Detoks, toksinlerden arınma anlamına gelmektedir. Her gün birçok toksin ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bunlardan en önemlisi sigara dumanıdır. Kişi sigara içmese bile etrafta içenlerden gelen duman da yeterlidir. Alkol, gereksiz ilaç alımı, aşırı katkı maddesi kullanımı, zirai ilaçlar, egzost dumanı, hava kirliliği, radyasyon… önemli toksin kaynaklarıdır.
Bunlara dengesiz beslenme, hareketsiz yaşam ve stres de ilave edilirse; vücudun ihtiyacı olan besin öğelerini karşılaması, bağışıklık sistemini güçlü tutması, stresle baş etmesi gittikçe zorlaşır. Toksinlerin vücutta artışı, stresle birlikte bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Bağışıklık sisteminin yavaşlaması, gripten kansere kadar çok geniş bir yelpazede hastalıklara karşı risk oluşturur.
Detoks uygulamanın amacı vücudu toksinlerden arındırmaktır. Zaten toksinsiz bir vücut düşünmek mümkün değildir. Peki bu toksinler vücuttan nasıl atılır? Terle, idrarla ve dışkıyla yani sıvı yoluyla. O yüzden detoks temelinde bol su içmek yer alır. Türkiye’de ilk 2 sırayı alan çay ve kahve içimi özellikle içerdikleri kafein ve tanenler nedeni ile detoks süresince tamamen diyetten çıkartılır. Ancak bitki ve meyve çayları içilebilir. Aynı şekilde kolalı içecekler, meşrubatlar, katkı maddesi içeren ürünler tamamen diyet dışı bırakılır. Sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenme şekli tercih edilir. Sebzeler çok pişirilmeden, doğal şeklini kaybetmeden tüketilmelidir. Soyulmadan yenilebilen sebze ve meyveler kabukları ile tüketilmelidir. Düzgün bir dışkılama için posa (lif) gereklidir. Posa kaynağı olarak sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve kurubaklagiller diyette olmazsa olmaz.
Antioksidan yani kansere karşı koruyucu özellik gösteren ve fitokimyasallar denilen sadece bitkilerde bulunan bazı maddeler vardır: Siyah üzüm çekirdeği, brokoli, Brüksel lahanası, kivi, keten tohumu, kırmızı biber, domates gibi.
Meyve ve sebzeler: Meyve ve sebzeler; plazma glikoz seviyesini kontrol etmeye, plazma kolesterol düzeylerini azaltmaya ve kolon kanseri riskini düşürmeye yardımcı olan yüksek besinsel lifler içermektedirler. Ayrıca koroner arter hastalıkları ve pek çok kanser riskini azalttıkları bilinen önemli antioksidanlar ve fitokimyasalları da bol miktarda içermektedirler.
Brasika sebzeleri: Brasika sebzeleri (Brüksel lahanası, brokoli, turp, karnabahar, hardal, şalgam, beyaz ve kara lahana), kanser ve kalp hastalığı gibi hastalıklara karşı koruma sağlayabilen “glikozinolat” adı verilen maddeleri içermektedirler. Bu maddeler vücudun toksik maddelerden arınması için çalışan detoksifikasyon enzimlerini aktive etmektedirler.
Alyum sebzeleri: Alyum sebzelerinde bulunan sülfid bileşenleri, detoksifikasyon enzimlerinin aktivitelerini artırmaktadırlar. Bu sebzeler (sarımsak, arpacık soğanı, Frenk soğanı, taze soğan, kırmızı soğan, kuru soğan, pırasa), antioksidan özellikler de sergilerler.
Antioksidanlar: Besinsel antioksidanlar, reaktif oksijen türleri tarafından oluşturulan oksidatif hasara karşı önemli bir defans oluşturmaktadırlar. En iyi antioksidan kaynakları sebze ve meyveler, kırmızı şarap, yeşil çay ve soyadır. Yapılan araştırmalarda sebze ve meyve tüketiminin düşük tutulmasının, oksidatif hasara bağlı hastalık riskini artırdığı gösterilmiştir.
ü Sabah uyanmakta zorlananlar,
ü Kendini sürekli yorgun ve güçsüz hissedenler,
ü Bitkinlik, yetersizlik, halsizlik şikayetleri olanlar,
ü Aşırı stresli çalışanlar,
ü Sık seyahat edenler,
ü Hareketsiz bir yaşam sürdürenler,
ü Ödem, gaz, şişkinlik şikayetleri olanlar,
ü Yeterli su içmeyenler,
ü Alkol ve kafeini fazla alanlar,
ü Her gün 5 porsiyon sebze-meyve tüketmeyenler
detoksa ihtiyaç duyabilir.
Hamileler ve süt veren anneler,
Sistemik, ağır ve uzun süreli hasatlığı olanlar (şeker ve inflamatuar bağırsak hastalığı),
Bağışıklık yetmezliği sorunu olanlar,
14 yaş altında, 80 yaş üstünde olanlar
için detoks zararlı olabilir.
Detoks İçin Örnek Mönü
Kalkınca Ilık, limonlu su
Kahvaltı Şekersiz, light süt
Kahvaltılık tahıl gevreği
Kuru kayısı
Kuşluk Taze hazırlanmış sebze veya meyve suyu karışımı
Öğle yemeği öncesi Nane veya rezene çayı ya da ılık su
Öğle yemeği Izgara, buğulama veya fırında balık
Taze haşlanmış sebze tabağı (brokoli, Brüksel lahanası, kabak, karnabahar, yeşil fasulye, bezelye...)
Kaymaksız, light yoğurt
Bol yeşil salata (sirke, limon ve 1 çay kaşığı z.yağı)
İkindi Elma
Kepekli bisküvi
Akşam yemeği öncesi Ihlamur veya limon suyu
Akşam yemeği Nohut
Bulgur pilavı
Light yoğurt ile hazırlanmış brokoli / semizotu salatası veya cacık
Yatmadan önce Bitki çayı veya ılık suya ilave edilmiş bir çay kaşığı bal
* Günde 10 - 14 bardak su içilmesi ve 45 dakika egzersiz yapılması önerilmektedir.
