Kalça eklemini oluşturan kemikler arasındaki doğuştan gelen uyumsuzluğa gelişimsel “kalça displazisi” adı verilir. Kemikler arasındaki basit bir uyumsuzluktan, kalça çıkığının olduğu en ileri safhaya kadar görülen tüm sorunlar, gelişimsel kalça displazisinin kapsamına girer.
Önceki yıllarda doğumsal kalça çıkığı olarak tanımlanan bu durum, 80’lerde yapılan araştırmalar sonucunda çocuklarda sadece kalça çıkığı görülmediği, büyük bir kısmında kalçadaki eklemin uyumsuzluğundan kaynaklanan sorunların da ortaya çıktığının saptanmasıyla daha geniş bir tanım olan “gelişimsel kalça displazisi” (GKD) adını almıştır.
Risk Faktörleri
Gelişimsel kalça displazisi oluşumunda bazı risk faktörleri vardır. Normal doğum sırasında bebeğin ters gelişi (makat geliş), çoğul gebelikler, amniyon sıvısının azlığı ya da fazlalığı ile ilgili sorunlar, ilk doğum, çocuğun anne rahmindeki pozisyonu gibi durumlar riski artırır. Öte yandan kız çocukları da bağları daha esnek olduğu için gelişimsel kalça displazisine yatkındırlar.
Doğuma bağlı risklerin yanı sıra doğum sonrası yapılan bazı yanlış uygulamalar da vardır. Bunların başında da bebeği geleneksel yöntemlerle kundaklamak gelir. Yapılan araştırmalarda kundaklamanın gelişimsel kalça displazisini ciddi anlamda artırdığı görülmüştür. Geleneksel kundaklamada bebeğin bacakları dümdüz birbirine yapışık şekilde hareket etmesine izin vermeden sarılır. Oysa kalçanın doğal gelişiminin sağlanması için bacakları serbest bırakmak gerekir. Günümüzde geleneksel kundaklama gibi olmayan bebeği sadece gövdeden saran, bacakları serbest bırakan taşıma, sarma yöntemleri de vardır. Bunlar geleneksel kundaklamadan farklıdır, çünkü bacakları serbest bırakır.
Tanı Aşaması
Bebek doğduğunda çocuk doktorları tarafından yapılan ilk muayenede kalçaya da bakılır. Bu sırada eğer çıkık fark edilirse hemen tedaviye alınır. Ayrıca bacaklar arasında boy farkı, bebeğin uyluk kısımlarındaki cilt katlarında asimetri varlığı kalça çıkığı şüphesi uyandırmalıdır.
Bunun dışında doğum sonrası 4-6 hafta arasında mutlaka yapılması önerilen kalça ultrasonu olası bir sorunun saptanması açısından son derece önemlidir. Bu haftalarda ultrason yapılamayan çocuklara eğer 6 aydan büyükse ultrason yerine röntgen ile tarama yapılır. Unutulmamalıdır ki kalçadaki sorun ne kadar erken teşhis edilirse tedavi de o derece kolay olur.
