Yemek borusu (özofagus) kanseri nedir?
Yemek borusu yiyecekleri ağızımızdan midemize ileten yaklaşık 35-40 cm uzunlukta kaslardan oluşan boru şeklinde bir organdır. Özofagus kanseri ise yemek borusundaki hücrelerin çeşitli sebeplerle kontrolden çıkıp olduğu yerde büyümesi ve bazen de başka organlara sıçraması şeklinde bir hastalıktır.
Tüm diğer kanserlerde olduğu gibi evreleme, hastalığın yaygınlığının ortaya konularak tedavinin yöntemlerine karar verebilmek için gereklidir.
Özofagus kanserinin tamamen farklı sebepleri olan iki ayrı tipi vardır. Yassı hücreli (skuamöz) denilen türü, sigara, isli gıdalar ve sıcak yemek-içmekle alakalıdır ve dünyada bölgesel yayılım görülmeye meyillidir. Adenokarsinom denilen diğer türü ise, daha çok obezite ve batı tipi beslenmeye bağlı gibi görülmektedir.
Yemek borusu kanserinin belirtileri nelerdir?
Erken dönemde çoğu hastanın fazla şikâyeti yoktur. Yemek borusunun yarısından fazlası tümörle kaplanana kadar belirti vermeyebilir. Hastaların bir kısmında başka bir sebeple yapılan endoskopide tesadüfen tanı konulur. Hastada en sık görülen şikayetler şunlardır:
●Yutma güçlüğü (özellikle katı, kuru gıdalara karşı) yeni başlayan veya zamanla artan bir özellik gösterir. Önce takılma hissi vardır, zamanla besinler hiç yutulamaz.
●Kilo kaybı
●Göğüste ağrı veya yanma hissi
●Ses değişiklikleri (Boğuk ses, kısık ses)
Ancak bilinmelidir ki tüm bu belirtiler kanser olmayan koşullardan da kaynaklanabilir.
Yemek borusu kanseri teşhisi nasıl konulur?
Özofagus kanseri şüphesinde aşağıdaki testlerden bir veya daha fazlasını yapılmalıdır:
●Üst endoskopi (özofago-gastroskopi) genellikle sedasyon (hafif bir bayılma) endoskop (ışıklı kamera) ile ağıdan girilerek yutak, tüm yemek borusu, mide-on iki parmak barsağına kadar incelendiği bir işlemdir.
●Biyopsi – üst endoskopi sırasında yemek borusunda şüpheli görülen yerlerden alınan küçük doku parçaları mikroskopta özel boyalarla incelenip hastalıklar hakkında en doğru kararı vermemizi sağlayan işlemdir.
●Göğüs boşluğu ve üst batın tomografisi: ilgili organların durumunu, tümörün yerini ve yayılımını göstermede yardımcıdır.
●Baryumlu özofagus grafisi: eskisi kadar yapılmasa da yemek borusu hareketlerini, darlıklarını, kaçaklarını ve kanserle karışan hastalıkları ayırt edici bir görüntüleme yöntemidir. Burada hastaya filmde gözüken bir madde yutturulup aynı anda filmler çekilir.
Biyopsi gerekli midir?
Özofagus kanseriniz olup olmadığını kesin olarak bilmenin tek yolu biyopsidir. Ayrıca yemek borusu kanseri, birbiriyle sebepleri, gidişatı ve tedavisi oldukça farklılık gösteren başlıca iki ayrı türe ayrılır (yassı hücreli ve adenokarsinom). Bu türleri tedavi şemasının oluşturulması için mutlaka gereklidir.
Kanser evrelemesi nedir?
Tüm diğer Kanserlerde olduğu gibi evreleme, hastalığın yaygınlığının ortaya konularak tedavi yöntemleri ve sıralamasına karar verebilmek için elzemdir.
Evreleme için çeşitli görüntüleme yöntemleri (ultrason, EUS, PET BT, MR vb) veya ek biyopsiler (lenf bezi biyopsisi, mide biyopsisi vb) istenebilir.
Yemek borusu kanseri nasıl tedavi edilir?
Özofagus kanserinde hastanın durumu, evresi ve kanserin türüne göre bir veya daha fazla tedavi seçeneği mevcuttur. Özofagus kanseri olan çoğu insan aşağıdaki tedavilerden bir veya daha fazlası yapılabilir:
●Ameliyat - Yemek borusu kanseri, kanserli kısmı etrafıyla beraber çıkarmak için ameliyatla tedavi edilebilir. Çıkarılan kısmın yerine genellikle mide uzatılarak yutmanın devamı sağlanır.
●Radyasyon tedavisi – Bazı hücre tiplerinde ve yemek borusunun bazı bölgelerinde tek başına veya diğer tedavilerle kombine olarak oldukça faydalıdır.
●Kemoterapi –Hücre tipine göre kullanılacak ilaçlar belirlenir. Bazen ameliyattan önce bazen de patoloji sonuçlarına göre ameliyattan sonra verilebilir.
●İmmünoterapi – kanser büyümesini durdurmak için vücudun bağışıklık sistemini uyaran bazı ilaçlar kullanılabilmektedir.
● Palyatif (Rahatlatıcı) yöntemler: hastanın şikâyetlerini iyileştirmek, tedavi boyunca aç kalmaması için yapılan müdahalelerdir. Daralan veya tıkanan yemek borusunu açık tutmaya yarayan kafes şeklinde cihazlar (Stent), mideye veya barsağa direkt yemek ulaştırma boruları (gastrostomi, jejunostomi, PEG) gibi işlemler sayılabilir.
Ameliyat teknikleri:
Açık, kapalı, iki aşamalı, üç aşamalı ameliyat seçenekleri hastanın durumuna, tümörün yerine ve yayılımına göre değişiklik göstermektedir. Ameliyatlarda amaç tümörlü kısmı sağlam dokulara kadar çıkarmak, gastrointestinal sistemin devamlılığını sağlamaktır. En önemli komplikasyonlar zaten uzun süredir beslenme problemi yaşayan hastada ameliyatla birleştirilen dokuların tutmamasıdır. Solunum sistemi komplikasyonları da sık görülür ve etkin bir solunum tedavisi çok önemlidir.
Sonuç olarak
Yemek borusu kanseri tedavisi, cerrahi, kemoterapi, immünoterapi ve radyoterapi gibi çeşitli yöntemlerin bir arada veya belli bir sıraya göre uygulanması gereken bir tümördür. Son yıllarda ilaçlar ve cerrahi tekniklerde yaşanan gelişmeler sayesinde hastaların yaşam süreleri uzamış ve yaşam kaliteleri artmıştır. Ancak, tedavi sürecinin zorlu olduğunu unutmamak gerekir.
Her hasta kendine özeldir, yukardaki bilgiler genel bir bilgilendirme amaçlıdır ve doktor tavsiyesi yerine geçmez. Tedavi sürecinde doktorunuzla yakın işbirliği içinde olmanız önemlidir.
