Varikosel panpiniform pleksusu oluşturan venlerin varisidir.bu geniş venler elle muayenede saptanırsa klinik varikosel,elle muayenede saptanamıyor ama ultrasonla saptanıyorsa subklinik varikosel olarak adlandırılır.
Varikoselin testis toplardamarlarında valvlerin yokluğu nedeniyle venöz ters akım(reflünün) etkisiyle oluştuğu kabul edilmektedir. Bu nedenle varikoselin tanısı ya varikosele neden olan venlerde reflünün gösterilmesiyle ya da reflü nedeniyle oluşan venlerdeki genişlemenin saptanmasıyla konur.Venlerdeki genişleme fizik muayene ile saptanabilirken reflü ancak venografi veya renkli doppler ultrasonografi ile konur.
Subklinik varikoselin tedavisinde semen değerlerinde düzelmenin olup olmadığı tartışılmaktadır.Son yıllarda subklinik varikoselin aranmaması gerektiği,çünkü bu nedenle uygulanan ameliyatın semen parametrelerinde iyileşme yapmadığı yönündedir.Fakat venlerde reflü olmamasına rağmen genişleme olabileceği ve reflü olmasına rağmen dilatasyon olmayabileceği değerlendirilmelidir.
Dünya sağlık örgütü kriteri olarak , varikosel teşhisi klinik muayene ile yapılır ve renkli doppler ultrasonografi ile doğrulanabilir.Venografi ile de tanı konabilir ama günümüzde çok kullanılmamaktadır .
FİZİK MUAYENE
Fizik muayeneye ayaktayken başlanır.Kişi iyi aydınlatması olan ılık bir odada birkaç dakika ayakta durduktan sonra muayene edilmelidir.skrotum ve spermatik kord gözle dikkatlice incelenir.Simetri bozukluğu,damarlarda belirginleşme,kıvrımlaşma olup olmadığına bakılmalıdır.Daha sonra elle muayeneye geçilir.Belirgin bir varikoselde damarlar ele kolaylıkla gelirken, belirgin olmayan durumlarda hastaya valsalva manevrası yaptırılır.Bu sırada damarlar belirginleşebilir.muayene sırasında testis diğer elle tutularak kremastrik kasların kasılması önlenir ve böylece muayene kolaylaşır.Ayakta muayene yapıldıktan sonra yatarak muayeneye devam edilir.Yatırıldığında venlerde küçülme olacağı için spermatik kordonda incelme saptanabilir.Bu durum varikosel lehine yorumlanır.hasta ayaktayken saptanan kord kalınlaşması yatar durumda da devam ediyor ise kord lipomu,trombüs veya tümörden şüphelenilmelidir.Klinik varikosel muayene bulgularına göre derecelendirilmektedir.
Grade 1 varikosel:Varikosel sadece valsalva manevrası ile saptanır
Grade 2 varikosel: Varikosel dinlenme anında ve normal solunumda palpe edilebilmektedir.
Grade 3 varikosel: Varikosel dinlenme anında ve normal solunumda gözle görülebilmektedir.
FİZİK MUAYENENİN SINIRLI OLDUĞU DURUMLAR
Fizik muayene yapan doktora göre farklılıklar gösterebilmektedir.spermatik kordu kısa olan hiperaktif kremasterik refleksi olan ,testiste hassasiyet durumunda,geçirilmiş ameliyatlara baplı sikatris dokusu fazla olan vakalarda varikosel muayenesi zordur. Bu durumlarda dopplere başvurulur.
