Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Anksiyete bozuklukları, günümüz toplumunda en yaygın görülen psikiyatrik rahatsızlıklardan biridir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, her yıl milyonlarca insan anksiyete belirtileri nedeniyle yaşam kalitesinde düşüş yaşamakta ve günlük işlevselliğinde zorluklarla karşılaşmaktadır. Anksiyete, aslında insanın hayatta kalmasını kolaylaştıran doğal bir savunma mekanizmasıdır. Ancak bu durum aşırı, kontrol edilemez ve sürekli hale geldiğinde "anksiyete bozukluğu" olarak tanımlanır.

Anksiyete bozukluğu, bireyin gerçek ya da hayali bir tehdit karşısında sürekli ve aşırı kaygı, korku veya endişe hissetmesi ile karakterize edilen bir ruh sağlığı problemidir. Kaygı, normal düzeyde olduğunda kişiyi motive edebilir ve dikkatli olmaya yönlendirebilir. Ancak anksiyete bozukluğunda bu duygu yoğun ve kalıcı hale gelerek kişinin iş, okul ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Anksiyete Bozukluğu Türleri Nelerdir?

1. Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB): Yaygın anksiyete bozukluğu, kişinin sürekli ve aşırı düzeyde kaygı ve endişe duyması ile karakterizedir. Kişi, gündelik konularla (iş, aile, sağlık vb.) ilgili sürekli “en kötü senaryoyu” düşünür ve kontrol edilemeyen bir gerginlik hali yaşar.
2. Panik Bozukluk: Aniden başlayan ve kısa sürede şiddetlenen panik ataklarla karakterizedir. Panik atak sırasında göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı, terleme ve "ölüm korkusu" gibi belirtiler sık görülür. Panik bozukluğu olan bireyler bu atakların yeniden geleceğinden korkarak kaçınma davranışları sergileyebilir.
3. Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi): Kişinin sosyal ortamlarda, başkalarının önünde utanç verici bir duruma düşmekten ya da eleştirilmekten aşırı korkması durumudur. Topluluk önünde konuşma, yeni insanlarla tanışma gibi sosyal etkileşimler kaygı yaratır ve kişi bu ortamlardan kaçınma eğilimi gösterebilir.
4. Özgül Fobiler: Belirli bir nesne, durum veya canlıya (yükseklik, uçak, örümcek, kan vb.) karşı aşırı ve mantıksız bir korku geliştirilmesidir. Fobik kişi, korktuğu uyaranla karşılaştığında yoğun kaygı tepkisi verir ve genellikle bu durumdan kaçınır.
5. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Şiddetli bir travma, kaza, afet, savaş veya istismar sonrası gelişen anksiyete bozukluğudur. Kişi yaşadığı travmayı tekrar tekrar zihninde yaşar, kabuslar görür ve irkilme, aşırı tetikte olma gibi belirtiler sergiler.
6. Ayrılma Anksiyetesi: Daha çok çocuklarda görülse de yetişkinlerde de rastlanabilir. Kişi, sevdiği kişilerden ayrılma veya yalnız kalma durumunda aşırı kaygı duyar.

Anksiyete Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?

Anksiyete bozukluklarının nedeni genellikle çok faktörlüdür ve biyolojik, psikolojik ve çevresel unsurların etkileşimiyle ortaya çıkar.

• Genetik Yatkınlık: Aile öyküsünde anksiyete bozukluğu olan bireylerde, bu rahatsızlığın görülme riski daha yüksektir. Genetik faktörler beyindeki serotonin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin dengesini etkileyebilir.
• Beyin Kimyası ve Nörobiyoloji: Anksiyete bozukluğu, beyindeki limbik sistem ve özellikle amigdala bölgesinin aşırı uyarılmasıyla ilişkilendirilmektedir. Beyin kimyasında dengesizlik, bireyin stres ve korku tepkilerini etkileyebilir.
• Travmatik Yaşantılar: Çocuklukta yaşanan ihmal, istismar veya ağır travmatik olaylar (kaza, doğal afet, kayıp vb.) anksiyete bozukluğu gelişimini tetikleyebilir.
• Çevresel Faktörler: Stresli yaşam olayları (iş kaybı, boşanma, ekonomik sorunlar) ve sosyal izolasyon gibi durumlar anksiyete belirtilerini artırabilir.
• Kişilik Özellikleri: Aşırı mükemmeliyetçi, kontrolcü, kaygıya eğilimli veya çekingen kişilik yapısına sahip bireylerde anksiyete bozuklukları daha sık görülebilir.

Anksiyete Bozuklukları: Türleri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri hastalığı ile ilgili videolar

Anksiyete Bozuklukları: Türleri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri ile ilgili doktorsitesi.com'da kayıtlı uzmanların bilgilendirici videoları

Uzm. Dr. Ayşegül Sütçü

Psikiyatri

Randevu Al

Anksiyete bozukluğu ne demektir?

Prof. Dr. Özgür Öztürk

Psikiyatri

Randevu Al

Anksiyete bozukluğu nedir?

Prof. Dr. Özgür Öztürk

Psikiyatri

Randevu Al

Anksiyete bozukluğu tanısı nasıl koyulur ?

Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Anksiyete bozuklukları hem fiziksel hem de psikolojik belirtilerle kendini gösterebilir.

Fiziksel Belirtiler:

• Çarpıntı, hızlı kalp atışı
• Terleme, titreme
• Göğüs ağrısı veya sıkışma hissi
• Nefes darlığı
• Mide bulantısı, bağırsak problemleri
• Baş dönmesi veya bayılacak gibi hissetme
• Kas gerginliği

Psikolojik Belirtiler:

• Sürekli endişe ve gerginlik hali
• Kötü bir şey olacakmış hissi
• Konsantrasyon güçlüğü
• Uyku problemleri
• Huzursuzluk ve aşırı irkilme

Anksiyete Bozuklukları: Türleri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri Uzmanlarına Yöneltilen Sorular

Tüm Sorular

Sayın hocam 1 yıl önce anksiyete bozukluğundan dolayı 1 yıl paxil ve rivodn

Sayın hocam 1 yıl önce anksiyete bozukluğundan dolayı 1 yıl paxil ve rivodnil kullandım doktor kontrolünde ilacı bıraktım ve iyiydim. şimdi ise 32 haftalık hamileyim hamilelikte bebeğin sağlığıyla ilgili problemler yaşayınca bu hastalığım yeniledi sürekli endişe,korku,kalp çarpıntısı sanki her an kötü bir şey olacakmış gibi geliyor. içim sıkılıyor.sürekli değişik doktorlara gidiyorum doktorlar bebek sağlıklı diyor ama ben yinede doktor doktor geziyorum.bebeğin sağlığı bende takındı oldu.

Prof. Dr. Özgür Öztürk Psikiyatri

bebeginizde bir problem olacagini zannetmiyorum, gebelik esnasinda kullanabileceginiz ve bebege zarar vermeyecek ilaçlar da var, gelin bir konusalim

merhaba hocam. bir yıldır anksiyete bozukluğu tedavisi görüyorum.EFEXOR XR

merhaba hocam. bir yıldır anksiyete bozukluğu tedavisi görüyorum.EFEXOR XR 75 LE TEDAVİYE BAŞLADIM. SABAH VE AKŞAM İÇTİM.SONRA DOKTORUM DOZ YÜKSELTTİ SON 4 AYDIR SABAHLARI 150 MG EFEXOR AKŞAMLARIDA 75 MG EFEKSOR İÇİYORUM VE ŞU ANDA ÇOK İYİYİM DOKTORUMA BIRAKMAK İSTEDİĞİMİ SÖYLEDİM DEVAM ET DİYOR AMA BEN DEVAM ETMEK İSTEMİYORUM İLACI İKİGÜNDÜR İÇMEDİM VE MAFOLDUM. BEN BU İLAÇLARI NASIL BIRAKABİLİRİM HOCAM BANA BİR YOL GÖSTERİN TŞK EDERİM. SAYGILARIMLA

Prof. Dr. Aslan Oğuz Psikiyatri

Doktorunuz devam et diyorsa devam ediniz. Şu andaki iyilyiğiniz ilaca bağlı olabilir ve ilaç kesilince de hastalık nüks eder, yani yeniden belirir. Geçmiş olsun.

Anksiyete BozukluğununTedavi Yöntemleri Nelerdir?

Anksiyete bozuklukları uygun tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınabilir. Tedavi kişiye ve anksiyete tipine göre özelleştirilir.

Psikoterapi

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Anksiyete tedavisinde en sık kullanılan psikoterapi yöntemidir. Kişinin olumsuz düşünce kalıplarını fark etmesine ve değiştirmesine yardımcı olur.
• Maruz bırakma terapisi: Özellikle fobilerde ve sosyal anksiyetede kişinin korktuğu durumlarla kontrollü olarak yüzleşmesini sağlar.
• Travma odaklı terapi: TSSB gibi durumlarda travmaya yönelik özel terapi teknikleri uygulanır.

İlaç Tedavisi

• Antidepresanlar (SSRI/SNRI grubu): Beyindeki serotonin ve norepinefrin dengesini düzenleyerek anksiyete belirtilerini hafifletir.
• Anksiyolitikler (benzodiazepinler): Akut anksiyete krizlerinde kısa süreli kullanılır.
• Beta blokerler: Özellikle sosyal fobi gibi durumlarda kalp çarpıntısı gibi fiziksel belirtileri azaltabilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Düzenli egzersiz yapmak (yoga, yürüyüş gibi aktiviteler stres hormonlarını azaltır)
• Sağlıklı ve dengeli beslenmek
• Kafein ve alkol tüketimini sınırlamak
• Nefes ve gevşeme egzersizleri ile stres yönetimini öğrenmek
• Uyku hijyenine dikkat etmek

Anksiyete bozuklukları, kişilerin günlük yaşamında ciddi kısıtlamalara yol açabilen ancak erken tanı ve etkili tedavi ile başarılı şekilde yönetilebilen rahatsızlıklardır. Modern psikoterapi yöntemleri ve uygun ilaç tedavileriyle anksiyete belirtileri büyük ölçüde hafifletilebilir. Aynı zamanda sağlıklı yaşam alışkanlıkları da tedavi sürecine önemli katkı sağlar. Unutulmamalıdır ki, kaygının yaşamı olumsuz etkilediği ve işlevselliği düşürdüğü durumlarda profesyonel yardım almak, kişilerin hem ruhsal hem de fiziksel sağlığını korumada kritik öneme sahiptir.