Her 1.000 doğumda bir görülen pes ekinovarus, erkek çocuklarında kızlara oranla daha sık görülür. Aileleri tedirgin eden bu hastalıkta tedaviye erken başlanması durumunda iyileşme oranı oldukça yüksektir.
Pes ekinovarus, ayak tabanının bacağa doğru dönük olması halidir. Bebek doğuştan çarpık ayak olarak da tanımlanır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ailevi faktörlerin ve anne karnında bebeğin duruşunun etkisi vardır. Çok nadiren başka doğumsal anomalilerle birlikte görülse de genellikle tek başına rastlanan bir hastalıktır. Bebeklerin ayaklarının içe dönük olması ve ayak tabanının yukarı doğru bakması yeni anne ve babaları endişelendirir. Ancak çok basit uygulamalarla ayakların düzeltilebilmesi mümkündür.
Başka doğumsal anomalilerle birlikte görüldüğünde tedavi süreci farklılık gösterir. Tek başına görülen durumlarda doğuştan çarpık ayak hastalığında erken tanı ve tedavi büyük önem taşır. Tedavide gecikme olması halinde hastalık kalıcı sakatlıklara ya da uzun ameliyat süreçlerine neden olabilir.
Gebelikte Fark Edilebilir
Hastalığın ilk tanısı, hamilelik esnasında, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından konabilir. Gebelikte fark edilemediği durumlarda da hastalık belirgin olduğu için tanısı kolaydır.
Sadece masajla, alçıyla ya da alçı ile birlikte uzmanların ufak müdahaleleri ile düzelebildiği gibi ciddi ameliyatlar gerektiren vakalara da rastlanabilir.
Tedavide altın standart: Ponseti Yöntemi
Hastalığın tedavisinde, doğum ertesi haftalık alçıya başlamak büyük önem taşır. Bu alçı tedavisine Ponseti Yöntemi denir. Dr. Ponseti kendi adını taşıyan bu yöntemi geliştirerek, hastalığı yaşayan çocukları uzun ameliyat süreçlerinden kurtarmıştır.
Bu alçılama yönteminde tedaviyi uygulayan çocuk ortopedisti, çocuğun ayağına Ponseti tekniğine göre her hafta değişen alçılar uygular. Birer hafta arayla alçı pozisyonunu değiştirerek aşama aşama düzelmeyi sağlar. Bu işlem çocuğun ayağı tam olarak düzelinceye kadar devam eder.
Genellikle ayağın tam olarak düzelmesi için 4 haftalık alçı uygulaması yeterlidir. Ancak en fazla 8 haftalık bir uygulama ile gerekli iyileşme sağlanır. Alçılama tedavisi bittikten sonra çocuğa 3 ay boyunca 23 saat kullanacağı Ortez adı verilen, ayakkabıya benzeyen, ondan biraz daha büyükçe olarak tarif edilebilen bir cihaz giydirilir. Sonrasında da sadece geceleri olmak kaydıyla 4 yaşına kadar cihaz kullanılmaya devam edilmelidir.
Pes ekinovarus nüksedebilir!
Doğuştan çarpık ayak hastalığının en önemli komplikasyonlarından biri de tekrarlama özelliğinin olmasıdır. Alçılama tedavisinin başarıyla gerçekleşmesi ardından cihaz kullanımı esnasında aileler zorlanabilmektedir. Bu süreçte hastalık yeniden görülebilir. Hastalık 2 yaşından önce nüksederse yeniden Ponseti Yöntemi ile alçılama yapılır. 2 yaşından sonra nüksetmesi durumunda ameliyata varan çözümler gerekebilir. Yaş ilerledikçe ameliyatın zorluk derecesi de artmaktadır. Bu noktada ailelerin işbirliği büyük önem taşır. Pes ekinovarus hastası olan çocukların kemik gelişimleri tamamlanıncaya kadar çocuk ortopedistleri tarafından düzenli takip edilmelerinde fayda vardır. Bu çocuklar iyileştikten sonra yaşamlarına normal bir şekilde devam edebilir ve spor yapabilirler. Çocukluğunda bu hastalığı geçirmiş ve sonrasında milli sporcu olmuş kişiler de vardır.
