Nasıl bir Disiplin?

Nasıl bir Disiplin?

Gerçek disiplinin amacı istenilen davranışları ve alışkanlıkları öğretmek ve iç denetimi yani içselleştirilmiş sorumluluk duygusunu sağlamaktır, bu da zorlama ile olabilecek bir şey değildir. Aşağıdaki tabloda ebeveynler olarak çocuklarımıza karşı nasıl davrandığımızla ilgili farkındalığımızı arttırmamıza yardımcı olacak bilgiler bulacaksınız:

 

	Otoriter	İzin Verici	Demokratik
Amacı	Çocuktan sorgusuz itaat beklenir	Çocuk tamamen özgür bırakılır	Çocuğun kendi kendini kontrol etmesi beklenir
Disiplin kaynağı	‘Dışarıdan’ bir yetişkin	Disiplin çocukta, kontrol ve otorite yok	Yetişkin veya çocuğun ‘içinden’ gelen disiplin
Eğitimin rolü	Açıklama yok, sebebini bilmeden kurallara uyması beklenir	Kural, yönlendirme ve açıklama çok az	Kuralların anlamı çocuk öğrenene kadar tekrar edilir
Ödüllerin rolü	Çocuk şımarır diye ödül verilmez	İyi davranışın getirdiği sosyal onaydan tatmin olması beklenir	Doğru davranış veya beklenileni yerine getirme çabası cömertçe övülür
Cezanın rolü	Olumsuz davranışlara fiziksel ceza ile yaklaşma eğilimi vardır; davranışın nedeni veya bilerek yapılıp yapılmadığı sorgulanmaz	Yanlış yaptığını davranışlarının sonuçlarından öğrenir.	Sadece bilerek yapılan yanlış davranışlara uygulanır. Davranışın nedenini açıklama fırsatı verilir. Fiziksel ceza pek kullanılmaz.

 

Tabloda gördüğümüz gibi sadece demokratik yaklaşım gerçek disiplin tanımına uyuyor. Üstelik uzmanlar sözel ve fiziksel ceza içeren diğer yaklaşımları çocuk istismarı olarak kabul ediyorlar.

Bunun nedenini  yukarıdaki yaklaşımların çocuğa ne öğrettiğine ve nasıl kişilik özellikleri geliştirmelerine yol açtığına bakarak anlayabiliriz:

Evinizde otoriter bir yaklaşım uyguluyorsanız: 

1. Çocuğunuz korunmayı ve karar vermeyi tamamen yetişkinlerden beklemeyi öğrenir.
2. Anlamadan, korku ve alışkanlıktan itaat eder.
3. İsyankar olabildiği gibi başkalarına bağımlı ve boyun eğici eğilimleri olabilir. 
4. Sorunları çözmede şiddet kullanma eğilimi gösterebilir.

Dayak ve zor kullanarak davranışı yönlendirmeyi amaçlayan anne baba:

1. Çocuğun kendilerine karşı korku, öfke ve kızgınlık içinde olmasına sebep olur.
2. Çocuğa saldırgan olmayı ve sorunlarını şiddet yoluyla çözmeyi öğretir.
3. Zayıf vicdan ve ahlak gelişimine yol açar.

İzin Verici bir yaklaşım uyguluyorsanız:

• Çocuğunuz sadece kendini düşünür, başkalarına önem vermez.
• Çocuğunuzun diğer insanlara ve nesnelere şiddet kullanma eğilimi vardır.
• Kafası karışık, kanun tanımayan, bağımsız özellikler geliştirebilir.

Demokratik yaklaşım gerçek  disiplindir:

1. Çocuğunuz kendisi için düşünmeyi
2. Başkaları ile işbirliği içinde çalışmayı
3. Diğerlerinin hak ve fikirlerine saygılı olmayı öğrenir.
4. Bu tür bir disiplin almış çocuklar kendileri için doğru kararlar alabiliyorlar.
5. Başkalarının haklarına saygılı oluyorlar.

‘Ben çocuğuma sınır koymuyorum, şiddet göstermiyorum, dolayısı ile istismar etmiyorum.’ diye düşünemeyiz.  İzin verici yaklaşım da otoriter yaklaşım gibi uç noktalarda çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilediği ve toplum içinde sevilen uyumlu bir birey olmasını enegellediği için istismar sayılır. 

Değişim bazen çok kolay olur, bir gün yataktan kalkarsınız ve farklı davranmaya karar verirsiniz, bazen de ne kadar isteseniz bir türlü kararlarınızı uygulayamazsınız, eski kalıplar size ve ailenize hükmeder.  Böyle durumlarda yardım istemekten çekinmeyin.