Paratiroidbezleri, Tiroidbezinin arkasında yerleşmiş iki üstte iki altta olmak üzere dört adet küçük iç salgı bezleridir. Bu bezlerin salgıladığı parathormon, kanda kalsiyum seviyesini yükseltirken fosfatı düşürür. Bu hormonun öncelikli görevi kandaki kalsiyum seviyesini yükseltmektir bunun için kemiklerden kana kalsiyum geçişini, beslenme yoluyla alınan kalsiyumun barsaklardan emilmesini ve idrar yoluyla atılacak kalsiyumun böbreklerde tutularak kana geçişini sağlar.
Hiperparatiroidizm:
Paratiroid bezlerinin olağandan fazla çalışması sonucu yüksek miktardaparatiroid hormonu üreterek kan dolaşımında kalsiyum seviyesinin artışına neden olur. Dolaşımda yüksek miktarlarda bulunan parathormon vücuttaki en büyük kalsiyum deposu olan kemiklerden kana kalsiyum geçişini sağlarken kemiklerde ise osteoporoza (kemik erimesi) ve kemik ağrılarına neden olur. Kanda dolaşan yüksek miktarda kalsiyum nedeni ile idrara geçen kalsiyum miktarı da artar. Bunun sonucunda böbrek taşlarının oluşması kolaylaşır. Bu hastalarda ayrıca gastrit, pankreas bezi iltihabı (pankreatit) gibi rahatsızlıklara yol açabilir.
Hiperparatiroidinin en sık bulguları: kas krampları, depresyon, halsizlik, bulantı, kusma, mide ağrısı, idrara sık çıkma, sık sık böbrek taşı düşürme
Hiperparatiroidizmi oluşturan sebepler, paratiroid bezlerindeki iyi huylu tümörler (adenom) ya da bu bezlerin büyümesidir(paratiroidhiperplazisidir). Bu hastalarda en sık sebep paratiroid adenomlarıdır. Paratiroid adenomları genellikle tek bir paratiroid bezinde tümör oluşumuyla seyreder nadiren ise (özellikle yaşlı hastalarda) birden fazla paratiroid adenomu görülebilir. Bu hastalarda tanı kan parathormon (PTH) düzeyinde artış, kan kalsiyum düzeyinde artış, 24 saatlikidrar kalsiyumunda artış, kemik yoğunluğunda azalma gibi çeşitli parametrelerle biyokimyasal olarak konulur. Tanı konulduktan sonra hastaya cerrahi girişim planlama aşamasında boyun ultrasonografisi ve SESTAMİBİ sintigrafisi genellikle hasta bezin yerini belirlemede kullanılır. Nadiren bu paratiroid bezler bulunması gereken yerlerin dışında örneğin göğüs kafesinin içinde bulunabilir bunlara ektopik yerleşim adı verilir. Bu hastaların ve nüks vakaların değerlendirilmesinde boyun MR görüntülemeden de faydalanılabilir.
Bu hastalarda kesin tedavi cerrahi olarak hastalıklı paratiroid bez yada bezlerin çıkarılmasıdır. Bu adenomlar boyun bölgesine yapılan küçük kesilerle minimalinvaziv yöntemle çıkarılabilir. Önemli olan bu bezlerin parçalanmadan tek parça halinde çıkarılmasıdır. Parçalandığı durumlarda ekilmeye bağlı olarak nüksler görülebilir.
