Hepimiz yaşantımız boyunda acı dolu deneyimler yaşamışızdır. Bu acı dolu deneyimlerin travmaya dönüşme süreci, bizim olaylara yüklediğimiz anlamlar sonucu oluşmaktadır. Bir örnek üzerinden gidecek olursak : Bir doktor hayatı boyunca çok sayıda yaralanma ve ölüm gibi bir çok travmaya sebebiyet verebilecek olaylarla karşılaşmaktadır. Ancak bu olaylara mesleki bir bakış açısıyla baktığı zaman günlük yaşantısının bir parçası olarak düşünmekte ve travmaya sebebiyet vermemektedir. Travmalarla ilgili önemli olan yaşanılan olaylar değil bu olaylara verdiğimiz anlamlardır. Bu anlamlar bile aynı birey için farklı zamanlarda değişiklik gösterebilir. Örneğin küçük yaşlarda babasını kaybetmiş bir çocuk o yaşlarda ölümü anlamladırmakta güçlük çekebilir ve travma tepkisi geliştirmeyebilir. Ancak bilişsel gelişimle birlikte ölüm kavramı anlaşılmaya başlayınca daha sonradan bir travma geliştirebilir.
Travmalar, oluşma şekillerine göre insan eliyle oluşturan travmalar ve doğal yolla oluşan travmalar olarak ikiye ayrılır
İnsan eliyle oluşan travmalar: Yaralanma ,öldürülme ve cinsel saldırı gibi insanlar tarafından gibi eylemlere maruz kalmak, ve ya bu eylemlere maruz kalan bireylerle iletişe geçmek insan eliyle oluşan travmaya sebebiyet verebilir. İnsan eliyle oluşan travmalar, doğal yolla oluşan travmala göre çoğu zaman daha yıkıcıdır ve ilerleyiş biraz daha yavaş olabilir.
Doğal yolla oluşan travmalar: Sel, yangın, deprem, çığ gibi doğal yollarla meydana gelen durumlar sonucu oluşan travmalardır.
Travmayı nasıl farkederiz
Acı dolu bir olay yaşadığımız zaman ve bu olaya travma olarak anlam yüklediğimiz zaman hem bedenimizde, hem zihnimizde bazı değişiklikler meydana gelir. Bunlar:
- Uykusuzluk ve kabuslar
- Olayı tekrar yaşarmışcasına zihnimizde canlandırma
- Uyaranlara karşı kolay irkilme
- Gelecekle ilgili planlarlar yaparken zorlanma
- Olayı hatırlacak uyaranlardan (nesne, yer, kişi gibi) kaçınma
gibi tepkilerdir.
Akut olarak travmaya maruz kalmış birine nasıl yaklaşmalıyız?
Travmayla akut olarak, yani olay olduktan hemen sonra karşılaştığımızda ilk kontrol edilmesi gereken durum temel ihtiyaçlarının karşılanmasıdır. Çünkü kişi akut travmadayken şok halinde olabilir ve temel ihtiyaçlarının karşılanmamasının yıkıcı sonuçları olabilir.
Travma esnasındakişi yaşadığı olayı anlamlandırmakta zorlanabilir. Temel ihtiyaçlarının karşılandığını gördükten sonra olayı ve yaşananları kişiyle paylaşmak, anlamlandırma sürecine katkı sağlayabilir. Son olarak travmaya maruz kalan kişiye, verdiği tepkilerin normal olduğunu ve benzer olaylara maruz kalan kişilerin de benzer tepkiler vereceğini anlatmak, kişinin tepkilerini normalleştirmesine katkı sağlar.
