Günümüzde egzersizin sağlık açısından olumlu etkilerinin bilinmesine karşın, yoğun spor aktivitelerinin özellikle üreme ve iskelet sisteminde olmak üzere, bazı riskleri de beraberinde taşıdığı belirlenmiştir. Kadın sporcu triadı, birbiri ile ilişkili olduğu düşünülen yeme bozuklukları, amenore ve osteoporozisten oluşan, sporcunun performansını ve sağlığını etkileyen bir sendromdur.
Kadın sporcu triadının görülme sıklığı tam olarak bilinmemekle birlikte, cimnastik, artistik patinaj, bale, uzun mesafe koşu, yüzme ve dalma gibi fiziksel görünüşün ve zayıflığın ön planda olduğu spor ve sanat dallarındaki bireylerde daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir. Ayrıca kadın sporcu triadı veya bileşenlerinin sadece elit düzey sporcularda değil, yoğun egzersiz yapan aktif kadınlarda (kadın askerler vb.) ve zayıflığın önemli olduğu bazı meslek gruplarında (mankenler vb.) da görülebileceği belirtilmektedir.
Kadın Sporcu Triadının Genel Belirti ve Semptomları
- Yorgunluk
- Anemi
- Depresyon
- Stres kırığı
- Konsantrasyon yeteneğinin azalması
- Soğuk intoleransı
- El ve ayaklarda üşüme ve solukluk
- Hipotermi
- Parotid bezinde büyüme
- Boğaz ağrısı
- Kabızlık veya diyare
- Kuru deri
- Menstrual düzensizlikler
- Bradikardi
- Yüzde ve ekstremitelerde ödem
- Gözlerde kanlanma
- Abdominal ağrı ve şişkinlik
- Göğüs ağrısı
- Vücutta tüylenme
- Karotenemia
- Ortostotik kan basıncındaki değişiklikler
- Parmak eklemlerinde kusmaya bağlı olarak görülen yaralar
- Sık kusmadan dolayı diş minesindeki aşınmalar
Kendisi ile ilgili yüksek beklentisi olanlar, mükemmel kişiliğe sahip olmak isteyenler, müsabaka sporcuları, alışkanlıkları konusunda kendilerini çok eleştirenler, kendisine saygısı az olanlar, depresif belirti gösterenler, zayıf görünümü ve düşük vücut ağırlığı olanlar ve bunu korumaya çalışanlar, antrenman yükünde herhangi bir artış olmadan stres kırığı oluşanlar, çoklu ve tekrarlı stres kırığı olanlar ve genç yaştaki sporcular, kadın sporcu triadının gelişmesi açısından risk altında olan sporcular olarak kabul edilmektedir.
Kadın sporcu triadının temelinde, kilo kaybı ve zayıf görünümü koruma isteklerinden kaynaklanan hatalı besin seçimleri, öğün atlama gibi düzensiz beslenme alışkanlıkları ve yeme bozuklukları yatmaktadır. Son yıllarda üzerinde daha çok tartışılan bu durum, psikolojik problemlere, serum östrojen düzeyinin azalmasına, amenore başta olmak üzere menstrual problemlere, geri dönüşsüz kemik kayıplarına ve ölüme kadar varabilen sonuçlar doğurabilmektedir.
