Yumurta neden bu kadar değerli bir besin?

  YUMURTANIN İÇERİĞİ VE BESİN DEĞERİ

 İnsan vücudunun gereksinim duyduğu hemen hemen tüm besin maddelerini en uygun miktar ve oranda içeren yumurta, düzensiz beslenme sorununun çözümlenmesinde üzerinde önemle durulması gereken hayvansal gıdalardan birisidir. Tablo 1 de görüldüğü gibi yumurta protein, folik asit, fosfor, demir, çinko açısından zengin bir besindir. Bir adet yumurta yaklaşık 75 kaloridir. Sağlıklı bireyler her gün et veya peynir yerine 1 adet yumurta tüketebilirler. Yumurta sarısının kolesterol ihva etmesinden dolayı yüksek kolesterolü olan bireylerin yumurtayı sarısıyla beraber haftada en fazla 2-3 kez haftanın kalan diğer günleri ise sadece beyazını tüketebilirler.

 Ortalama  60 gr ağırlığında olan bir yumurtada yaklaşık 6 gr protein bulunmaktadır. Yumurta proteinin esansiyel aminoasitlerince zengin olması yumurtanın değerini bir kat daha arttırmaktadır.Talo 2 de görüleceği gibi yumurta, önemli bir miktarı yumurta akında olmak üzere insan tarafından sentezlenemeyen ve mutlaka yiyeceklerle alınması gereken esansiyel aminoasitlerin tamamını esansiyel olmayanların ise çok önemli bir kısmını uygun oran ve miktarlarda içermektedir. Yumurta özellikle bitkisel kaynaklı gıdalarda sınırlı düzeyde bulunan lösin, izolösin, metiyonin ve lisin gibi esansiyel aminoasitler bakımından oldukça zengindir. Esansiyel aminoasitler açısından, yumurta akı metiyonin hariç diğer tüm aminoasitleri sarıdan daha fazla oranda içermektedir.

YUMURTANIN SAĞLIĞA YARARLARI

Protein değeri: Yumurtanın en büyük özelliklerinden biri kırmızı ete oranla çok daha ucuz ve kaliteli protein kaynağı olması. Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir. Yeterli ve dengeli beslenmede, hızlı bir büyüme ve gelişme döneminde olan çocukların, protein ihtiyacının karşılanması için yumurtaya mutlaka gereken önem verilmelidir. Ayrıca düzenli spor yapan bireyler için de yumurta iyi protein kaynağı olup fazla miktarda tüketilmesi sakıncalı olabilir. Bu bireylerin doktor ya da diyetisyenlerine danışarak günlük alınan protein miktarını ona göre ayarlamalılar.

Minarel değeri: Yumurta başlıca A, D, E ve B grubu vitaminleri olmak üzere diğer vitaminleri de önemli oranda içermektedir.

A Vitamini, vücut dokularının ve cildin sağlıklı olmasını ve bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. A vitamini içeren besinler sağlıklı bir kemik yapısı için de gereklidir. A vitamininin antioksidan özelliği götermesi hücreleri kansere ve diğer hastalıklara karşı korur, yaşlanma sürecini yavaşlatır.

D vitamini, kalsiyum ve fosfor emilimini düzenleyerek kemiklerin ve dişlerin güçlenmesini sağlar. Raşitizmi önler. Kemik ve diş gelişimi üzerindeki etkileri nedeniyle özellikle bebeklerde ve büyüme çağındaki çocuklarda D Vitamini ihtiyacını karşılamak önemlidir.

E vitamini, en önemlisi güçlü bir antioksidandır. Hücre yapısının bozulmasını engeller. Yaraların iyileşmesini hızlandırır. Cildi güzelleştirir. Damar sertliğini ve tıkanmalarını engeller. Kansere karşı koruyucudur. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Göz sağlığı için hayati önem taşır. Vücuda alınan ağır metaller, zehirli bileşikler, radyasyon ve bazı ilaçların yarattığı toksinlere karşı koruma sağlar.

B grubu vitaminleri,  bazı besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi için gereklidir. Yumurta özellikle B12 vitamini açısından çok zengindir. Bu vitaminin eksikliği kansızlığa (anemi) neden olur bu nedenle alınımına dikkat edilmelidir. B12 vitamini ayrıca karaciğer, böbrek, tavşan ve koyun eti, hindi eti, yağlı balıklar, süt,  peynir besinlerinde de bulunur.

YUMURTANIN YEMEKLERDE GÖREVLERİ VE PİŞİRME YÖNTEMLERİ

Yumurtanı yemekler içinde koyulastırıcı, kabartıcı, parlatıcı, renk verici lezzet verici, tabaka oluşturucu, katılaştırıcı vb. görevleri vardır. Pişirmede kulanılan genel itibarı ile 4 yöntem vardır. bunlar:

1.kabuğu ile pişirme

2.Kabulsuz suda pişirme

3.Yağda pişirme

4.fırında pişirme

Kabuğu ile pişirme yöntemi basit olduğu için tercih edilir. Kilo problemi olan ve yağ kullanımı kısıtlanmış bireyler tercih edebilir. Ama pişirme yönteminde bazı noktalara dikkat edilmezse sevilmeyen bir tat yada görüntüye sebep olur. Yumurta ilk önce temiz suyla yıkanır sonra  üzeri kapatılacak sekilde soğuk su ilave edilir. Su kaynama sıcaklığına geldiğinde 8-12 dakika kaynatılır. Rafadan yumurta ise su kaynama sıcaklığına geldiğinde 3-4 dakika kaynatma yeterli olacaktır.

Genel anlamda günde bir adet yumurta tüketilmesi sağlığımız için faydalı olur. Alınan yumurtaların son kullanma tarihine bakılarak tüketmemiz gerekir. Son kullanma tarihi geçenlerin ve bayat olan yumurtaların tüketilmesi doğru değildir. Yumurtayı aldığınızda yıkamadan saklayınız.Yumurtanın saklama sıcaklığı 5-12 derece arasında olmalıdır. Kullanmadan önce temiz suyla yıkayınız.

Kabuksuz Bir Yumurtanın Aminoasit Yapısı (%)