Mideden yemek borusuna kaçan asidin; mide, yemek borusu, boğaz, ses telleri ve akciğerlerde yaptığı tahrişle ortaya çıkan bulgulara reflü hastalığı denir.

Çoğu zaman mide fıtığı ile birlikte görülür.

Mide fıtığı diyafram üzerindeki açıklıktan midenin göğüs boşluğuna doğru kayıp yer değiştirmesidir. Midenin yukarı kayması sonucu, kapakçık sistemi de göğüs boşluğuna çıkar ve çalışma mekanizması bozulur.

Ne zaman reflü daha sık?

Reflü, gün içinde ayakta veya gece yatakta olabilir.

Reflüye yol açan bozukluk mekanizması nasıldır?

Yemek borusu ile mide arasında gevşek bir kapakçık mekanizması vardır. Yiyeceklerin sadece aşağı doğru tek yönlü hareket etmesine izin veren bu kapakçık mekanizmasının bozulması bir faktördür.

Ayrıca, göğüs boşluğu içinde negatif basınç, karın boşluğu içinde pozitif basınç vardır. Midenin ve kapakçık mekanizmasının normal yeri karın boşluğudur. Mide fıtığı olan hastalarda, midenin bir kısmı veya onunla beraber kapakçık mekanizması göğüs boşluğuna kaymıştır. Mide fıtığı olan hastalarda, hem kapakçık mekanizması bozulmuştur, hem de göğüs boşluğundaki negatif basıncın etkisi ile mide içeriği yemek borusundan yukarı kaçar.

Genetik faktörler; bazı ailelerde reflü hastalığı sık görülür.

Reflü, asit ,safra ve pankreas sıvısı içeren mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır.

Erişkinlerin beşte birinde bu hastalık görülmektedir. .  Yemek borusunun alt ucunda mide içeriğinin yemek borusuna geçişini engelleyen bir kapak mekanizması vardır. Reflü hastalarında en sık görülen özellik bu mekanizmanın gevşekliğidir. Bu durum sıklıkla mide fıtığıyla birlikte yaşanır.

Reflü Şikayetleri Nelerdir?

Tipik Belirtileri

1- Göğüste göğüs kemiği arkasında yanma

2- Ağıza acı ekşi sıvı gelmesi

3- Geğirme, şişkinlik

4- Ağıza gıda artıkları gelmesi

5- Yutma güçlüğü, yutakta takılma duygusu

Atipik Belirtiler

1- Ses kısıklığı

2- Gıcık öksürüğü

3- Ağız kokusu

4- Çarpıntı, kalbe bası hissi

5- Nefes darlığı, nefes yetmezliği duygusu

6- Astım

7-Diş çürüğü

8- Süreğen yutak yangısı (kronik farenjit)

En önemli belirti göğüste yukarıya doğru yayılan mide yanmasıdır.

Yanma midede, boğazda veya boyunda hissedilebilir.

Göğüste yanma ve ekşime, ağıza gelen acı bir tat, ağız kokusu, özellikle yemeklerden sonra ve tok karna yatıldığında geceleri rahatsız eden şişkinlik, geğirme ve boğulma hissi, göğüste takılma ve sıkışma hissiyle birlikte kalbe baskı ve çarpıntı hissedilebilmektedir.

bulantı olmaksızın, mide sıvısının istem dışı ağza gelmesidir. Bu özelliği ile kusmadan ayırt edilir.

Haftada bir veya daha sık, göğüste boğaza doğru yükselen bir yanma, ağza acı-ekşi su gelmesi hastalığın tanısı için yeterlidir.

Reflü'nün başka organları tahrişinden dolayı ortaya çıkan belirtiler de reflü hastalığının tanınmasında önemlidir.

Geçmeyen gıcık öksürüğü

Ses kısıklığı

Ses tellerinde polip veya nodül

Tedavi edilemeyen larenjit ve farenjit gibi boğaz enfeksiyonları

Boğazda dolgunluk hissi

Sık sık boğaz temizleme ihtiyacı

Tedaviye iyi yanıt vermeyen astım

Tekrarlayan zatürre

Uykuda kısa süreli soluk durmalarında altta yatan hastalık olarak Reflü'den şüphe edilmelidir.

Sürekli boğaz temizleme ihtiyacı, ses kısılması, sık sık farenjit veya larenjit sorunu olan kişilerin çoğunda esas neden reflüdür. Yine müzmin öksürüğü olanların yarısında reflü hastalığı olduğu ortaya konmuştur.

Hatta yıllarca öksürüp bir tanı konmadan doktor doktor gezen hastalar vardır. Astım ile reflü birlikte ise biri diğerini kötüleştirir.

Reflüden şüphelenilen hastaların bazısında ise kalp ağrısından ayrılması imkansız göğüs ağrısı meydana gelir.

Böyle durumlarda öncelikle kalp tetkiki yapıldıktan sonra reflüden şüphelenmek en doğru yoldur.

Yutma güçlüğü, ağrılı yutma, mide kanaması veya kilo kaybı reflünün bulguları olabildiği gibi tamamen farklı bir hastalığa da işaret edebilen durumlardır.

Derin nefes almada güçlük çekilebilmektedir. İleri aşamalarda ise kronik farenjit, kronik sinüzit, alerjik astım ve diş çürüklerine gidilen bir süreç yaşanabilmektedir.

REFLÜ VE MİDE FITIĞI ENDOSKOPİK GÖRÜNÜMLER

REFLÜ TANISI İÇİN

HASTANIN ŞİKAYETLERİ YANINDA

ENDOSKOPİK TETKİK

ÇOK ÖNEMLİDİR.

Reflüyü önlemenin yolları:

Karyola baş tarafıız yüksek olmalıdır. Sadece yastık değil Karyola baş taraf ayakları altına 15 cm yükseklikte takoz koyabilirsiniz.

Fazla miktarda yemekten kaçının (Fazla yemek mide basıncını artırır ve reflü olasılığı artar).

Az miktarda sık ve düzenli yemek yiyin.

Yiyecekleri yavaş yiyip, iyi çiğneyin.

Yağı azaltın (Kızartmalar, fast food yiyecekler ve margarinden kaçının. Aşırı yağlı yiyeceklerin midede kalma süresi de yüksektir ve daha fazla mide asidi salınmaktadır).

Çikolatadan kaçının (Çikolatadaki metilksantin denen madde yemek borusundaki kasları gevşeterek reflüyü arttırır.).

Kahveden kaçının, çayı az tüketin (Kafeinli veya kafensiz kahve reflü olasılığını artırır).

Yemek borusunu tahriş eden maddelerden kaçının.

Alkol, kola, gazoz gibi asitli içecekler, konserve meyve suları, içmeyin.

Sıvı tüketimi mide basıncını arttırdığı için yemeklerde değil, öğün aralarında alın.

Soğan, sarımsak gibi besinlerden uzak durmak gerekir.

Çok baharatlı yiyeceklerden, turşu ve sirkeden kaçının (Baharatlar reflünün şiddetini arttırarak midede yanmayı arttırabilir. Bu nedenle baharatlı hazır gıdaları sınırlandırıp yemeklerinize daha az baharat kullanınız.

Yemekten sonra hemen yatmayın en az 1 saat oturun.

İçkilerden kaçının (Alkol mide asidini artırmaktadır).

Sigara ve diğer tütün ürünlerinden sakının (Nikotin yemek borusunun alt kısmındaki büzgeci gevşetmektedir).

Kilo almayın (Şişmanlık reflü şikayetlerini artırmaktadır).

Stresten mümkün olduğunca uzak durmaya çalışın.

Alkol - Sigara ve Reflü

Sigara ve tütün ürünleri kullanımı iki mekanizma ile reflüde artmaya neden olur. Yemek borusu alt büzücü kasının çalışma bozukluğu (kapatıcı mekanizma) reflü oluşumunda çok önemli bir faktördür. Sigara ve tütün ürünleri, bu kas mekanizmasının kapanma basıncını düşürmekte ve fonksiyonunu bozabilmektedir. Diğer bir etki ise mide asit miktarını arttırmasıdır. Her ikisi bir arada görüldüğünde reflü oluşumu kolaylık kazanır.  Alkol, özellikle de mayalı içecekler (bira ve kırmızı şarap) reflüyü artırıcı etki gösterir. Alkol mide boşalımını geçiktirmekte, mide içi basıncının uzun süre yüksek kalmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda Yemek borusu alt büzücü kasının basıncını düşürerek reflü oluşumunu kolaylaştırmaktadır.

Obezite ve Reflü

Obezite (şişmanlık) ve reflü arasındaki ilişki pek çok bilimsel çalışmayla kanıtlanmıştır. Obezite, özellikle de morbid obezitede (hastalık düzeyinde obezite) reflünün daha sık görülmesinin birkaç nedeni vardır:  1. Reflünün en sık rastlanılan nedeni olan mide fıtığı, obezite vakalarında normal kişilere göre çok daha fazla görülmektedir.  2. Karın içindeki aşırı yağlanma, karın içi boşluktaki basıncı arttırdığından (gebelik dönemine benzer şekilde) reflü oluşumu kolaylık kazanmaktadır.  3. Obezitenin oluşumunda nedensel etkisi olan beslenme bozuklukları reflü oluşumunu kolaylaştırmaktadır.  Obez kişilerde yemek borusundaki hareket bozuklukları normal kişilere oranla çok daha fazla (yüzde 35 ile yüzde 40) görülmektedir. Yemek borusu hareketindeki bozukluklar reflü oluşumuna direkt neden olabilmektedir.

Reflüye yolaçan 10 yiyecek

Bir reflü hastası her zaman için bu konuda kendi uzmanı olmalı ve kendisini en çok etkileyen gıdaları belirleyip bu gıdaları mümkün olduğunca diyetinden çıkarmalıdır. Her gıda her kişide aynı etkiyi yapmayacaktır. Yediğimiz gıdanın ne olduğunun yanı sıra yediğimiz miktar, yediğimiz zaman ve yanında tükettiklerimiz, bu gıdaların etkisini değiştirecektir.

Narenciye ve reflü

Portakal, greyfurt ve ekşi mandalina ile limon klasik olarak relüyü tetiklerler. Çok asitli olduklarından bu gıdaların tüketilmesi mide ve göğüste yanmaya neden olabilir. Özellikle aç karnına yenmemelidirler. Miktar sınırlandırıldığı ve tok tüketildiği sürece çok sorun yaratmayabilirler.

Domates ve reflü

Likopen içermesi nedeni ile özellikle son yıllarda çok sağlıklı bir sebze olarak nitelendirilen domates asidik yapıda olduğundan özellikle yatkınlığı olan kişilerde reflüye neden olabilir. Aç karnına tüketilmesi reflüyü daha da artıracaktır. Pişmiş domatesin böyle bir etkisi yoktur.

Baharatlar ve reflü

Acı yeşil biber, kırmızı biber ve karabiber içeren gıdalar reflünün en büyük tetikleyicilerindendir. Baharatlar aşırı tüketildiklerinde reflüsü olmayan kişilerde dahi midenin savunma mekanizması olan alkali örtüye zarar verebilirler. Reflü hastalığı olan kişilerde ise asit salınımını artırarak göğüste yanmayı tetiklerler. Bu nedenle çoğu kez yanma hem mide hem de göğüste algılanabilir.

Nane ve reflü

Çoğu kez mide barsak hastalıklarında rahatlama ve tedavi amaçlı kullanılan nane aslında bir reflü tetikleyicidir. Yemek borusu ve mide arasındaki kapak düzeneğinde gevşemeye yol açtığından mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçışını artırır ve reflüyü başlatır. Özellikle mide içi basıncının arttığı yemek sonrası dönemde tüketilmemelidir.

Eski kaşar, fıstık, yağlı pirzola ve reflü

Bu gıdaların ortak paydası hepsinin çok yağlı olmasıdır. Yağlı gıdalar mide boşalımını geciktirir. Mide boşalımı geciktiğinde basınç yüksek kalacağından mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçışı hızlanacak ve kolaylaşacaktır. Özellikle de akşam yemeklerinde yağlı gıdalardan kaçınılmalıdır.

Alkol ve reflü

Özellikle fermente edilmiş alkoller (kırmızı şarap, viski, konyak ve bira) reflüyü arttırır. Özellikle yağlı bir yemeğe eşlik ettiklerinde bu etki çok daha fazla görülecektir. Reflüyü arttırmalarındaki en önemli etken nanede olduğu gibi mide ve yemek borusu arasında çalışan ve reflüye engel olan mide kapak düzeneğinin basıncını düşürmeleri ve reflüyü kolaylaştırmalarıdır.

Kafein ve reflü

Kahve, çay, tatlandırılmış gazlı içecekler, buzlu çay gibi kafein içeren içecekler çoğu reflü hastasının yakından bildiği gibi reflüyü çok hızlı şekilde tetiklerler. Kahve severlerin sabah kahvesi sonrasında gün sonunda kahve ve kafein içeren diğer içecekleri tüketmemeleri gerekir.

Çikolata ve reflü

Çikolata iki nedenle reflüye yol açar. Birincisi özellikle de aç karnına ve çok miktarda tüketildiğinde yemek borusu ve mide arasındaki kapak düzeneğini gevşetmesi, ikincisi ise kendisi tek başına reflü nedeni olan bol kafein içermesidir.

Gazlı içecekler ve reflü

Gazlı içecekler yemekle birlikte tüketildiğinde zaten artmış olan mide içi basıncını, içerdikleri basınçlı gazın midede serbest hale dönüşmesi ile çok daha fazla arttırırlar. Artmış olan bu basınç ise mide içeriğinin yemek borusuna kaçışını çok kolaylaştırır.