Zona, daha önce su çiçeği geçirmiş kişilerde vücudun tek tarafında ciltte oluşan ve içi su dolu, çok ağrılı, kaşıntılı kabartılarla seyreden bir hastalıktır.

Su çiçeği geçirildikten sonra bu hastalığa neden olan virüs (varisella zoster) vücutta sinir hücrelerine yerleşip hiçbir belirti vermeksizin yıllarca sessiz kalır. Bağışıklık sistemi zayıfladığında ise virüs yerleştiği hücreden ayrılarak bu sinir bölgesine yakın deride bir enfeksiyona yol açabilir. Oluşan kabartılar genellikle bir aya kadar iyileşir, fakat sinir ağrıları daha uzun süre görülebilir. Bu hastalığa her yaşta rastlanırsa da, en sık 50 yaşın üzerinde olur.

Zonanın ilk bulgusu derinin belirli bir bölgesinde yanma, batma tarzında ağrı ve duyarlılık artışıdır. Bu belirtiler döküntünün gelişmesinden 2-3 gün önce döküntü alanında ortaya çıkar. Bu arada baş ağrısı ve ateş olabilir. Bu alanda daha sonra kızarıklık ve gruplar halinde içi berrak su dolu kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıklar genellikle 2-4 hafta kadar kalır. Daha sonra kabarcıkların içindeki sıvının rengi koyulaşır, kabuk gelişir ve giderek iyileşmeye başlar. Ağrı kabarcıkların kaybolmasından sonra da sürebilir. Nadiren döküntü olmaksızın ağrı olabilir.

Tetikleyiciler
Yoğun stres, aşırı yorgunluk, beslenme bozukluğu, kanser tedavileri, kaza, zehirlenme veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanılması bu virüsün aktifleşmesine neden olabilir. Nadiren de olsa zonanın tekrarlama ihtimali vardır.

Teşhis
Derideki belirtilerle birlikte şiddetli ağrılar nedeniyle genellikle tanı kolay koyulur. Nadiren kabarcıklardaki sıvının mikroskobik incelemesi gerekebilir.

Tedavi
Zona hastalığı birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Genellikle hastayı rahatlatmak için ağrı kesiciler verilir. Sıvı pansumanlar ise kabarcıkların hızla kurumasını sağlar. İlk 72 saat içinde ağızdan virüse karşı ilaç kullanılmasıyla döküntü ve ağrı süresi kısalır. Bunun dışında B vitaminleri; ağrı, kızarıklık ve kaşıntıyı gidermek için krem ve solüsyonlar kullanılmaktadır. Gözde görüldüğünde benzer amaçlarla göz kremleri uygulanır.