Tiroid bezi hastalıkları en yaygın görülen hastalıklar arasında yer almaktadır. Tiroid bezi kelebek şeklinde küçük bir organdır ve insan vücudunda en önemli merkezlerden biridir. Vücutta çeşitli metabolik olaylarda görev almaktadır. Tiroid bezinden hayati önem taşıyan hormanlar üretilmektedir ve gereğinden fazla yada az salgılanan bu hormonlar vücutta çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır.
Tiroid bezinden tiroid hormonları T4 (tiroksin) ve T3 (triiyodotironin) salgılanmaktadır. Tiroid bezi bu hormonları kan dolaşımına salgılar ve birçok metabolik süreçte görev alır:
-Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmlarında görev alır,
-Bazal metabolizmayı etkiler,
-Vücut ısısını düzenler,
-Oksijen tüketimini etkiler,
-Kan dolaşımına etki eder,
-Mide ve bağırsak sistemini etkiler,
-Kasları ve sinir sitemini etkiler,
-Ruh halini etkiler.
Görüldüğü gibi tiroid bezi tüm vücut fonksiyonlarının düzenleyicisidir. Tiroid bezinden fazla hormon salgılanması bazal metabolizmanın ve ısı üretiminin artışına sebep olur. Gereğinden az hormon salgılanması durumunda ise tüm metabolizma yavaşlar.
İyot tiroid bezi için neden önemlidir?
İyot, beyin ve sinir sisteminin normal büyüme ve gelişmesi, vücut ısısı ve enerjisinin devamı için gerekli olan tiroid hormonlarının önemli bir bileşenidir. İyot vücut tarafından üretilemediği için beslenme ile karşılanmalıdır. İyot yetersizliğinden kaynaklanan guatr halen çok yaygın görülmektedir. Günlük iyot ihtiyacı kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda, gebelerde ve emzirme döneminde iyot ihtiyacı artış göstermektedir. İyot kaynağı olarak sadece iyotlu tuz kullanmak yerine bu mineral deniz ürünleri ve ıspanak gibi iyot içeren sebzeler tüketerek de karşılanabilir. İyot dışında ayrıca selenyum, çinko, magnezyum ve A vitamini de tiroid hormonlarının yapımı için gerekli.
Tiroid Bezi Ve Selenyum
Esansiyel bir element olan ve vücudumuzdaki farklı metabolik yolaklardaki enzimlerin gerek işlevinde gerekse yapısında rol alan selenyum normal tiroid fonksiyonları için de oldukça gerekli olup beslenme ile yeterli miktarda alınmalıdır.
Kurşun ve cıva gibi ağır metaller, klor, flor, aşırı bakır alımı, psikiatrik hastalıklarda kullanılan lityum, aşırı miktarda yenilen lahanagiller tiroid hormonlarının fonksiyonunu bozmaktadır.
Tiroid Bezi Hastalıkları:
-Hipertiroidi (tiroid bezinin aşırı çalışması)
-Hipotiroidi (tiroid bezi yetmezliği)
-Guatr
Hipertirodi
Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı hormon salgılaması sonucu ortaya çıkar. Hipertiroid tanısı konulur konulmaz dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri beslenmenin hipertiroid hastalığına uygun olması ve iyot alımının azaltılmasııdır. Yapılan bilimsel araştırmalara göre hipertiroidi durumunda serbest radikallerin arttığı görülmüştür. Bu yüzden antioksidanlardan zengin beslenmek faydalı olacaktır.
Hipertiroidi Belirtileri:
Huzursuzluk
Yorgunluk
Ellerde titreme
Saç dökülmesi
Sinirlilik-Kolay öfkelenme
Gözlerde büyüme
Uykusuzluk-dikkat bozukluğu
Derinin ince olmasi
Iştah artışı
Susama
Ağız Kuruluğu
Kilo kaybı
Adetlerde azalma veya kesilme
Cinsel istekte azalma, sperm sayısında azalma
Erkeklerde meme büyümesi (jinekomasti)
Kemik erimesi
Kaslarda güçsüzlük
Çabuk yorulma
Hipotiroidi
Tiroid bezinin az çalismasina ve bu nedenle tiroid hormonlarini az üretmesine hipotiroidi denir. Tiroid hormon yetersizligi sonucu vücudumuzun tüm metabolik olaylarında yavaşlama görülmektedir. Hipotirodinin çeşitli nedenleri vardır. En yaygın nedenlerden biri tiroid bezi iltihabıdır. Hashimato tiroidi olarak da adlandırılan kronik tiroid bezi iltihabında vücut tiroid bezinin hormon üreten hücrelerine karşı antikor oluşturur. Bunun sonucunda tiroid bezi dokusunda hasar oluşur ve sonuç olarak tiroid bezinin çalışmasında yetmezlik meydana gelir.
Sık görülen şikayetler:
Tiroid bezi büyümesi
Kilo artışı
Depresyon
Soğuğa tahammülsüzlük
Uyku ihtiyacında artış
Kabızlık
Kas ağrıları
Soluk, kuru ve soğuk bir cilt
Tırnak kırılması
Saç dökülmesi
Yetersiz iyot tüketilmesi hipotiroide yol açabilmektedir çünkü tiroid hormonlarının çalışabilmesi için iyota ihtiyacı vardır. Ayrıca selenyumun yetersiz alınması sonucu da hipotiroidiye sebebiyet vermektedir.
Guatr
Guatr, tiroid bezinin anormal bir şekilde büyümesi ve nodüllü bir yapı oluşturmasına denir. Guatrın en yaygın nedeni yetersiz iyot alınmış olmasıdır.
Gluten Ve Tiroid Hastalıkları
Yapılan bilimsel araştırmaları incelediğimizde gluten ile otoimmün tiroid hastalıkları arasında ilişki olduğunu görüyoruz. Glutensiz bir beslenme programı sağlığımıza büyük etkileri vardır.
Bağırsak Florası Ve Tiroid Hastalıkları
Bağırsak florasının bozulması sonucu bağırsaklarda geçirgenlik artar ve tiroid hastalıkları gibi birçok otoimmün hastalığa sebep olur. Her hastalıkta olduğu bağırsak florası tiroid hastalıklarında da büyük önem taşımaktadır. Bağırsak florasını düzenleyici ve koruyucu bir beslenme programı hayatımızın her döneminde çok önemlidir.
Size ve tiroid bezinize sağlıklı bir hayat diliyorum :)
