Okul Çocuklarının Sağlıklı Beslenmeleri için Ailelere Öneriler
Beslenme, sağlık ve gelişimin önemli bir parçasıdır. Daha iyi beslenme bebek, çocuk ve anne sağlığı, güçlü bağışıklık sistemi, daha güvenli gebelik ve doğum, (örneğin diyabet ve kardiyovasküler hastalık gibi) bulaşıcı olmayan hastalıkların daha düşük riskli ve uzun ömür ile ilişkilidir. Okulların açılmasıyla birlikte, çocukların ev dışında geçirdikleri zamanda artacak. Okul çocuklarının yetersiz ve aşırı beslenmesi birçok soruna yol açar. Büyüme ve gelişme sürecinde, yeni dokuların yapımı için, çocuğun daha çok enerji, protein, vitamin ve minerallere ihtiyacı vardır. Yetersiz beslenme durumunda büyüme geri kalacağı gibi çocuğun hastalıklara karşı direncide düşer, daha sık hastalanır, okula devamsızlığı artar, okuldaki başarısı düşer.
Çocuğun günlük beslenmesi, yaşına, cinsiyetine, ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Büyüme ve gelişmenin takip edilmesiyle çocuğun yeterli ve dengeli beslenip beslenmediği anlaşılabilmektedir. Çocuğun yanlış alışkanlıklar kazanmasını etkileyen diğer etmenler; arkadaşlar, reklamlar, annenin çalışması haliyle hazır veya paketli gıdaları tüketmesidir. Bu konuda çocuğun yanı sıra annenin veya çocuğa bakan kişinin, okul yönetiminin, öğretmenlerin beslenme konusunda eğitilmeleri çok önemlidir. Yeterince beslenebiliyorlar mı? Tükettikleri besinler sağlıklı mı? Hijyenik mi? İşte bu sorular ailelerin kafasını oldukça meşgul ediyor.
Hayatımızın her anını kaplayan beslenme konusunda eğitim, bilgi ve tecrübelerin artması gerekmektedir. Çağımızın en büyük iki sorunundan biri aşırı kilolu veya obez çocuklar diğeri ise açlıktan dolayı ölen çocuklardır. Kendi evlatlarınızı da bunları düşünerek büyütün. Bir kaç madde ile okula giden çocuğunuz için önerilerde bulundum. Dikkatlice okuyun ve uygulayın. Çocuklar bizim pırıl pırıl geleceğimiz.
Her öğünde 4 temel besin grubundan yiyecekler yer almalıdır. Günde en az 2 su bardağı süt içme alışkanlığı kazandırılmalıdır. 5-6 porsiyon sebze meyve tüketmesi sağlanmalı ana ve ara öğünlere dengeli bir şekilde dağıtılmalıdır. Yemekler yavaş yenmeli ve iyi çiğnenmelidir. Düzenli egzersiz yapılmalı, uyku düzenli olmalıdır. Televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen vakitler azaltılmalıdır.
Kahvaltısız okula göndermeyin
Dünya Sağlık Örgütü tarafından okul çocuklarında yapılan birçok araştırmada çocukların büyük çoğunluğunun kahvaltı etmeden okula gittiklerini göstermiştir. Bütün gece aç kalındıktan sonra kahvaltı en güzel öğündür. Kahvaltı etmeyen çocuk kendini güçsüz hisseder, kan şekeri düşer, zihinsel faaliyetleri, dikkati konsantrasyonu, öğrenme yeteneği azalır.
Sabahları okula gitmeden önce zamanında kalkılıp yapılan yeterli bir kahvaltı çocuğun güne iyi başlamasını sağlar. Ailenin kahvaltı alışkanlığı yoksa çocukta bu alışkanlığı kazanamaz.
Kahvaltının çeşitli olması iştahı açar ve yemek yeme zevkini artırır. Enerji, protein, vitamin ve minerallerin bulunduğu besin grupları kahvaltıda mutlaka yer almalıdır. Yumurta, peynir çeşitleri, krep, yumurtalı peynirli gözleme, süt, sütlü kakao çocuğun protein ve kalsiyum ihtiyacını karşılamasına yardımcı olur. Bu besinlere kahvaltıda mutlaka yer verilmelidir. Ayrıca domates, yeşilbiber, salatalık, meyve veya taze sıkılmış meyve sularından herhangi biride vitamin açısından önemli kaynaklardır ve mutlaka her öğünde yer verilmelidir. Enerji vermesi açısından miktar kontrolü yapılarak reçel çeşitleri, bal, pekmez, marmelat gibi besinlerde kahvaltıya eklenebilir.
Beslenme Çantası
Okullarda beslenme saati uygulaması yapılmaktadır. Bu çocuğun besleyici bir ara öğün alabilmesi için uygun bir fırsattır. İmkanlar doğrultusunda; beslenme çantasını hazırlarken titizlikle davranılmalı kutu meyve suları, gazlı içecekler yerine kutu süt veya ayran, bisküvi veya çikolata yerine peynirli domatesli sandviç ve meyve konulmalıdır.
İçinde fındık, fıstık bulunan kurutulmuş meyvelerde beslenmeye eklenebilir. Böylece çocuklar daha az şekerli besin tüketmiş olurlar.
Öğle ve Akşam Yemekleri
Tam gün eğitim veren okullarda öğrenciler öğle yemeğini genellikle tabldot olarak okul yemekhanesinde yerler. Çocuklar, öğle veya akşam yemeklerinden herhangi birinde mutlaka sıcak yemek yemelidir. Öğrenciler okul çevresinde satılan sağlıksız ürünleri tüketmemelidir. Öğle ve akşam yemeklerinde de değişik besin gruplarına yer verilmelidir. Öğünlerde et grubu besinlerin yanı sıra ekmek türleri, patates, kuru baklagiller, sebzeler ve meyvelere de mutlaka yer verilmelidir. Yağlar, yağda eriyen vitaminlerin yanı sıra yağ asitleri açısından da önemlidir. Şerbetli tatlılar yerine dondurma, muhallebi çeşitleri veya meyve gibi yiyeceklere öğün sonunda yer verilebilir.
Su Tüketimi
Okul çağında bir çocuk, bankacı, öğretmen, ev hanımı, avukat,70 yaşında bir dede de olsak vücudumuzda metabolik işlevlerin yerine getirilmesi için su tüketmeyi ihmal etmemeliyiz. Susamayı beklemeden günde en az 8-10 bardak su tüketmemiz gerektiğini unutmamamız gerekir.
Diyetisyen Cansu Teke
