Psikoloğa Ne zaman Gidilmelidir? Uzman Seçimi Neden Önemlidir?

Hepimizin bildiği üzere; psikoloji bilimi özellikle ülkemizde diğerlerine nazaran yeni bir bilim alanı. Ben de bir psikolog olarak, sağlıklı bir danışmanlık süreci ve özellikle terapist seçiminde dikkat edilmesi gereken unsurları hatırlatmak istiyorum. Çünkü fiziksel sağlığımızın yerinde olması gerektiği kadar, ruhsal sağlığımız da son derece önemlidir ve ruh sağlığımızı kimlere emanet ettiğiniz konusu da hayati bir önem arz etmektedir. Psikolojik danışma süreçleri de her zaman ilgi çektiği gibi, bu alanla ilgili doğru bilgi sahibi olmak da son derece önemli. Danışmanlık, çoğu zaman halk diliyle “konuşarak terapi” olarak adlandırılsa da, asıl amacı aslında danışanlara güvenli bir şekilde sorunlarının masaya yatırılması için uygun zaman ve mekan sağlamakla başlar. Bireylere sorunlarını anlamlandırarak çözüm yollarını keşfetmelerine yardımcı olur. Bu süreç çoğu zaman benzetildiğinin aksine, bir “akıl verme” süreci ya da ‘bi bilene sormak’ değildir.

Danışmanlık süreci, danışan ve danışman kişinin karşılıklı bir paylaşım içinde olduğu, çözüm odaklı ve kişinin kendi seçimlerini yapabilme becerisinin güçlendirildiği destekleyici bir süreçtir. Terapi odası bir karar merkezi, ve terapist de bir hakem değildir. Danışmanlık süreçlerinde terapist, danışan kişiyi halihazırda yaşadığı sorunla ilgili alternatif seçeneklere odaklamaya çalışır. Aynı zamanda bu süreçte çözüm aşamasında asıl sorumluluğun ve kontrolün danışanın kendisinde olduğunu danışana fark ettirir.Bu sürecin doğru işleyebilmesi ve en yüksek faydanın sağlanabilmesi için, danışan kişinin değişme inancının ve motivasyonunun yüksek olması önemlidir. Başka birilerinin isteği ve beklentileri doğrultusunda değişmeye çalışmak, direnç ve isteksizlik yaratıp, danışman danışan işbirliğini zorlaştıracaktır. Çünkü psikolojik danışmanlık süreci, ciddi bir işbirliği gerektirir.

Danışmanlık, bütünüyle kapsamlı, süpervize edilmiş bir akademik eğitim gerektirir ve bununla birlikte bu kendini geliştirme süreci danışmanlık yapan kişi için yeni eğitimler, alandaki değişikleri takip etme ve inceleme ile hayat boyu bir uğraş gerektirir.Danışmanlık, danışan kişi ve danışman arasında yapılan mahremiyete dayalı bir işbirliği kontratıdır. Bu açıdan, danışman için büyük bir etik ve mesleki sorumluluk içerir. Bu sebeple sadece danışmanlık becerilerini iyi kullanmakla sınırlı kalmaz, bu mesleki sorumluluğun hayat boyu gelişime açık ve süreklilik halinde sürdürülmesini gerektirir. Psikolojik problemlerin etkili teşhis ve tedavisi, alanında uzmanlaşmış meslek elemanları tarafından yapılabilmektedir. Bu uzmanlaşma, önce 'Psikoloji' alanında lisans eğitimi tamamlamakla birlikte, çalışılacak alanda uzmanlaşmış olmayı gerektirir. Başvurulacak olan uzmanın diploma bilgileri ve alanla alakalı mesleki yeterlilikleri (belge, diploma, vs.) mutlaka sorgulanmalıdır.

Terapi süreçleri ile ilgili merak edilen soruların başında neredeyse belirtilen sorunun ‘kaç seansta’ çözüleceğine dair olanı gelmektedir. Terapinin süresi kişiden kişiye, başvurulan probleme, uygulanacak olan terapi ve tedavi tekniğine, danışanın ve terapistin işbirliğine göre değişiklik gösterir. Unutulmaması gereken ilk şey; tüm bunların bir 'süreç' olduğudur. Bir sorunun ne kadar seansta 'hallolacağı' ancak terapi sürecinde belli olabilir. Belirtilen sorun hakkında ilk görüşmede bir seans sayısı vermek ise; danışanın terapi süreci ile ilgili farklı bir beklentiye girmesine, planlanan süre geldiğinde henüz bir çözüm sağlanamaz ise terapiste karşı güveni sarsacak bir duruma sebep olabilmektedir. Çünkü insan psikolojisi dinamik bir yapıdır ve süreç içinde kesin sınırları olan bir zaman diliminden bahsetmek pek mümkün değildir.

Günümüzde psikolojik danışmanlık ve rehberliğe duyulan ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadır.  Fakat; bu alanda çalışan profesyonellerin sayısı da bir o kadar değişkenlik göstermektedir. Nasıl ki tıbbi bir sorunun çözümü için o alanda eğitim almış bir doktor tercih ediliyor ise; psikolojik danışmanlık ve terapiiçin de bu işin okulunu bitirmiş, yeterlik kazanmış; her şeyden öte spesifik bir alan hakkında eğitimler alarak uzmanlaşmış profesyoneller tercih edilmesi hayati önem taşımaktadır.