Hepimiz dönem dönem stres , yaşam mücadelesi , çalışma şartları , sınav dönemleri vb sorunlardan dolayı uyku problemleri yaşarız. Bunu düzen haline getirip hep günde 4 saatlik uyku ile gününü geçiren insanlarda var. Bunun insan fizyolojisine ve psikolojisine etkileri olduğunu hepimiz biliyoruz. Bende kilo kontrolüne olan etkisinden bahsedeceğim .
Hepimizin bildiği gibi vücudumuzun kendi biyolojik saati var. Bu sabah güneşin ilk ışınlarının gözümüze gelmesi , beynimizdeki epifiz bezine iletilip ‘clock’ proteinlerinin salınması ile başlangıcı kabul edilir. Buna uyanma denir. 24 saat boyunca belirli hormon dengelerinin salınması, azalması ile fizyolojik olarak etkileri devam eder. Saat 21:00 gibi melatonin seviyesi artmaya başlar. Bu vücudumuzun uykuya hazırlandığını gösterir. Saat 23:00 da stres hormonu salgılanması düşer ve vücut rahatlama evresine geçmeye başlar.
Biyolojik saatimize uymadığımızda, yani 23:30 civarında uyumaya hazırlanmamışsak ne olur?
Öncelikle yemek yemek için daha fazla vaktimiz olur ve yapılan çalışmalar geç yatan insanların gece saatlerinde daha çok karbonhidrata yöneldiğini göstermiştir. Biyolojik saatimize göre 20:00 saatlerinde sindirim sistemimiz neredeyse durma noktasına gelir. Gece saatlerinde yemek yemek direkt kilo artışı ile sonuçlanabilir.
İkinci olarak biyolojik saatimiz farklılaşmaya başlar ve jetlag olan insanlar gibi sabah uyandıklarında biyolojik olarak henüz uyanmamış olurlar. Yani metabolizma hızları hızlı olması gerekirken en düşük seviyede olur.
Son olarak da leptin seviyelerinin düşmesinden dolayı kilo almaya daha meyilli olurlar.
Peki kaliteli bir uyku için ne yapmalıyız?
Biyolojik saatimize uymak , insana kaliteli bir uykunun kapılarını açar. Kaliteli bir uyku ise bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, hormonların özellikle insülin hormonunun salınımını dengeler, fazla kilo alımına engel olur, stresin ve yorgunluk hissinin azalmasını sağlar, depresyona karşı direnç kazandırır.
Melatonin hormonunun salınması için uyku mümkün olduğunca karanlık ortamda olmalı , telefon, televizyon bilgisayar gibi ışık ve radyasyon yayabilecek aletler odada bulunmamalıdır. Aynı şekilde gün ışığında uyumak da sağlıklı bir uyku değildir.
Akşam saatlerinde sindirim sistemi durma noktasına geleceği ve alınan besinler sabaha kadar midede bekleyeceği için yatmadan önce yemek yemek rahatsızlık verebilir. Yatmadan 2 saat önce yeme – içme eylemi kesilmelidir.
