Tüp bebek hakkında her şey
Doğurganlıkla ilgili bazı sorunları bulunan ebeveyn adaylarının bebek sahibi olmasını sağlayan yöntemlerden biri olan tüp bebek tedavisi, günümüzde en çok kullanılan yardımcı üreme tedavilerinin başında gelmektedir.
Tüp bebek tedavisinde oosit yani kadın yumurta hücresi ile sperm yani erkek meni hücresi, vücut dışında özenle hazırlanmış laboratuvar koşullarında döllenir ve bu döllenen yumurta hücreleri (embriyo) arasından belirli bir sayıda alınarak rahim içerisine yerleştirilir.
Kimlere Tüp Bebek Uygulanır?
-Her iki tüpü tıkalı olan kişiler: Böyle durumda spermin yumurtaya ulaşıp onu döllemesi mümkün olmadığından tüp bebek tedavisi kullanılır.
-Sperm sayı, hareket ya da morfoloji yani normal sperm oranındaki düşüklük: Sayı, hareket veya normal sperm oranındaki düşüklük sorunları ayrı ayrı görülebileceği gibi birlikte de görünebilirler. Erkeğin sperm sayısı ve hareketi normal ancak normal görünümdeki sperm oranı sınırın altındaysa hastaya tüp bebek tedavisi uygulanır.
-Rahim içi aşılama ile sonuç alınamayan hastalar: Eğer rahim içi aşılama tedavisinde 3-4 denemeden sonra başarılı bir sonuç alınamazsa hasta, IVF (in vitro fertilizasyon) yani tüp bebek tedavisini tercih edebilir.
-Nedeni açıklanamayan kısırlık vakaları: Kısırlık vakalarının %20’lik bir oranı, yapılan tüm araştırmalara rağmen açıklanamamaktadır. Böyle durumlarda özellikle 36 yaş ve üzerindeki kadın hastalarda tüp bebek tedavisi uygun görülür.
-Şiddetli endometriozis vakaları: Kadınların âdet dönemlerinin düzenli olmasını sağlayan endometriumdur. Rahim içerisindeki zar dokusunun rahim içi dışına, yumurtalıklara, karın içi zarına ya da tüplere yerleşmesine Endometriozis denir. Rahim dışı bölgelerde âdet sırasında yaşanabilecek kanamalar sonrasında karın zarında yapışıklıklar ve yumurtalıklarda kist oluşabilir. İlerlemiş endometriozis hastalarında tüp bebek tedavisi gerekebilir. Özellikle 35 yaşını geçmiş, bebek sahibi olamayan endometriozis durumunda olan hastalar için tüp bebek tedavisi 1. seçenek olur.
Tüp Bebek Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Yumurtalıkların Uyarılması
Âdet döneminin 3. gününde yumurtalıkların uyarılması için iğne şeklinde hormon içeren ilaç kullanımına başlanır. Bu ilaçların amacı, birden fazla yumurta hücresinin gelişmesini sağlayarak hamilelik şansını arttırmaktır. Yumurtalıkların uyarılma süreci, 12 – 14 gündür ancak ilaç herkese aynı sürede etki göstermediği için bu süreç kişiden kişiye farklılık gösterebilir. İlaçlar kullanılırken 2-3 günde bir ultrasonla yumurta gelişimi yakından takip edilmelidir.
Yumurta Toplanması
Yumurtalar istenilen olgunluğa ve boyuta ulaştıklarında yumurta hücrelerinin çatlaması için başka bir hormonal iğne kullanımına başlanır. Bu iğnenin uygulanmasından yaklaşık olarak 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılabilir. Bu hassas bir işlem olduğundan iğnenin yapılış zamanı büyük önem taşır.
Yumurta toplama işleminde hasta sabah aç karnına uyutulur ve yaklaşık olarak 15-20 dakika süren yumurta toplama işlemi uygulanır. Tüp bebek için yumurtalara vajinal yolla ulaşılır. Bu uygulama için yumurtaları dışarı doğru emen ultrasonla yönlendirilen bir iğne kullanılır. Yumurta sayısı, hasta başına 10-12 civarında olabilir ancak bu sayı 1 ile 40 arasında değişiklik gösterebilir. Hiç yumurta elde edilemediği durumlar görülebilir ama buna sık rastlanmaz. Bu işlem hastanede yatılı olarak kalmayı gerektirmez, hastalar birkaç saat sonra evlerine dönebilir.
Yumurtaların Döllenmesi
Toplanan yumurta hücreleri, laboratuvar ortamında ve sperm hücre kalitesine göre klasik tüp bebek (IVF) ya da mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemiyle döllenir. Bu döllenme sayesinde anne karnında embriyo oluşur. Mikroskopla görülen döllenme, 12 ile 15 saatlik bir süreçte oluşur. Bu sonuç hastaya iletilir ve embriyo transferinin yapılması için bir gün belirlenir.
Embriyo Transferi
Pre-embriyo ya da zigot yani döllenmiş embriyoların toplanmasından 48-72 saat, duruma bağlı olarak 120 saat sonra transfer gerçekleştirilir. Embriyolar, ince plastik boru şeklindeki kateter ile rahim ağzından dikkatle geçilerek rahim içerisine transfer edilir. 35 yaşından küçük hastalarda birinci ve ikinci tedavide 1, diğer bütün hastalardaysa en fazla 2 embriyo transferi yapılır. Bu işlem basit ve ağrısızdır ve hasta hemen taburcu edilir. Progesteron denilen hormon, vajinal yoldan ya da enjeksiyon olarak uygulanır. 2 hafta kadar sonra hamilelik testi yapılır ve testi pozitif olan anne adayı 10 gün sonra hamilelik kesesini görmek için ultrason yapılır.