Sınav kaygısı mı o da nedir?

Nedir bu sınav kaygısı? Bizi bazen gecelerce uykusuz bırakan, karın ağrıları yapan ve yoran bu kaygı neden var? 

Hiç düşündünüz mü, hayatımızda kaygı sıfır olsaydı ne yapardık? Hep beraber düşünelim o zaman Hayatımızda kaygı olmaması demek çoğu duygudan eksik olmamız demek. Nasıl mı? İnsan olarak kaygı ve korku yaşarız. Bu iki kavram birbirinden farklıdır. Kaygı dediğimiz kavram, ortada bir nesne ya da bir şey olmasa da hissettiğimiz yoğun endişe halidir.

Korku ise karşımızdaki nesne ya da duruma karşı hissettiğimiz duygudur. Korku da karşımızda belirli bir tehdit vardır, kaygıda ise bir tehdit unsuru yoktur. DSM-5’e göre anlatmak gerekirse kaygıyı kaygı bozuklukları içinde ele alınmaktadır. Korku kavramını ise fobik bozukluklarda ele alınmaktadır. Bu genel bilgilerden sonra gelirsek bizim esas konumuz olan Sınav Kaygısı’na Bu kaygı nasıl oluşuyor. Aslında bizim bile bazen farkında olmadığımız beklentilerimiz, isteklerimiz bizi kaygıya götürebiliyor. Kaygı da karşımızda bir tehdit olmamasına rağmen biz onu tehdit olarak algılıyoruz demiştik, tam da böyle oluyor sınav aslında tehdit olmamasına rağmen biz onu tehdit olarak algılıyoruz.

Kaygı bedenimizi birçok şekilde etkiliyor. Fiziksel tepkiler (baş ağrısı, bulantı ve mide ağrısı, baş dönmesi, ellerde terleme, ağız kuruması vb.), psikolojik tepkiler ( panik ataklar, heyecan vb.)dir. Bu tepkiler bir kısır döngü şeklindedir. Bedenimizi düşüncelerimiz etkiler ve bunlarda davranışlarımıza yansır. Düşünceler ne kadar olumsuz olursa bedenimiz tepki veriyor ve bu durum davranışa dönüşüyor. Bunlar karşısında sınava hazırlanan genç arkadaşlarım ve öğrenciler neler yapmalı peki?

Özellikle sınav öncesi, zamanı iyi kullanmaları gerek, beslenme ve uykuya dikkat edilmesi gereklidir ve sınava yönelik çalışmaları son güne/geceye bırakmamak önemlidir. Sınav esnasında ise, kontrolün kendisinde olduğunu hatırlatma, yanıtlayabileceği sorulardan başlama, kaygıyı azaltmaya yönelik teknikler kullanma (hızlı gevşeme, dikkat artırma teknikleri, kontrollü nefes alıştırması) yapılabilir. Sınav sonrasında ise kendini ödüllendirmeli ve sınavla ilgili konuşmak yerine kendine keyif veren aktiviteler yapılmalıdır.

Peki sınav kaygısıyla başa çıkmak nasıl olur? Düşünce ve inançları sorgulamak (gerçekçi olmayan düşünme alışkanlıklarını farklı bir gözle yeniden değerlendirmek), nefes alma egzersizleri, gevşeme egzersizleri, kaygıyı bastırmaya değil, onu kabul etmeye ve tanımaya çalışmak, düşünceleri durdurma tekniği, dikkatini başka noktalara odaklama tekniği kullanılabilecek başa çıkma yollarıdır. 

Bu sırada bir önemli noktada ebeveynler diyebiliriz. Ebeveyn tutumları birey için çok önemlidir. Çocuktan yüksek beklentilerinin olması, ayrıntılarla aşırı uğraş sergilemeleri ve sınavı bir araç değil amaç olarak görmeleri oldukça önemlidir.

Ebeveynler, çocuklarına güven ve sorumluluk vermeli, olumlu geri bildirimde bulunmalı, sınavla ilgili olumsuz konuşmamalı ve gerçekçi olmalıdır. Akranlarıyla kıyaslama yapmaktan kaçınmalıdır. Çocukları koşulsuz sevmek ve her koşulda yanında olduğunu göstermek çok önemlidir.

Eğer ciddi bir ruhsal bozukluk (depresyon, uyku bozuklukları, anksiyete bozuklukları vb.) şeklinde bir süreç olursa terapi veya danışmanlığa başvurması gerekmektedir.

Bu zorlu süreçte sınava hazırlanan tüm genç arkadaşlarıma başarılar dilerim. Unutmayın önce “siz” önemlisiniz.. Bir daha ki yazımızda görüşene kadar sağlıkla, mutlu kalın