Doğum eylemi genellikle gebeliğin 38-42. Haftalarında başlar. Ancak her kadında bu dönem farklılık göstermekte ve doğum eyleminin ne zaman başlayacağı tam olarak bilinememektedir.
Normal Doğumda komplikasyon ihtimalini arttıran risk faktörleri
Çoğul gebelik
Yüksek tansiyon
Pre-eklampsi
Erken membran rüptürü
Annede Grup B streptokok enfeksiyonunun varlığı
Plasenta previa
Plasental dekolman
Umblikal kord prolapsusu
İri bebek
Diabet ( tip I, II ya da gestasyonel)
Anemi
Annede kanama bozukluğu
Akciğer ve / veya kalp hastalığı
Obezite
Bebekte konjenital (doğumsal) anomali olması
Annede enfeksiyon (Ör. Genital herpes, HIV, HPV….)
Rh uyuşmazlığı
Doğum Eylemi
Doğum eylemi temel olarak gebenin doğum sancılarının başladığı zamandan doğurmasına kadar geçen süre olarak tanımlanır. Eylemin başlangıcında, rahim kasılarak bebebeğin doğum kanalına doğru itilmesine neden olmaktadır. Doğum eylemi ile birlikte serviks(rahim ağzı); açılmaya başlar ve doğumun gerçekleşeceği evrede yaklaşık olarak 10 santimetrelik açıklığa ulaşarak bebeğin vajene geçişine izin verecek hale gelir. Sezeryanın gerekli olmadığı durumlarda doğum vajinal yolla gerçekleştirilir.
Doğum eyleminin erken belirtileri
Uterin kontraksiyonlar (rahim kasılmaları) başlar.
Suyun gelmesi: rahim içerisinde bebeği çevreleyen amniyon sıvısının, zarın delinmesine bağlı olarak dışarıya sızmasıdır.
Sırt ve bel ağrıları.
Hafif vajinal kanama ve / veya nişan gelmesi.
Yalancı doğum eylemi
Gerçek doğum eylemi başlamadan önce rahimdeki irregüler (düzensiz) kontraksiyonlara ait ağrıların hissedilmesidir. Bu kasılmalara ‘ Braxton Hicks kontraksiyonları’ adı verilir. Bu kasılmalar normal olmakla beraber gebede ağrı ve acıya neden olabilir.gerçek doğum eylemi ile ayırt edilebilmesi için uygulanabilecek en iyi yöntem; kasılmaların 1 saat süre ile takip edilmesidir. Eğer kasılmalar gittikçe sıklaşıyor, kasılma süresi uzuyor ve kasılmaların şiddeti artıyorsa, bu büyük bir olasılıkla gerçek doğum eylemidir. Yalancıdoğum eyleminde kasılmalar genellikle düzensiz ve istirahatle geçmeye eğilimlidir.
Vajinal (Normal) Doğum
Servikal (rahim ağzı) dilatasyon 10 santimetreye ulaşıp bebek doğum kanalında ilerlemeye başladığında doğum salonuna alınırsınız. Doğum masasında bacaklarınız her 2 tarafta bulunan bacaklıklara yerleştirilir. Vulva ve perine antiseptik solüsyonlarla temizlenir ve uygun steril örtünme sağlanır. ‘Taçlanma’ yani bebeğin başının perineyi gerdiği ana kadar her kasılma ile birlikte ıkınmanız istenir ve her ıkınma sonrasında bebeğin kalp atışları el doppleri ile dinlenerek kontrol edilir. Taçlanma evresinde ıkınmanızı daha hafif yapmanız istenecektir. Bu sırada doktorunuz gerekli görürse bebeğin daha kolay çıkmasını sağlamak amacıyla epizyotomi adı verilen bir cerrahi kesi yapabilir. Daha sonra bebek çeşitli manipulasyonlarla dışarı alınarak göbek kordonu kesilir ve ilk kontrol amacıyla yeni doğan uzmanlarına teslim edilir. Bebeğin çıkımını takiben palsenta (bebeğin eşi) doğurtulur. Daha sonra serviks ve vajen herhangi bir yırtık açısından dikkatlice değerlendirilir ve epizyotomi açılmışsa bu kesi usulüne uygun şekilde dikilerek kapatılır.
Bebeğin başı, doğum kanalında beklenilen şekilde ilerlemiyorsa ve bebeğin hızlıca doğurtulması gerekiyorsa, bu durumda forseps ya da vakum ile ekstraksiyon uygulanabilir
Doğum Sonrası
Doğum sonrası karnınıza kanamayı azaltmak amacı ile masaj yapılabilir.
Tüm perine ve vulva yıkanarak temizlenir.
Kanamayı azaltmak amacı ile oxytosin içeren ilaçlar kullanılabilir.
Ağrı kesici iğne ya da ilaçlar kullanılabilir.
Normal Doğum ne kadar sürer?
Bu süre son derece değişkendir. Genellikle ilk doğumlar daha uzun sürmektedir. Ancak tam terside söz konusu olabilir. İlk doğum için ortalama bir süre söylenecek olursa bu, gebenin aktif doğum eylemine girdiği andan itibaren yaklaşık olarak 12 saattir.
Anestezi
Normal doğum ağrılı bir işlemdir. Ancak günümüzde, epidural anestezi uygulanmakta ve doğum sancıları en aza indirgenmektedir.
Muhtemel komplikasyonlar
Kanama
Enfeksiyon
İdrar yolu enfeksiyonu
Perineal yırtıklar
Forseps, vakum ya da sezeryanı gerektiren komplikasyonlar
Emboli ve/veya derin ven trombozu
Mastit (meme enfeksiyonu)
Postpartum depresyon
Ortalama hastanede kalış süresi?
1 yada 2 gün
Doğum sonrası dönemde sizi neler bekliyor?
Memelerde gerginlik ve meme başı çatlakları olabilir.
Kabızlık: doğum sonrası özellikle ilk 1-2 gün hem barsakların tembelliği hem de hemoroidlere bağlı olarak kabızlık problemi görülebilir.
Epizyotomi açılmışsa 1-2 haftalık süreçte yürürken ve oturup kalkarken ağrınız olabilir.
Hemoroidler oluşabilir.
İdrar ve/veya gayta kaçırma: özellikle uzun doğum eylemi yaşayan kişilerde perineal kaslar doğum öncesi haline dönene kadar gülme, hapşırma, öksürme sırasında idrar ya da gayta kaçırma sorunu yaşanabilir.
After Pains: rahim kasılarak eski boyutuna dönerken, özellikle de emzirme ile uyarılan adet sancısı benzeri ağrılar hissedilebilir.
Vajinal akıntı (löşi): doğum sonrası başlangıçta kırmızı, daha sonra ise rengi giderek açılan akıntı olacaktır. Bu yaklaşık olarak 2 ay kadar sürebilir.
Kilo: genellikle doğumla birlikte, bebeğin plasentanın ve amniyon sıvısının vücuttan uzaklaşması ile beraber 5-6 kg kadar kilo kaybı olacaktır. Sonraki haftada ise vücuttaki ödemin çözülmesine bağlı olarak bir miktar daha kilo kaybı olmaktadır.
Duygusal olarak
Baby blues: Doğumu izleyen ilk hafta içerisinde kadınların %80’inde iritabilite, üzüntü, ağlama veya anksiyete gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bunlar genellikle kendiliğinden ortadan kalkan semptomlardır.
Postpartum depresyon: Doğum yapan kadınların %10-20’sinde görülür ve baby blues’tan daha ağır bir tablodur. Genellikle daha önce depresyon hikayesi olan kadınlarda görülür ve psikiyatrik destek gerektirir.
Postpartum psikoz: Son derece nadir ancak şiddetli bir tablodur. Düzgün düşünme ve hatta davranışı etkilemek suretiyle hem anne hem de bebek açısından hayatı tehdit edici durumlara neden olabilir, çünkü postpartum psikozdaki kadınların kendilerine ve bebeklerine zarar verme olasılıkları fazladır. Derhal psikiyatrik danışmanlık gerektirir.
Aşağıdaki durumlarda hemen doktorunuzu ayrınız
38 derece üzerinde ateş
Kanama
Kesi yerinde şişlik, kızarıklık ya da akıntı
Bacaklarda şişlik, ağrı, kızarıklık
Memelerde aşırı şişlik, gerginlik ve ağrı
Kötü kokulu vajinal akıntı
İdrar yaparken ağrı ya da zorlanma
Vajinal bölgede gittikçe artan ağrı
Göğüs ağrısı, bulantı, kusma
Depresyon, halüsinasyonlar görme, kendine ya da bebeğine zarar verme düşüncesi
Epizyotomi
Epizyotomi, doğum sırasında vajinal açıklığı artırmak amacı ile doktorunuzun uygulayabileceği cerrahi bir kesidir. Epizyotomi, vajinal doğumlarda sık uygulanır. Özelikle ilk vajinal doğumlarda vajinal yırtılmaları önlemek ve doğumu hızlandırmak amacı ile uygulanır. Epizyotomi kesisi daha temiz bir kesi olup, doğum sırasında kendiliğinden oluşan yırtıklara göre daha kolay iyileşir. Epizyotominin tıbben gerekli olduğu durumlar:
-Bebeğin kalp atışlarında yavaşlama varsa ve doğumun hızla gerçekleşmesi gerekiyor ise,
-Bebek iri ise, vajenden çıkışını rahatlatmak için,
-Forceps ve vakum uygulaması gerektiren doğumlarda uygulanır.
En sık uygulanan epizyotomi midline epizyotomidir. Vagen ile anüs arasında orta hatta yapılan ufak bir kesidir. Mediolateral epizyotomi ise diagonal kesiden oluşur.
Epizyotomili doğumdan sonra dikkat edilecek noktalar:
Doğumdan 24 saat sonra ılık oturma banyosu yapabilirsiniz.
Epizyotomi yapılan bölgeyi herzaman kuru tutmalısınız. Banyo sonrası mutlaka bu bölgeyi kurulayın ve mümkün olduğu kadar hava ile temas etmesini sağlayın.
Yara yeri tam iyileşene kadar mümkün olduğu kadar kısa süre oturun.
Şişme olursa buz uygulayabilirsiniz.
Kabız kalmamaya çalışın.
Otururken sert yüzeyleri tercih edin ve dikkatli olun.
Epizyotomi bölgesinde şişlik, kızarıklık, ağrı, ısı artışı ve akıntı olursa enfeksiyon belirtisi olabilir. Mutlaka doktorunuza haber verin.
