PSİKOSOMATİK TIP KONULARINDAN OLAN ;                        OBEZİTE’YE PSİKİYATRİK BAKIŞ

 

          NOT: PSİKOSOMATİK TIP ,50 YILI AŞKIN SÜREDİR PSİKİYATRİ ALANINDA  BİR ODAK NOKTASI             OLMUŞTUR… BU TERİM TAM ANLAMIYLA,ZİHNİN BEDENİ NASIL ETKİLEDİĞİNİ İFADE ETMEKTEDİR…

    OBEZİTE; FİZİKSEL, EKONOMİK VE PSİKOLOJİK BEDELLERİ OLAN BİR KÜRESEL SALGINDIR.2011 – 2012 DE YAPILAN BİR ÇALIŞMA ,ABD’DE YETİŞKİNLERİN %35’İ VE ÇOCUKLARIN %17’Sİ OBEZİTE KRİTERLERİNİ KARŞILAMAKTADIR. OBEZİTE ÖNCELİKLE VÜCUT KİTLE INDEKSİ(VKI) İLE TANIMLANMAKTADIR.VKİ,KİLOGRAM OLARAK ÖLÇÜLEN VÜCUT AĞIRLIĞININ, METRE CİNSİNDEN BOYUN KARESİNE BÖLÜNMESİ İLE HESAPLANIR(KG/M2).NORMAL VKİ 18.5 İLE 24.5 ARASINDADIR VE VKİ’Sİ 25 İLA 30’U ARASINDA OLANLAR FAZLA KİLOLU,VKİ’Sİ 30’ UN ÜZERİNDE OLANLAR OBEZİTE ARALIĞINDADIRLAR.VKİ 40’IN ÜZERİNDE OLANLAR MORBİD OBEZ VEYA CİDDİ OBEZDİRLER.

   OBEZİTE;HİPERTANSİYON,DİSLİPİDEMİ,TİP2 DİYABET,KORONER KALP HASTALIĞI,İNME,SAFRA KESESİ HASTALIĞI,OSTEARTRİT ,UYKU APNESİ,SOLUNUM HASTALIKLARI VE KANSER GİBİ HASTALIKLARDAN KAYNAKLI MORBİTİDE’Yİ ARTIRIR.

   OBEZİTE,AYNI ZAMANDA TÜM NEDENLERE BAĞLI MORTALİTEDE VE KARDİOVASKÜLER HASTALIKLAR MORTALİTESİNDE ARTMIŞ RİSK İLE İLİŞKİLİDİR.

   EK OLARAK OBEZİTENİN HAYAT KALİTESİ,HAREKETLİLİK VE STRES DÜZEYİ ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİLERİ VARDIR.

    OBEZİTE’NİN BAŞKA BİR GÖSTERGESİ DE BEL ÇEVRESİ ÖLÇÜSÜDÜR: KADINLARDA ; 89 CM’DEN FAZLA VEYA ERKEKLERDE:102 CM’DEN FAZLA BEL ÇEVRESİ OBEZ OLARAK DEĞERLENDİRİLİR.ARTMIŞ BEL ÇEVRESİ OBEZİTE İLE İLİŞKİLİ HASTALIKLARIN RİSKİNİ ARTTIRABİLİR.

   ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ ERİŞKİNLİKTE OBEZİTE İÇİN BİR RİSK FAKTÖRÜRDÜR VE YETİŞKİNLİKTE OBEZİTENİN CİDDİYETİ İLE İLİŞKİLİDİR: ERİŞKİNLİKTE OBEZİTE İLE İLİŞKİLİ EŞLİK EDEN TIBBİ HASTALIKLAR;KRONİK KALP YETMEZLİĞİ,KRONİK ARTER HASTALIĞI,VENÖZ ÜLSERLER,İNSÜLİN DİRENCİ,POLİKİSTİK OVER HASTALIĞI,DİYABETES MELİTUS,HİPERTANSİYON,KARIN FITIĞI,SAFRA KESESİ TAŞI,GASRTOÖZOFAJEAL REFLÜ,ALKOLE BAĞLI OLMAYAN YAĞLI KARACİĞER HASTALIĞI,STRES ÜRİNER İNKONTİNANS,DERİN  VENÖZ TROMBOZU,PULMONER EMBOLİ,GUT ,PLANTAR FASİT,DEPRESYON,KAYGI,PSÖDOTÜMÖR SEREBRİ,İNME,KISIRLIK,ASTIM,TIKAYICI UYKU APNESİ,KOLESTREOL YÜKSEKLİĞİ,OSTEOARTRİT,KANSER VE DİĞERLERİDİR.

  MORTALİTE VE MORBİTİDE VKİ 35’İN ÜZERİNE ÇIKTIĞINDA KATLANARAK ARTAR.

  OBEZİTE VE FAZLA KİLO, BİRLİKTE ABD’ DE ÖNLENEBİLİR ÖLÜMLERİN EN SIK İKİNCİ NEDENİDİR.

 ETİYOLOJİ:

  ÖNCELİKLİ OLARAK OBEZİTE, ENERJİ ALIMIYLA HARCAMA ARASINDA DENGESİZLİK SONUCUDUR.

. GENETİK,BİYOLOJİ VE OBEZİTE.

. ÇEVRESEL ŞARTLAR VE OBEZİTE.

SONUÇ OLARAK İNSANLARIN BİYOLOJİK EĞİLİMLERİ ONLARI FAZLA YEMEYE VE HAREKETSİZ KALMAYA YATKIN BIRAKMAKTADIR; ÖZELLİKLE DE SONU GELMEYEN GIDA VE HAREKETSİZLİK DAVETİYESİ VEREN BİR ÇEVREDE (OBEZOJENİK ÇEVRE) SONUÇTA OBEZİTENİN BÜYÜMESİ İÇİN  İDEAL BİR ORTAM OLUŞTURMAKTADIR.

. YEME BAĞIMLILIĞI VE OBEZİTE

. DAVRANIŞLAR, BİLİŞLER VE  OBEZİTE

. KİŞİLİK VE OBEZİTENİN BOYUTLARI

OBEZİTEYE EŞLİK EDEN PSİKİYATRİK TANILAR :

. YEME BOZUKLUKLARI,OBEZİTEYE SIKLIKLA EŞLİK EDEN PSİKİYATRİK TANILARDIR VE TIKINIRCASINA YEME BOZUKLUĞU,BULİMİA VE GECE YEME,ATIŞTIRMAK ,YEME VE YÜKSEK KALORİLİ SIVILARI TÜKETME GİBİ SENDROMLAR İÇERİR.

. DEPRESYON : DEPRESYON VE OBEZİTE GENELLİKLE HASTALIK SÜRECİNDE ÜST ÜSTE BİNERLER BEKLENDİĞİ ÜZERE ARTMIŞ İŞTAH VE DÜŞÜK ENERJİ DEPRESYON İÇİN TANISAL BELİRTİLERDİR.

    OBEZ HASTALARDA DEPRESYON İNSİDANSI ARTMIŞTIR VE TAHMİNEN YAKLAŞIK OLARAK %19 İLA %66 ARASINDA DEĞİŞMEKTEDİR.

    OBEZİTE VE DEPRESYON ARASINDAKİ İLİŞKİ KARŞILIKLI OLARAK GÖRÜNMEKTEDİR: ÇALIŞMALARIN %80’İ OBEZİTENİN DEPRESYONDA PAYI OLDUĞUNU ÖNE SÜRERKEN ,%53’Ü İSE DEPRESYONUN OBEZİTEYE NEDEN OLDUĞUNU İDDİA ETMEKTEDİR.

. KAYGI (DEPRESYON VE OBEZİTE İLİŞKİSİNİN AYNISI BURADA DA GEÇERLİDİR.)

. AĞIR RUHSAL HASTALIKLAR : ŞİZOFRENİ VE BİPOLAR BOZUKLUKLAR GİBİ .

. PSİKİYATRİK İLAÇLAR VE KİLO ALIMI .

. MADDE KULLANIM BOZUKLUĞU VE OBEZİTE

OBEZİTENİN SINIFLANDIRILMASI VE ÖNERİLEN TEDAVİSİ:

OBEZİTE SINIFI                                          VKİ                                                         ÖNERİLEN TEDAVİ ………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZAYIF                                                        > 18.5                   DİYET DÜZENLEMESİ/YEME BOZUKLUĞU TEDAVİSİ

NORMAL                                                 18.5-24.9                                                       KORUMA

FAZLA KİLOLU                                        25-29.9                                               DAVRANIŞÇI KİLO YÖNETİMİ

OBEZ                                            HAFİF -1 30-34.9        DAVRANIŞÇI KİLO YÖNETİMİ+MEDİKAL KİLO YÖNETİMİ

                                                       ORTA-2  35-39.9       DAVRANIŞÇI KİLO YÖNETİMİ+MEDİKAL KİLO YÖNETİMİ VEYA     

                                                       (+ EŞLİK EDEN HASTALIKLAR)  DAVRANIŞÇI KİLO YÖNETİMİ + ZAYIFLAMA AMELİYATI

                                                           AĞIR-3   >40                        DAVRANIŞÇI KİLO YÖNETİMİ+ZAYIFLAMA AMELİYATI 

 

OBEZİTENİN TEDAVİSİ:

OBEZİTE TEDAVİSİNDE Kİ KRİTERLER:

• KİLO KAYBININ YARARLARI
• TİCARİ DİYETLER
• DAVRANIŞÇI KİLO KAYBI
• KİLO KAYBINI KORUMAK

OBEZİTENİN  PSİKOLOJİK TEDAVİSİ:

• KİLO VERMEK İÇİN BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ
• BİLİNÇLİ FARKINDALIK TEMELLİ YAKLAŞIMLAR
• MOTİVASYONEL GÖRÜŞME

OBEZİTENİN MEDİKAL TEDAVİSİ:

• ORLİSTAT
• LORCASERİN
• FENTERMİN
• TOPİRAMAT
• BUPROPİON

 

 GİBİ BİRÇOK İLAÇ KULLANILMAKTADIR.

OBEZİTENİN CERRAHİ TEDAVİSİ:

AĞIR OBEZİTE ,VKİ >40 VEYA  ORTA OBEZİTE VKİ>35 ,BARİATRİK CERRAHİ İÇİN PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME UYGUNDUR.

CERRAHİ İÇİN PSİKOLOJİK KONTRENDİKASYONLAR;

DENGESİZ DEPRESYON VEYA PSİKOZ ,İNTİHAR DÜŞÜNCESİ,AKTİF BULİMİA VE AKTİF MADDE KÖTÜYE KULLANIMI.

 

KAYNAK:  PSİKİYATRİ , KAPLAN VE SADOCK’S ,10.BASKI ,2022,2.CİLT , BAŞLIK: PSİKOSOMATİK TIP ;SAYFA:2177’DEN İTİBAREN .

DERLEYEN: DR.HALİL İBRAHİM SÜSLÜ ,PSİKİYATRİ UZMANI