Glokom (Göz Tansiyonu) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Glokom Nedir?

En önemli özelliği, çoğu zaman belirti vermeden ilerlemesidir. Glokom, dünyada önlenebilir körlük nedenleri arasında ilk sıralarda yer alır. Glokom, göz içi basıncının (GİB) optik sinire zarar verecek düzeye çıkmasıyla ortaya çıkan kronik ve ilerleyici bir göz hastalığıdır. Göz içindeki sıvı (aköz hümör), sürekli üretilir ve belirli bir kanaldan dışarı atılır. Bu sıvının dengeli şekilde boşaltılamaması durumunda göz içi basınç artar ve görme siniri (optik sinir) bu basınçtan zarar görmeye başlar.

Optik sinir, gözdeki görsel bilgileri beyne taşıyan ana yoldur. Bu sinirde oluşan hasar geri döndürülemez. Ancak erken tanı ve uygun tedavi ile görme kaybı büyük oranda önlenebilir.

Glokomun Türleri Nelerdir?

Glokomun birkaç farklı tipi vardır ve her biri farklı belirtilerle seyredebilir.

Açık Açılı Glokom (Primer Açık Açılı Glokom)

• En yaygın formudur.
• Yavaş ilerler ve genellikle belirti vermez.
• Görme alanı kaybı, ancak ileri evrede fark edilir.

Kapalı Açılı Glokom (Açı Kapanması Glokomu)

• Ani ve ciddi göz içi basınç yükselmesine neden olur.
• Gözde kızarıklık, şiddetli ağrı, bulantı, bulanık görme ve ışık çevresinde haleler görülür.
• Acil tedavi gerektirir.

Normal Basınçlı Glokom

• Göz içi basıncı normal aralıkta olmasına rağmen optik sinir hasarı gelişir.
• Nedeni tam olarak bilinmemektedir, dolaşım bozukluklarıyla ilişkili olabilir.

Konjenital Glokom (Doğumsal Glokom)

• Bebeklerde doğuştan gelişen glokom türüdür.
• Gözde büyüme, ışığa karşı hassasiyet ve sulanma ile kendini gösterir.

Sekonder Glokom

• Göz travması, iltihap, kortizon kullanımı, şeker hastalığı gibi durumlara bağlı olarak gelişir.

Glokom Belirtileri Nelerdir?

Açık açılı glokom, uzun yıllar boyunca hiçbir belirti vermeyebilir. Bu nedenle genellikle “sessiz hırsız” olarak tanımlanır. Görme alanı kayıpları, genellikle hasta fark ettiğinde geri dönüşsüz hale gelmiştir. Ancak bazı belirtiler şunlardır.

• Yavaş ilerleyen çevresel (periferik) görme kaybı
• Geceleri görme güçlüğü
• Işık etrafında halka görme
• Gözde ağrı (özellikle kapalı açılı glokomda)
• Baş ağrısı
• Gözde kızarıklık ve bulanıklık

Glokom Neden Olur?

Glokomun gelişiminde birçok faktör etkili olabilir.

• Yüksek göz içi basıncı
• Genetik yatkınlık (aile öyküsü olanlarda risk artar)
• İleri yaş (60 yaş üstü bireylerde daha yaygındır)
• Diyabet ve hipertansiyon
• Uzun süreli kortizon kullanımı
• Miyopi veya hipermetropi
• Geçirilmiş göz travmaları

Glokom Tanısı Nasıl Konur?

Glokom tanısı, yalnızca göz içi basıncını ölçmekle konulmaz. Kapsamlı bir göz muayenesi gerekir.

• Tonometri: Göz içi basıncını ölçer.
• Oftalmoskopi: Optik sinir başı incelenir.
• Görme alanı testi (Perimetri): Görme kaybı haritalanır.
• Pakimetri: Kornea kalınlığı ölçülür.
• Görme siniri tomografisi (OCT): Retina ve sinir lifi tabakası detaylı analiz edilir.

Glokom Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Glokomda hedef, görme sinirini korumak ve görme kaybını durdurmaktır. Hasar geri döndürülemez, ancak ilerleme durdurulabilir.

İlaç Tedavisi (Göz Damlası)

• Göz içi basıncını düşürmeye yönelik kullanılır.
• Genellikle ömür boyu devam eder.
• Düzenli ve disiplinli kullanım şarttır.

Lazer Tedavisi

• Lazer trabeküloplasti: Sıvı drenajını kolaylaştırmak için uygulanır.
• İridotomi: Kapalı açılı glokomda göz içi sıvısının geçişini sağlamak için yapılır.

Cerrahi Müdahale

• Damla ve lazer tedavisine yanıt alınamayan hastalarda tercih edilir.
• Trabekülektomi en sık uygulanan tekniktir.
• Yeni nesil mikro invaziv glokom cerrahileri (MIGS) de uygulanmaktadır.

Glokom Takibi ve Yaşam Tarzı Nelerdir?

Glokom kronik bir hastalıktır ve ömür boyu takip gerektirir. Hastaların düzenli kontrol randevularını aksatmaması ve verilen ilaçları eksiksiz kullanması çok önemlidir. Göz tansiyonunu etkileyebilecek faktörleri kontrol altına almak da fayda sağlar.

• Tuzu azaltın
• Sigara ve alkolden kaçının
• Stresi yönetin
• Düzenli egzersiz yapın
• Uyurken başınızı hafif yukarıda tutun (göz içi basıncını azaltabilir)

Glokom, sinsi seyreden ancak erken tanı ve düzenli tedaviyle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Herhangi bir şikayetiniz olmasa bile, özellikle 40 yaş üstündeyseniz yılda bir kez göz kontrolü yaptırmanız, göz sağlığınızı korumak için hayati öneme sahiptir. Görme sinirinizin sessizce zarar görmesine izin vermeyin. Gözlerinizin sağlığını korumak için zamanında önlem alın.