Doğada 'mucizevi' bir besin deyince 'anne sütü' tartışmasız listenin en başında yer alıyor. İlk 6 ay anne sütü ile beslenen bebeklerde bağışıklık sistemi güçleniyor, kalp, diyabet, obezite ve kanser gibi hastalıkların görülme ihtimali azalıyor. Bebeğini emziren annelerin de böylelikle hücreleri yenileniyor, doğumda alınan fazla kiloları sağlıklı bir şekilde azalıyor. Anne sütü böylesine önemli iken uzmanlar, bu mucizevi sütten bebeklerin mahrum bırakılmaması gerektiğini vurguluyor. Ancak bazı anneler sütlerinin yeterli olmadığı ve bebeklerinin doymayabileceği düşüncesine kapılarak endişe edebiliyorlar. Oysa endişe etmeye gerek yok. Anne sütünü artırmanın 10 yolunu şöyle özetleyebilriz.
1. Ne az ne çok! Ölçülü beslenin!
Doğum sonrasında anne olmanın heyecanı bir yana, anne olma içgüdüleri ile “Acaba sütüm gelecek mi?”, Bebeğimi besleyebilecek miyim?” telaşı başlıyor haliyle. Aile büyüklerinin de “Ye kızım sütün olsun!” söylemlerinin eklenmesi, çiçeği burnunda annenin telaşını daha da artırabiliyor. Süt olsun diye aşırı kalorili yiyeceklerin tüketilmesi kadar, hızlı doğum kilolarını vermek için endişeye kapılıp düşük kalorili beslenmekte yanlış. Halbuki annenin bu dönemde en önemli ihtiyacı doğru beslenmek ve motivasyon! Doğru beslenebilmenin sırrı ise 4 temel besin grubu olan süt, yoğurt, ayran gibi süt ürünleri; et grubu besinler, tam tahıllı besinler ile sebze-meyve tüketimini içeren besinlerden dengeli öğünler yaratmak.
2. Kaliteli protein tüketimi önemli
Anne sütünün artması ve besleyici olabilmesi için içeriğindeki karbonhidrat, protein, yağ asitleri, vitamin ve minerallerden zengin olması gerekiyor. Bebeğin büyüme ve gelişmesi sağlayan en önemli besin öğelerinden olan proteini kaliteli kaynaklardan alabilmek için her gün 1 yumurta, haftada en az 2 kez balık, kırmızı et, tavuk, hindi, süt ve süt ürünleri ile kurubaklagilleri sofralardan eksik etmemek şart.
3. Bol su için
Sağlıklı yaşamın vazgeçilmez unsuru olan su, anne sütünü arttırmada da son derece önemli rol oynuyor. Anne sütünün yaklaşık %88’i sudan oluşuyor ve su, süt miktarının en önemli belirleyicisi konumunda bulunuyor. Özellikle annelerin, su içmek için susama duygusunun gelmesini beklemesi yapılan en önemli hatalardan. Vücuttaki yetersiz sıvı düzeyi, susama hissi oluştuktan çok daha önce oluşuyor. Bu nedenle emzirme süresinde yaklaşık 2,5-3 litre sıvı alımı olmalı ve gün içerisinde idrar renginin açık sarı olup olmadığı kontrol edilmeli.
4. Bulgur süt yapıyor
Kan şekerini düzenleyen, bağırsakları çalıştıran, protein, vitamin ve mineral içeriği en yüksek olan tahıllardan olan bulgurun bir diğer faydası da anne sütünü arttırması! Bulgur, bulgurla yapılan yemek, bulgur ilave edilen çorbalar ve salatalar emzirme döneminde sıkça yer verdiğiniz beslenme öğeleri olmalı. Ekmek yerine bulgur tüketerek sütünüzün miktar ve kalitesini arttırıp, süt verirken harcadığınız ekstra 500-700 kalorilik açığı kapatmaya da yardımcı olabilirsiniz.
5. Yulafa yer açın
Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz, bağışıklık sisteminin önemli bir destekçisi olarak nitelendirilen Beta-Glukan molekülü yulafta bolca bulunuyor. Yulaf ayrıca kolesterol ve kan şekerinin düşmesine yardımcı oluyor. Tüm bunların ötesinde bir özelliği daha var ki o da anne sütünü artırması! Kahvaltı veya ara öğünlerde yulaf, süt ve yine anne sütünü arttıran ahududu gibi orman meyveleri ile hazırlayacağınız seçimler şüphesiz ki sizin ve bebeğinizin enerji, protein, kalsiyum, vitamin-mineral ve lif ihtiyaçlarınızı dengeli bir şekilde karşılayan en sağlıklı alternatiftir.
6. Omega-3 olmadan olmaz
Yapılan çalışmalarla sayısız faydalarına hergeçen gün yenisi eklenen Omega-3 yağ asidi, anne sütünün de içeriğini zenginleştiriyor ve anne sütü yoluyla bebeğe geçerek bebeğin beyin, sinir gelişimi, bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlıyor. Bununla birlikte zeka, öğrenme, el kabiliyeti gibi motor fonksiyonlarının da gelişmesini destekliyor. Bebeklerde beyin gelişiminin yaklaşık 3 yıl sürmekte olduğu düşünüldüğünde anne karınından başayan yaşamın ilk 1000 günü balık, ceviz, keten tohumu, semizotu gibi omega -3 kaynağı besinlerden zengin beslenmek son derece faydalı.
7. Tahin-Pekmez ikilisi vazgeçilmez
Susam, anne sütünü arttıran besinler arasında yer alıyor. Susamdan yapılan tahin ile, demir ve kalsiyum gibi minerallerden zengin pekmez, anne sütünü artıran süper ikili olarak karşımıza çıkıyor. Annelerin emzirme döneminde demir ihtiyacının arttığı düşünüldüğünü, günde 1-2 tatlı kaşığı pekmez-tahin karışımının kahvaltılara eklenmesi faydalı olacaktır.
8. Bitkisel çözümlerde dikkat!
Anne sütünü artırmada bazı bitkiler de fayda sağlıyor. İçeriklerinde bulunan “galaktogog” denilen besin bileşenleri, vücutta süt üretimini sağlayan prolaktin hormonunun uyarılmasını sağlayarak anne sütünün daha fazla üretilmesine katkı sağlıyor. Emzirme döneminde ısırgan, zencefil, dereotu, kimyon, adaçayı, rezene, ıhlamur, melisa ve papatya gibi bitkiler hem anne sütünün artmasına hem de bebeklerde gaz, uykusuzluk ve huzursuz problemlerine fayda sağlıyor. Ancak bu bitkileri kullanmadan önce mutlaka hekime haber verilmeli. Çünkü 'bitki' deyip geçmemeli zira bazı bitkiler bazı kişilerde olumsuz etkilere yol açabiliyor. Ayrıca besin güvenliği gözardı edilmemeli yani güvenilir kaynaklardan temin edilmeli. Bu karışımları bitki çayı olarak tüketmeyi düşünüyorsanız kaynatılıp ılıtılmış su içerisinde 2-3 dakika demleyerek günde 2 fincan içebilirsiniz.
9. Sütünüzü sağmanız da süt üretimini artırıyor
Emzirmediğiniz dönemde bile sütünüzü sağmanız süt üretiminin artmasını sağlıyor. O nedenle sütünüzü mutlaka sağıp uygun koşullarda depolayın. Bebeğinizin beslenmeye ihtiyacı olmadığı durumlarda saklayacağınız sütü, ihtiyaç halinde tüketebileceğiniz gibi, göğsün boşaltılması da beyni uyararak tekrar süt üretilmesini sağlıyor.
10. Emzirmeye devam
Emzirme, vücutta süt üretimini sağlayan prolaktin hormonunun artması ve süt bezlerini uyarıp süt salgılanmasıyla gerçekleşiyor. Tam olarak emzirme doğumu takiben 2. ve 3. günlerde oluyor. Annenin psikolojik olarak rahat, hazır ve istekli olması sağlıklı bir emzirme döneminin olmazsa olmazı. Aile üyelerinin de anneye desteği şart. Anneler gebelik süresince aldıkları fazla kiloları hızlı bir şekilde verme isteği ile düşük kalorili ve yanlış diyetlere yönelmekten kaçınmalıdır. Emzirmek metabolizmayı hızlı çalıştırır ve kilo vermeye yardımcıdır. Unutulmamalıdır ki bebeğin ilk 6 ay sadece anne sütüne ihtiyacı bulunmaktadır. Yine bu dönemde süt yapar düşüncesi ile gereksiz abur cuburlardan ve fazla yemekten kesinlikle kaçınılmalıdır.
