Gömülü yirmi yaş dişi nedir?
Diş diziliminin en sonunda yer alan, alt ve üst çenede ikinci azı dişlerin sürmesinden daha sonra sürmeye çalışan azı dişlerimiz mevcuttur. Bu dişler genellikle 16- 20 yaş aralığında ve çenenin her iki yanında zorlayıcı şekilde sürmeye çalışırlar. Ancak çoğunlukla çene kemiği içinde kendilerine düzgün sürebilecekleri bir alan bulamadıkları için gömülü kalırlar. Çenedeki tüm dişlerin gömülü kalma ihtimali vardır ancak en sık gömülü kalan dişler alt üçüncü azı dişlerimiz yani alt yirmi yaş dişlerimizdir. Genellikle yirmili yaşlarda başımızı ağrıtan dişler oldukları için yirmi yaş dişi olarak adlandırılmışlardır.
Yirmi yaş dişleri neden gömülü kalırlar?
Yirmi yaş dişlerinin gömülü kalmaları ile ilgili ortaya atılmış birçok teori mevcuttur. Genetik olarak anneden gelen küçük çene yapısı ile babadan gelen büyük diş yapısı sonucundaki uyumsuzluklar, beslenme alışkanlıkları, süt dişlerinin erken kayıpları, çenede enfeksiyon, kist gibi patolojik oluşumların varlığı gibi birçok etkenin 20 yaş dişlerinin gömük kalmasına neden olduğu düşünülmüştür.Yine rafine ve yumuşak besinlerle beslenme sonucunda çene gelişiminin giderek daha sınırlı olması, yirmi yaş dişlerinin gömülü kalmasına dair bir neden olarak düşünülmüştür.
Yirmi yaş dişleri ne tür zararlar verirler?
Gömülü dişler, sıklıkla da yirmi yaş dişleri,çene kemiği içinden ağız içine doğru sürme için yeterli yer bulamadığında çene kemiğinde ve çevreleyen dokularda çeşitli rahatsızlıklara neden olurlar. Bunlardan en sık rastlananı ilgili bölgedeki diş ve çene ağrılarıdır.Yirmi yaş dişlerinin hemen önündeki ikinci büyük azı dişlerinde çürük olmamasına rağmen basıya bağlı ağrılar gözlenebilir. Gömülü yirmi yaş dişlerinin çekilmemesi durumunda bu basının devam etmesi nedeniyle ikinci büyük azı dişlerinde çürük, diş köklerinde erime ve apse oluşumu söz konusu olabilir. İhmal edilen durumlarda çene kemiği içinde kistler oluşarak daimi dişlerin kaybına ve çene kemiğinde kemik erimesine neden olabilirler.
Gömülü yirmi yaş dişleri çene ağrısı yapabilir mi?
Gömülü yirmi yaş dişi ağız içine sürmeye çalışırken çevresindeki kemik, kas dokusu ve bağ dokusunda zorlayıcı etkiler yapar. Bunun sonucunda enflamasyon (yangı) adını verdiğimiz tablo görülür. Bu durumda çene kemiğinde ve çene eklemine komşu olan kaslarda ağrı ve hareketlerde kısıtlılık görülebilir. Gömülü yirmi yaş dişi enfeksiyonlarında kulak önüne yansıyan şiddetli ağrılar ve ağız açmada kısıtlanma da meydana gelebilmektedir.
Gömülü yirmi yaş dişlerinin tedavisi nasıldır?
Gömülü yirmi yaş dişlerinin tedavisi öncesinde detaylı klinik ve radyolojik muayene önemlidir. Çene kemiği içinde sürebilmesi için yeterli yer mevcut olan, sürme doğrultusu normal olan genç yaşlardaki bireylerde bu dişlerin takibi ve ağrı oluşması durumunda ağrı kontrolü için medikal tedavi yeterli olabilmektedir.
Bununla birlikte çene kemiği içinde sürmesi için yeterli yer olmayan,normalin dışında sürme doğrultusuna sahip, çevreleyen diş ve kemik dokusunda zararlı etkiler gösteren gömülü yirmi yaş dişlerinin ivedilikle uzaklaştırılması gerekmektedir.
Gömülü yirmi yaş dişleri ne zaman çekilmelidir?
Gömülü yirmi yaş dişleri çenede ağrı, ağız açmada kısıtlılık, yanak içinde yaralanma ve koku oluşturduğu zaman çekilmek üzere değerlendirilmelidir. Bununla birlikte radyolojik incelemede çene kemiğine ve çevre dişlere zarar verdiği tespit edilen gömülü dişlerin de çekimi önerilmektedir.Genç yaşlarda yara iyileşmesi daha hızlı olduğundan çekimi planlanan bir gömülü yirmi yaş dişinin bekletilmeden uzaklaştırılmasında fayda vardır.
Gömülü yirmi yaş dişleri nasıl çekilir, gömülü yirmi yaş dişi çekimi zor mudur?
Gömülü yirmi yaş dişlerinin uzaklaştırılması çeşitli şekillerde gerçekleştirilebilmektedir.Lokal anestezi altında sadece ilgili bölgenin uyuşturulması ile operasyon gerçekleştirilebileceği gibi diş hekimi korkusu olan, bulantı veya ağız açmada güçlüğü olan bireylerde sedasyon altında diş çekimi işleminin gerçekleştirilebilmesi de mümkündür. Uzaklaştırılması planlanan gömülü yirmi yaş dişleri için sterilizasyona dikkat edilerek sağlam ve sağlıklı dokulara zarar vermeden minimal invaziv cerrahi seçenekleri mevcuttur. Bu sayede hem işlem kolay ve hızlı bir şekilde tamamlanabilecek hem de işlem sonrası derlenme süreci hızlı olacaktır.
Gömülü yirmi yaş dişi çekimi riskli midir?
Gömülü yirmi yaş dişlerinin çekimi öncesinde ayrıntılı muayene önemlidir. Gömülü yirmi yaş dişlerinin kökleri bulundukları yer itibariyle önemli damar ve sinir yapıları ile komşuluk içindedir. Yetersiz değerlendirilerek ya da uygun olmayan ekipmanlar ile çekilen gömülü yirmi yaş dişleri sonucunda dudakta geçici veya kalıcı hasar oluşabilir ve dudakta hissizlik meydana gelebilir. Bu nedenle gömülü yirmi yaş dişi operasyonu öncesinde klinik ve radyolojik incelemelerin yapılması, gerekli ise ileri görüntüleme tekniklerinin seçimi ve uygulanacak olan cerrahi tekniğin bu değerlendirmeye göre yapılması gerekmektedir.
Gömülü yirmi yaş dişi çekiminden sonra bakım süreci nasıldır, gömülü yirmi yaş dişi çekimi sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Gömülü yirmi yaş dişi çekimi lokal anestezi veya sedasyon teknikleri eşliğinde konforlu bir şekilde gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte iyileşmenin hızlı ve konforlu olabilmesi için seçilen cerrahi teknik ve ekipmanlar kadar evde bakım ve uygulamalar da önemlidir. Doktorunuzun önereceği şekilde aralıklı soğuk kompres uygulaması, ağrı kesici ve gerekli ise antibiyotik kullanımına devam edilmesi uygun olacaktır. Cerrahi işlem sonrasındaki ilk 24 saat boyunca dinlenmek uygun bir seçenek olacaktır. Çekim bölgesinin temizlenmesi ile ilgili olarak doktorunuzun belirteceği yöntemlerden bir tanesi ile ilgili alanın temizlenmesi iyileşmeyi hızlandıracaktır.
Gömülü yirmi yaş dişi çekiminden sonra beslenme nasıl olmalıdır?
Gömülü yirmi yaş dişi çekimi sonrasında ilk 24 saat boyunca olabildiğince yumuşak, ılık ve tanesiz beslenme uygun olacaktır. İşlemden sonraki gün normal beslenme mümkün olmakla birlikte operasyon alanına dikkat edilmesi uygun olacaktır. Fazla çiğneme gerektiren besinlerden ve asitli içeceklerden uzak durmak faydalı olacaktır.
