımdır.
• Özellikle nörolojik semptomları olan hastalarda birinci seçenektir.
• Tümör tamamen çıkarılabiliyorsa, nüks riski azalır.
• Mikroskobik ve sinir koruyucu teknikler kullanılır.

Radyoterapi

• Kötü huylu ya da cerrahi sonrası kalıntı kalan vakalarda kullanılır.
• Günümüzde stereotaktik (hassas hedefli) radyoterapi teknikleri sayesinde sağlıklı dokular korunarak tümöre etkili müdahale yapılabilir.

Kemoterapi

• Genellikle hematolojik malignitelerde ya da metastatik hastalıkta tercih edilir.
• Solid tümörlerin çoğu kemoterapiye dirençlidir; bu nedenle her hastada etkili olmaz.

Destekleyici Tedaviler

• Ağrı yönetimi
• Fizyoterapi ve rehabilitasyon
• Kortikosteroidler (özellikle spinal kompresyon bulgularında ödemi azaltmak için)

Spinal tümörler zamanla ilerler ve omuriliğe baskı yapmaya başladığında sinir dokusunda geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir. Bu hasarlar ilerleyici felç, mesane-bağırsak kontrolünün kaybı ve sosyal/mesleki yaşamda ciddi bozulmalara kadar uzanabilir.

Bu nedenle,

• Sürekli ağrısı olan,
• Kol veya bacaklarında güçsüzlük yaşayan,
• Duyu problemleri olan,
• İdrar ve dışkılama sorunları gelişen
• kişilerin gecikmeden uzman bir hekime başvurması gerekir.

Sonuç

• Spinal tümörler nadir rastlanan ama etkileri bakımından oldukça ciddi sonuçlara yol açabilen oluşumlardır. Gözden kaçan bir ağrı, ileride büyük nörolojik hasarlara neden olabilir. Bu yüzden dikkatli bir gözlem, doğru zamanda yapılan tanı ve planlı bir tedavi süreci, hastaların yaşam kalitesini belirleyici en önemli faktörlerdir.
• Unutulmamalıdır ki, omuriliğin korunduğu alan dardır; oradaki her milimetrelik değişiklik, bir hayatın dengesini bozabilir. Bu yüzden spinal tümörler, zamanında fark edilmesi gereken sessiz düşmanlardır.