KORKARIM, SOSYAL FOBIGIM !
Sosyal fobi, toplulumuzda sık görülen ancak yeteri kadar tanınmadığı için tedavi edilemeyen bir bozukluktur. Gerek toplum, gerek uzmanlar bu bozukluğu ayırtedememektedirler coğu zaman. Aynı zamanda, sosyal fobi genelde başka psikiyatrik bozukluklarla birlikte görüldüğünden(Depresyon, Madde Kullanımı, Alkolün Kötüye Kullanımı, Agorafobi, Özgül Fobi )tedavi süreci daha da zorlaşmaktadır.

Sosyal anksiyete bozukluğunun kadın ve erkek olarak dağılımına baktığımızda farklı bilgiler elde etmekteyiz. Ancak önemli olan şudur ki; kadın ve erkekler bu bozuklukla baş etmede farklı stratejiler kullanmaktadırlar. Erkekler,kaygılarıyla baş etmede alkol kullanımını tercih etmekte, kadınlar ise zaten toplumun onlara bahşettiği toplumsal roller içinde kalarak evden çıkmamaktadırlar.
Kadınların zaten arka planda kalan, "utangaç" kişiler olduğu toplumumuzda kabul görmektedir.Kadınlar evden çıkmadığı için ve bu toplumda beklenen bir davranış olduğundan kliniğe gelen kadın hastaların sayısı erkeklere oranlara daha düşüktür. Ancak, erkekler genelde dışarıda olduklarından bu sorunla daha fazla başa çıkmak zorunda kalmaktadırlar ve bu nedenle tedaviye başvuru anlamlı şekilde yüksektir.

Sosyal fobiklerin, diğer gruplarla karşılaştırıldıklarında yalnız yaşayan, boşanmış, ya da hiç evlenmemiş kişiler olduğu ortaya çıkmaktadır.

Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal fobi, en iyi ifade ile "başkaları tarafından gözlenme olasılığının bulunduğu ortamlarda kişinin korku/kaygı-ansiyete yaşaması" olarak tanımlanabilir. Bu bozuklukla savaşan kişiler genelde sosyal ortamlarda aşağılanacakları, gülünç ve utanç verici duruma düşecekleri endişesinden sosyal ortamlardan uzak durmayı tercih edebilirler. Sosyal ortamlardan kaçmak da bir tür baş etme stratejisidir. Sosyal ortamlardan kaçınma gerçekleştikçe, bozukluğun getirdiği semptomlar azalmakta ve bu da kişiyi daha çok kaçınmaya itmektedir. Bu bir kısır döngüdür. Bu stratejinin ne kadar sağlıklı olduğu sorgulanmalıdır. Bedeli ağır olabilmektedir.İnsanın sosyal bir tür olduğu unutulmamalıdır.

Çocuklar, Ergenler ve Sosyal Fobi
Yapılan çalışmalar; huzursuz, utangaç, yabancılardan korkan, sessiz ve içe dönük çocukların ileride sosyal fobik olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun nedeni genetik olabilir. Büyüme sırasında çevrelerinde sosyal beceri öğrenebileceği iyi bir rol model olmamasından ya da aşırı kollayıcı anne - baba tutumlarından da kaynaklanabilir. Çocuklar büyüdüklerinde, sosyal beceri eksikliğinden de yakınabilirler, sosyal becerilere sahip olup sergilemekten de korkabilirler.

Bu bozukluğun erken dönemlerde ortaya çıkması psikososyal gelişimi, kişiler arası ilişkileri, akademik performansı, geleceğe yönelik alınan kararları olumsuz yönde etkileyebilir. Okula giden çocuklar, bu bozukluktan sıklıkla yakınabilirler ya da sıkıntılarını farklı yollarla gösterebilirler.Anne babanın dikkatli olması bu nedenle çok önemlidir. Geç tanı koyma ve tedavide geç kalma süreci daha da sıkıntıya sokmaktadır.

İntihar ve Sosyal fobi
İntihar düşüncesi, intihar girişimi sosyal fobiklerde sık rastlanmaktadır.

Sosyal Fobi ve Nedenleri
Erken dönemde yaşanan travmatik sosyal veya performans deneyimleri, kişinin sosyal fobik olmasının nedeni olabilmektedir. Sosyal fobiklerin; kendini değersiz diğer insanları gerçekçi olamayacak kadar eleştirici ve hayal kırıklığına uğratıcı olarak gördükleri,gözlenme konusunda aşırı duyarlılıkları olduğu, aşırı farkındalık hali sergiledikleri, ortaya çıkan anksiyete belirtilerinin başkaları tarafından farkedileceği düşüncesi taşıdıkları, reddedilecekleriya da eleştirilecekleri gibi olumsuz düşünceleri barındırdıkları bilinmektedir.

Bu taşıdıkları olumsuz düşüncelerden dolayı, kişilerin performansı düşebilmekte, ve bu düşünceler de kendince gerçekliğini yaratabilmektedir. Bu da; sosyal fobiklerin "mantıklı" değerlendirme yapmalarını engellemektedir.

Bu kişiler; olumsuz sosyal olayların oluşma olasılığını büyütür ve olumlu olayların oluşma olasılığını küçümserler.Dikkatleri, genelde olumsuz düşüncelerini destekleyecek kanıtlar aramaya yöneliktir.

Hangi ortamlar fobik ortam olabilir?
* Biriyle tanışma
* Otorite durumundaki kişilerle birlikle olma
* Telefonla konuşma
* Misafir kabul etme
* Bir iş yaparken başkası tarafından izlenme
* Kendisine şaka yapılması, takılınması
* Evde arkadaşlarla yemek yeme
* Aile üyeleriyle evde yemek yeme
* Başkalarının önünde yazı yazma
* Toplum içinde konuşma

Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
* Çarpıntı
* Titreme
* Terleme
* Kaslarda gerginlik
* Huzursuzluk hissi
* Ağız kuruluğu
* Ateş basması/Üşüme hissi
* Başta basınç hissi

TEDAVİ

Sosyal Fobi tedavi edilebilen bir bozukluktur. Ancak farklı psikiyatrik bozuklukların eşlik etmesi tedaviyi güçleştirmektedir. Bu nedenle kişinin çevresinin de dikkatli olması önem taşımaktadır.

Tedavide, Bilişsel-Davranışçı Terapi kullanımı oldukça etkilidir. Sosyal Beceri Eğitimi, Korkulan durumların değerlendirilmesi ve bu durumların çeşitli tekniklerle kişiyi tolere edebileceği şekilde düzenlenerek maruz bırakılması esas alınmaktadır.İlaç kullanımı da yararlı olmaktadır ancak, genelde belirtilerin üstünü örtmekte ve ilacın bırakılması halinde sosyal fobinin tekrar ortaya çıkmasına neden olmaktadır