Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı, zararlı partikül ve gazların uzun süre inhalasyonuna bağlı gelişen, geri dönüşümsüz ve ilerleyici olarak bronşlarda daralma ve gaz alışverişinin sağlandığı alveollerin harabı ile meydana gelen, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır.
KOAH, ülkemizde ve tüm dünyada önde gelen ve sıklığı giderek artan önemli bir sağlık sorunudur. 37 ülkede yapılan BOLD (Burden of Lung Disease) çalışmasında KOAH görülme oranı erkeklerde %11.8, kadınlarda %8.5 olarak bulunmuştur. Tüm dünyada 3 milyon kişi yaşamını KOAH nedeni ile yitirmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre 2030 yılında en sık dördüncü ölüm nedeni olacağı öngörülmektedir. Gerçekte KOAH lı hasta sayısının bu rakamların çok üzerinde olduğu, hastaların %70-90 'ının tanı almadığı tahmin edilmektedir. Ülkemizde ise 40 yaş üstü erişkinde yaklaşık % 20'dir. Yani her 5 kişiden birinde KOAH görülmektedir. Türkiyede 3. en sık ölüm nedenidir ve her yıl yaklaşık 30 bin kişi KOAH nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Belirtileri ve Bulguları Nelerdir ?
Öksürük, balgam , nefes darlığı, hırıltı en sık görülen belirtilerdir. Hastalık başlangıcında bu belirtiler çok hafif düzeyde olabilir veya hiçbiri görülmayebilir. Balgam genellikle sabahları ve kirli beyaz renkilir. Enfeksiyon dönemlerinde rengi koyulaşıp sarı yeşil renge dönebilir.
Nefes darlığı başlangıçta yoğun egzersiz ile ortaya çıkarken ilerleyen dönemlerde günlük aktivitelerini yapamayacak kadar artabilir. İleri evre hastalar bunu boğulma olarak tarif ederler. Akciğer fonksiyonlarında yetersizlik nedeni ile kanın oksijenlenmesi ve sistemde biriken karbondioksitin atılması azalır. Oksijen düşüklüğüne bağlı olarak parmak uçlarında, dudaklarda morarma görülür.
Kanda CO2 artışına bağlı uykuya eğilim, baş ağrıları gözlenebilir. KOAH , sadece akciğer hastalığı değildir. Başta kalp olmak üzere tüm sistemleri olumsuz etkilemektedir. Çünkü doku ve hücreler için gerekli oksijen akciğerlerimiz tarafından sağlanır. Kalp yetersizliği, kilo kaybı, pulmoner trombo emboli (akciğere pıhtı atması), depresyon görülebilir.
KOAH Tanısı Nasıl Konulur ?
Nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarma yakınması olan, KOAH risk faktörlerine maruziyet öyküsü olanlarda KOAH düşünülmeli ve tanı spirometri ile doğrulanmalıdır. KOAH tanı ve değerlendirmesinde spirometri altın standarttır. Hastalığın evresinin belirlenmesinde, tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde kullanılır.
KOAH Tedavisi
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavinin ilk basamağı sigaranın bırakılmasıdır. Sonrasında hava hapsini azaltmak, alevlenmeleri önlemek ve nefes darlığını azaltmak amacı ile solunum yolu ile uygulanan bronş açıcı ilaçlalar başlanır. İlaç seçimi,hastanın ek hastalıkları, yaşı ve kullandığı ilaçlar doğrultusunda yapılır.
KOAH tedavisinde kalp yetmezliği, hipertansiyon, diyabet gibi ek hastalıkların kontrol altında olduğunda emin olunmalıdır. Tedavide alevlenmelerin önlenmesi için uygun ve etkin medikal tedavinin yanında yıllık grip aşısı, zatürre aşısı, solunum fizyoterapisi uygulanmalıdır.
KOAH alevlenmesi nedir ?
Nefes darlığı, öksürük ve balgam şikayetlerinin kötüleşmesi ve ek ilaç ihtiyacının olmasıdır. Enfeksiyon hastalıkları, sigara kullanmı, hava kirliliği alevlenme için risk faktörleridir. Alevlenmeler KOAH ölümlerinin en önemli nedenidir. KOAH alevlenmelerinde tedavi erken başlanmalı, solunum yetersizliği gelişmesi önlenmelidir.
Stabil KOAH’ta İlaç Dışı Tedaviler
Kan gazında oksijen düşüklüğü saptanan hastalarda Uzun Süreli Oksijen Tedavisi , pulmoner rehabilitasyon, Non-İnvaziv Mekanik Ventilasyon (solunum cihazları) , amfizemin cerrahi ve bronkoskopik tedavileri uygulanmaktadır.
