Şema Terapi

Şema terapi, geleneksel bilişsel/davranışçı tedavileri ve kavramları önemli derece de genişletilmiş Young ve çalışma arkadaşları tarafından geliştirilen yenilikçi ve bütünleyici bir terapidir. Terapi, kavramsal modeli ve tedavi modelini birleştirerek bilişsel/davranışçı, bağlanma, Geştalt, nesne ilişkileri, yapılandırmacı ve  psikanalitik okullardan gelen zengin unsurları harmanlar. Şema terapi, özellikle bugüne kadar tedavisi zor görülen yerleşikleşmiş kronik psikolojik bozuklukları olan hastalara daha uygun olan psikoterapinin yeni bir sistemini sağlar. Klinik tecrübelerimizde ileri derece kişilik bozukluğu olan hastalara ilaveten, altında Eksen I bozuklukları yatan önemli karakterolojik sorunlar yaşayanlar genellikle şema odaklı terapiye oldukça iyi cevap verirler. Şema terapi, işe evrensel olan bir grup duygusal ihtiyacı kabul etmekle başlar. Bunlar; güvenlik, istikrar, bakım, kabul edilme, özerklik, rekabet, kimlik algısı, ihtiyaç ve duyguları ifade etme özgürlüğü, kendiliğindenlik ve oyun ile kişinin öz-denetiminin oluşumunu teşvik eden gerçekçi sınırlara sahip bir dünyada yaşama ihtiyaçlarını içerir. Şema terapinin öncelikli hedefi geçmişte ihtiyaçları karşılanmamış yetişkinlere, kendi ihtiyaçlarını karşılamaları konusunda yardımcı olmaktır. Şema Terapide kullanılan “şema” kavramı “erken dönem uyum bozucu şema” kavramı yerine kullanılır. Şema terapi, kendimizle ve diğer insanlarla ilgili olarak geliştirdiğimiz olumsuz, uyum bozucu şemaları konu edinir. Şema terapinin özelliklerinden biri olarak, ihtiyaçlar ile ilgili değineceğimiz son nokta ise, danışanları genel olarak ihtiyaçlar ve kendilerinin karşılanmamış (aynı zamanda karşılanmış) ihtiyaçları konusunda eğitmenin kendi başına oldukça güçlü bir girişim olabileceğidir. Danışanları onların aç gözlü değil, ihtiyaç içinde oldukları ve terapinin onlara ihtiyaçlarını karşılamalarında yardım etmeyi amaçladığı bilgisinin verilmesi, geçmişin yargısız ve geleceğin ise odaklanmış ve iyimser bir değerlendirmesini sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Bazı şemalar -özellikle zedeleyici çocukluk deneyimleri sonucu edinilenlerle, benlikle ve kişiler arası dünya ile ilişkili olanlar- etkileri bakımından tehlikeli olabilir. İşte Şema Terapi’nin odağı da, bizim erken dönem uyumsuz şemalar olarak adlandırdığımız ve kişilik bozuklukları, ilişkisel güçlükler ile bazı Eksen I bozukluklarının temelinde yatan bu şemalardır (Rafaeli, Bernstein & Young, 2013).