KARDEŞ KISKANÇLIĞI NEDİR?
Kardeş kıskançlığı birden fazla çocuğu olan her ailede ufak veya büyük şekilde görülen problemlerden biridir. Anne hamileyken, bebek doğduktan sonra büyük olan çocuğun yeni gelen bebekle rekabet içine girmesi ve aile bireylerine karşı negatif davranışlar sergilemesine kardeş kıskançlığı diyebiliriz. Her yaş aralığında kardeş kıskançlığı az veya çok olarak görülebilir. Her çocukta kıskançlığın yansımaları farklılık gösterebilir. Bazı çocuklar kazanmış olduğu alışkanlıkları sanki hiç kazanmamış gibi adeta oda bir bebekmiş gibi davranışlar gösterebilir. Örneğin; tuvalet alışkanlığını kazanan bir çocuk kardeşi doğduktan sonra tıpkı kardeşi gibi bezlenmek isteyebilir. Veya anne sütü alma yaşını dolduran bir çocuk kardeşi doğduktan sonra tıpkı kardeşi gibi anne sütü almak isteyebilir. Bazı çocuklar ise duygularını ve düşüncelerini dışa vurmadan içten içe sıkıntı yaşamaya devam ederler.
KARDEŞ KISKANÇLIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?
En temel sebebi; ilk çocuğun anne ve baba sevgisini, şefkatini, huzurunu ve mutluluğunu bir başkasıyla paylaşacağı düşüncesidir. Çocukların yaşı kaç olursa olsun ailenin ona sunduğu sevgi, ilgi ve dikkati bir başkasıyla paylaşmayı kolay kolay kabul etmezler. Aksine çocuklar ev içerisinde ne kadar çok sevgi ve övgü toplarsa kendini o kadar yeterli ve değerli hissederler. Kardeşi doğduktan sonra anne babasının ona gösterdiği bu ilgi ve sevginin azalacağını ve diğerini daha çok seveceğine dair kokularından dolayı kardeş kıskanılmaya başlanır. Kardeş ona göre çok küçüktür ve bakıma ihtiyacı vardır. Dolayısıyla anne ve babası ilgiyi ona yöneltmişlerdir. Büyük çocuk tam bu noktada eskisi gibi sevilmeyeceğim, bana vakit ayırmayı azalttılar, kardeşim benim vaktimi alıyor, annemi çok yoruyor gibi düşüncelere kapılır.
Diğer bir neden ise; anne babalar bebek daha doğmadan önce doğal olarak bebek için hazırlık yapmaya başlarlar. Çocuk anne babanın yeni gelen üye için ne kadar sevindiklerini, heveslendiklerini, onun için hazırlıklar yaptıklarını gördükçe korkuları daha da artmaya başlayabilir.
Başka bir sebep ise; kardeş doğduğunda veya anne hamileyken çocuğun yaş durumuna göre çocuğun kreşe veya anaokuluna verilmesidir. Çocukların okul öncesi eğitimi tabi ki çok önemlidir. Ancak anne hamileyken veya bebek doğduğu anda hemen çocukların okul öncesi döneme başlaması çocuklarda ‘‘istenmiyorum’’ algısını uyandırabilir. Burada aileler zamanlama konusunda daha dikkatli olmalıdır.
Diğer bir neden anne hamileyken veya bebek doğduktan sonra büyük olan çocuğu sakinleştirmek için ona yaşından büyük sorumluluklar verilmesidir. Kardeşin oldu sen abisin veya ablasın ona göre davranmalısın oda seni örnek alacak gibi söylemler yaşları küçük olan çocuklar için büyük görevlerdir. Bu çocuklar da kardeşe karşı bir olumsuz davranışlar göstermesine yol açabilir.
ANNE BABALAR KARDEŞ KISKANÇLIĞI KONUSUNDA NELER YAPMALIDIR?
Aileler ve özellikle anneler bebek doğduktan sonra çocukların davranışlarının değişmesinden ve lausalık döneminden dolayı panik yaşayabilirler. Çocuğun davranışları konusunda kendilerini yetersiz ve çaresiz hissedebilirler. Öncelikle ilk tavsiye bunun bir kardeş kıskançlığı olduğu ve bu durumun geçici bir süreç olduğunu kabul etmeleridir.
Çocuklar gördükleri ilgi ve şefkatin değişmesini istemedikleri için kardeş gelmedikten sonraki yaşantısını mümkün olduğunca devam ettirebilmek önemlidir. Ne daha fazla zaman nede daha az zaman ayırın.
Küçük bebek savunmasız ve bakıma ihtiyacı olduğu için ilk zamanlarda anne çok yorulabilir. Buda büyük çocuğa ayrılan zamanın değerini ve süresini kısaltabilir. Bu noktada babalarla iş paylaşımı yapıp diğer çocuğa ayrılan sürenin ve kalitesinin mümkün olduğunca aynı kalmasını saplayabilirsiniz.
Çocuğunuz olumsuz düşüncelerini, kızgınlıklarını, öfkesini boşaltmasına izin verin.
Sen benim biricik oğlumsun/kızımsın gibi ifadelerle onun ne kadar değerli olduğunu sık sık dile getirin.
