Toplumumuzda genel olarak spor yapma alışkanlığının azlığı veya bilinçiz spor yapılması nedeni ile özellikle bayanlarda bel fıtığı sık görülmektedir.
Bel fıtığı, beldeki omur kemikleri arasında bulunan ve bir amortisör gibi görev yapan etrafında koruyucu bir bant ve ortasında jel kıvamında bir madde bulunan disklerin, herhangi bir zorlanmayla veya ters bir hareket sonrasında fıtıklaşması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Fıtıklaşma, disklerin içindeki jöleye benzer sıvının dışarı çıkması ve omuriliğe veya sinirlere baskı yapmasıyla olmaktadır.
Hamilelik sırasında anne karnındaki bebek büyüdükçe omurga üzerine bir yük oluşturur ve bu yük vücudun ağırlık merkezini değiştirir. Omurga bu yeni dengeye göre şekil almaya ve pozisyonlanmaya başlar ve bu da zamanla ağrıya neden olabilir.
Bel fıtığı kendisini nasıl gösterir?
Özellikle vücut ağırlığının bel bölgesine binmesi sonucunda belden başlayıp ayaklara kadar uzanan ağrı olması durumunda fıtıktan şüphelenilir.
Teşhis nasıl konur?
Öncelikle bir beyin cerrahi tarafından dikkatli ve ayrıntılı bir nörolojik muayene yapılmalıdır. Doğru ve yeterli bir muayene tek başına teşhisin büyük ölçüde konmasına yardımcı olur. Ancak muayene doğrultusunda bel fıtığından şüphelenilirse MR çekilmelidir.
Gebelikte MR çekilebilir mi?
MR’ın gebelik üzerine bilinen olumsuz bir etkisi yoktur. Gerek görülürse güvenle çektirilebilir. Ancak yine de organların oluşumunun tamamlandığı ilk 3 ay çok mecbur kalınmadıkça çekilmez.
Gebelikte bel fıtığı tedavisi
Bel fıtığının tedavisi beyin cerrahisi uzmanları tarafından planlanır. Eğer hamilelik ile beraber bel fıtığı belirtileri çok ağır seyrediyor, günlük hayat kalitesini çok bozuyorsa bebeğe hiçbir zarar vermeyen tedaviler seçilmelidir. Bel fıtığı önlem alınmaz ve ileri derecede sinir baskısına sebep olur ise, idrar kaçırma, büyük tuvalet yapamama ve ciddi kas güçlüklerine neden olabilir.
Bu tedavilerin başında istirahat, chiropractic, manuel terapi ve diğer doğal tedaviler gelir. Hasta doktor kontrolünde mümkün olduğunca rahatlatılarak fıtığın daha fazla ilerlemesine engel olacak tarzda tedbirler alınmalıdır.
Genellikle istirahat, ağrı kesici ilaçlar (parasetamol) ve lokal steroid enjekiyonu gibi tedavilerle hastanın rahatlaması sağlanabilir. Ancak çok nadiren acil durumlarda ve zorunlu hallerde bel fıtığı ameliyatı gebelik sırasında da uygulanabilmektedir.
Hamilelik döneminde istirahat
Genel olarak ameliyat gerektirmeyen bir bel fıtığı hastasında istirahat tedavinin en önemli parçasıdır. Bel fıtığı bulunan ağrılı bir hamile hasta öncelikle mutlaka yatak istirahatine alınmalıdır. Çünkü hamilelerde kullanılabilecek ilaç sayısı bebeğe olan muhtemel risklerden dolayı oldukça sınırlıdır. Buna ek olarak gebe bir hasta günlük hareketlerine çok dikkat etmeli, belin ve omurganın doğru kullanımına dikkat etmeli ağır, ters ve ani hareketlerden kaçınmalıdır.
Hamilelik döneminde bel fıtığına yönelik önlemler
Spor olarak yüzme ve yürüyüş yapılabilir.
Ağrı varsa, hamileler için üretilen özel korseler kullanılabilir.
Ağır kaldırmamak gerekir.
Yüksek yerlere uzanılmamalıdır.
Çok derin ve yumuşak koltuklarda oturulmamalıdır.
Sürekli hareketsiz kalınmamalıdır.
Yatak rahat ve ortopedik olmalıdır.
Otururken bel bölgesine yastık ile destek verilmelidir.
Beslenmeye dikkat edilmeli ve aşırı kilo alımından kaçınılmalıdır.
Devamlı ayakta kalınmamalıdır.
Alçak topuklu ortopedik ayakkabı ve terlikler giyilmelidir.
Doktorun önerdiği egzersizler yapılabilir.
Hamileliğin son haftalarında yataktan kalkarken yardım istenmelidir.
Stres ve gerginlikten uzak durulmalıdır.
Bel fıtığı olan bir hamilenin doğum şekli nasıl olmalıdır?
Bel fıtığı olan bir hamilenin doğum şekli, kadın doğum uzmanı ve beyin-sinir cerrahının birlikte aldığı karar ile yapılmalıdır. Genelde hafif seyreden rahatsızlıklarda normal doğum gerçekleştirilmektedir. İlerlemiş bel fıtıklarında ise sezeryan yapılması daha uygun olacaktır.
Bel fıtığı ameliyatı sonrasında hamile kalmak
Ameliyattan sonra gebe kalmak ve doğum şekli (sezaryen/normal doğum) konusunda mutlaka ameliyatınızı yapan beyin cerrahisi (nöroşirürji) uzmanının önerilerini almalısınız. Kontrol altında olmak ve önerilere uymak koşuluyla bel fıtığı ameliyatından belli bir süre sonra (bu hastadan hastaya değişebilir) herhangi bir sorun yoksa gebe kalınmasında bir sakınca yoktur. Doğru ve iyi bir bel fıtığı ameliyatı gebe kalmaya engel değildir.
Gebelikte bel fıtığınız varsa aşırı kiloya dikkat!
Gebelikte aşırı kilo almak disklerdeki yükü artırmaktadır. Bu sebeple hamileliğin ilk aylarında hafif egzersizler yapmak ve ani hareketlerden kaçınmak anne adayına büyük avantajlar sağlar. Ancak hamilelikte mevcut bir bel fıtığı varsa zaman zaman bel ağrısına neden olabilir. Ancak özellikle bacağa yayılan ağrı olması durumunda mutlaka beyin ve sinir cerrahisi uzmanına muayene olunmalıdır.
Op. Dr. Mehmet Sabri Gürbüz
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı
