Yaşa bağlı makula dejenerasyonu nedir ?
| Yaşlılarda rastlanan görme merkezi hasarları ve kanamaları olarak bilinen “Yaşa Bağlı Maküla Dejenerasyonu”, hastanın görme alanının ortasında giderek büyüyen bir leke olarak ortaya çıkar. Her iki gözü de etkileyen ve hastanın bağımsız yaşama yeteneğini kaybettiren YBMD, önce bir gözde başlar ve genellikle yavaş seyreder. Bu nedenle hastaların önemli bir bölümü, gözlerinden birisinin az gördüğünü ilerleyen dönemlerde fark eder. Belirtileri yaşlılığın doğal bir sonucu olarak görüldüğü için toplumda fazla bilinmeyen bu hastalık, ileri safhalarda körlüğe neden olabilir. YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU BELİRTİLERİ NELERDİR ? |
Görme alanının ortasında giderek büyüyen lekeler oluşması, cisimleri küçük görmeye başlaması, çizgilerin itilmesi yada kırılması ve bakılan yerde net görmenin kaybolmasıdır.
Bu şikayetleri bulunan hastaların vakit kaybetmeden doktora gitmeleri ve tedaviye başlamaları gerekmektedir.
YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TOPLUMDA GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR ?
50-65 yaş 2%
65-75 yaş 10%
75-85 yaş 35%
85 yaş üstü 50%
YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
• Yaşlanma
• Cinsiyet (Bayanlarda biraz daha sık görülmekte)
• Kalıtım (genetik geçiş %20)
• Hipertansiyon
• Sigara
• Serum lipitlerindeki yükseklik
• Güneş ışığı
• Anemi
YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?
Sadece yaşlılarda olmayıp, miyoplarda, göz yaralanmalarında ve birçok başka hastalıkta da gelişebilen görme merkezi hasarlarından korunmak için de; sigarayı bırakmak, beslenme alışkanlığını değiştirerek sebze-meyve ağırlıklı gıdalara geçmek, güneş ışınlarından korunmak ve yıllık göz kontrollerini unutmamak gerekmektedir.
YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TİPLERİ NELERDİR ?
YBMD hastalığının iki tipi vardır
• atrofik (dry/kuru/non-neovasküler/geografik tip)
• eksüdatif (wet/yaş/ıslak/dissiform/neovasküler/seröz tip).
Kuru tip hastaların çoğunluğunu oluşturmasına rağmen, maalesef bu hastalıktaki görme azlığının en sık nedeni yaş tip'dir.
Yaş tip olan hastalarda; retina altında gelişen yeni damar oluşumu ve zarlardan sızıntıyla beraber kanama riski vardır. Sızıntının uzun süre devam etmesi ve kanamaların tekrarlamasıyla retinadaki görmeyi sağlayan hücrelerin çalışması bozularak görme kaybına yol açar.
YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TEŞHİS NASIL KONULUR ?
Fundus floresein anjiografi : Hastanın ön kol damarından floresein isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Anjiografi ile maküladaki hasar daha ayrıntılı olarak saptanır, teşhis takip ve tedavi planı anjiografi bulgularına göre planlanır. Fundus floresein anjiografi : Hastanın ön kol damarından floresein isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Anjiografi ile maküladaki hasar daha ayrıntılı olarak saptanır, teşhis takip ve tedavi planı anjiografi bulgularına göre planlanır.
Indociyanin anjiografi :Hastanın ön kol damarından indociyanin isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Bu tetkik özellikle maküladaki problemlerin tespitinde kullanılmaktadır. Teşhis takip ve tedavi planı anjiografi bulgularına göre planlanır.
Retinal Tomografi : gözün arka tabakasının tomografisinin (HRT) çekilerek, olası ödem bölgeleri ve sinir tabakasının analizinde kullanılır.
YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
YBMD hastalığının tedavisinde bugüne kadar çeşitli yöntemler uygulanmıştır. Bunlar sırasıyla kuru tip hastalarda antioksidan maddeler de içeren vitamin verilmesi ve retina pigment epiteli dokusunun naklidir.
Tedavi yöntemleri arasında şunlar sayılabilir;
Göz içi ilaç uygulamaları
Klasik LASER uygulaması
Radyoterapi
Cerrahi (vitrektomi+retina altındaki zarın çıkartılması, maküla'nın yer değişikliği, pupilla yoluyla ısı tedavisi, retina ve iris pigment epiteli doku nakli)
Fotodinamik tedavi
